عقیق: یکی از راههای تضعیف مشی انقلابی از سوی مخالفان این است که بزرگان دین، فرهنگ، سیاست و کشور را به هر نحوی درمقابل جریان انقلاب و بزرگان آن قرار دهند. وقتی این اتفاق بیفتد از باب روانی، بر طرف مقابل اثرگذاری شدیدی دارد و او را نسبت به اصل انقلاب و متعلقات آن مردّد و شکّاک میکند با این حساب که اگر انقلاب و روش آن صحیح است چرا فلان عالم، فلان مرجع تقلید و... با آن مخالفند.
یک دروغ
در چند سال اخیر قولی به علامه طباطبایی نسبت داده شده که ایشان فرمودهاند اولین شهید انقلاب، اسلام است. عدهای با استناد به چنین سخنی معتقدند که این شخصیت برجسته اسلامی مخالفت شدیدی با جریان انقلابی داشته است. محسن کدیور و سیدحسین نصر از جمله کسانیاند که این سخن را به شکل فراگیری تکرار کردند و عده زیادی بیهیچ پرسش از منبع آن، سخن را پذیرفته و باور کردند. متأسفانه امروزه خیلی از افراد با اثرپذیری از چنین سخنانی علامه طباطبایی را در طیف علمای ضدنظام قرار دادند و او را به نحوی مصادره کردند.
اما حقیقت چیست؟ آیا علامه طباطبایی با جریان انقلاب مخالف بود؟ آیا این فیلسوف و مفسر قرآن تعلقی به جریان نهضت اسلامی نداشت؟ به مناسبت سالروز درگذشت علامه سید محمدحسین طباطبایی، این موضوع را بررسی میکنیم.
محسن کدیور ادعاهایی را در مورد علامه طباطبایی و نسبت ایشان با امام و انقلاب مطرح کرده که محل تامل است، ادعای او این است که علامه با انقلاب همراه نبوده و با شخصیتهای انقلاب از جمله امام خمینی(ره) و شهید مطهری زاویه داشته است. کدیور در سال ۱۳۹۷، ۴ مقاله به صورت سلسلهوار در این باره منتشر کرد و اخیرا هم تمامی ادعاهای خود را در چند یادداشت، یک سخنرانی و همچنین در گفتوگویی با سیدحسین نصر تکرار کرد.
استناد به مرحوم حکیمی
یکی از بیتالغزلهایی که کدیور برای مخالفت علامه با انقلاب دست و پا میکند، انتساب سخنی است مبنی بر این که مرحوم علامه گفته است: «اولین شهید در این انقلاب، اسلام است.» خوب است در اینباره منابع مورد استناد کدیور را بررسی کنیم تا به حقّانیت آن پی ببریم. کدیور برای اینکه وجههای برای ادعای خود در مورد علامه دست و پا کند. به مرحوم حکیمی استناد میکند. مرحوم حکیمی در کتاب «عقلانیت جعفری» این نقل قول را از علامه بیان میکند که «اولین شهید در این انقلاب، اسلام است.» حکیمی از این رهگذر میخواهد این نتیجه را بگیرد که اساتید مکتب تفکیک انقلابی بوده اما فلاسفه با انقلاب زاویه داشتهاند! به عبارتی این حرف مرحوم حکیمی بیشاز آن که درباب سیاست و انقلاب باشد، نوعی تصفیهحساب علمی است که همواره بین موافقان و مخالفان فلسفه وجود داشته است.
استناد به یک نقل قول نمیتواند نشان دهنده منظومه فکری یک متفکر باشد. فارغ از این بحث اما آنچه در این مجال اهمیت دارد این است که کدیور برای توجیه استنادش به حکیمی، میگوید رهبری نظام از حکیمی تجلیل کرده است. او می خواهد با بیان این حرف، وجاهتی برای ادعای خود بسازد.
باید گفت تجلیل از یک عالم به معنی قبول داشتن همه حرف های او نیست. حال آنکه کلا مشی علمای بزرگوار از جمله امام و رهبری بر ارج نهادن به تلاشهای علمای دیگر با سلایق علمی یا حتی سیاسی متفاوت است. مشی سیاسی رهبری مشخص است و تجلیل ایشان از مجاهدات علمی مرحوم حکیمی به معنی پذیرفتن نظام فکری او نیست.
مهملبافیهای سیدحسین نصر
کدیور در آخرین تلاشش، جلسهای با سیدحسین نصر درباره علامه طباطبایی برگزار میکند و نصر در این گفتوگو ادعا میکند که خودش این جمله ادعایی کدیور یعنی «اولین شهید انقلاب، اسلام است.» را از زبان علامه شنیده است. این درحالی است که نصر در دی ۱۳۵۷ از ایران به آمریکا رفته و تاکنون هیچ حضوری در ایران نداشته است لذا این امر ادعای نصر در مورد زاویه علامه با انقلاب و دوری گزیدن ایشان از سیاست را خدشهدار میکند.
اگر علامه با انقلاب مخالف بود چرا شاگردانش را از مبارزه منع نکرد؟
فارغ از این استدلالها، بارها خانواده مرحوم علامه نسبت به این انتساب کذب واکنش داده و آن را دروغ دانستند. نجمهسادات طباطبایی دختر علامه و همسر شهید قدوسی چند سال پیش در گفتوگویی با مرکز اسناد انقلاب در مورد شبهه مخالفت علامه با جریان نهضت اسلامی گفته بود: «حاج آقا (علامه) از فعالیتهای آقای قدوسی کاملاً مطلع بودند و کارهای ایشان را قبول داشتند. اصلاً اینطور نبود که ایشان را از این قبیل فعالیتها و مبارزات منع کنند. میدانستند در کشور چه خبر است و با شناختی که نسبت به حکومت شاه داشتند، سفارش میکردند که آقای قدوسی بیشتر مراقب باشند.» او همچنین گفته است: «یکبار یک نفر گفت: علامه با انقلاب مخالف بود. به او گفتم: اغلب شاگردان علامه در انقلاب فعال بودند؛ آقای بهشتی، آقای مطهری، آقای جوادی آملی و دیگران. اگر علامه با انقلاب مخالف بود چرا شاگردانش را از مبارزه منع نکرد؟»
منبع:فارس