از شبهه به هیچ وجه نترسیم/ بازبان روان به سوالات مردم پاسخ بدهیم

عقیق: حجت الاسلام دکتر ناصر رفیعی در ارتباط تلفنی با برنامه محیا(نخستین مجله تصویری هیئت)، از شبهات و نحوه پاسخگویی به آنها سخن گفتند.

پاسخ به شبهات باید با زبان ساده و آگاهانه باشد

وقتی حرف از شبهات وارد به دین و مذهب به میان می آید، بدیهی است که علما و منبری ها  به سبب تخصص و قدرت بیان بالای خود بهترین گزینه برای پاسخگویی به این شبهات هستند. چه بساکه بنا به اعتقاد کارشناسان این حوزه، پاسخگویی به شبهات باید براساس اصول خاصی صورت گیرد تا ضمن تاثیرگذاری کامل، بتواند از بسط آن ها نیز پیشگیری کند. موضوعی که دکتر رفیعی خطیب بنام و پرطرفدار مذهبی نیز به آن اعتقاد دارد و در این باره می گوید:" طرح شبهه بر روی منبر کار اشتباهی است، زیرا  منجر به گسترش شبهه می شود. مثلا اگر شبهه ای برای 10 نفر مطرح باشد ممکن است با طرح آن در منبر، فراگیر شده و افراد بسیار بیشتری را درگیر کند."

رفع شبهات باید از راه ایجابی باشد نه سلبی

حجت الاسلام رفیعی در توضیح کامل این مساله و شیوه های پرداختن به شبهات در منبرها توضیح می دهد:" راه پرداختن به شبهات در منبر، راه سلبی یعنی مطرح کردن و موضع گرفتن نسبت به آن نیست، بلکه باید راه ایجابی درپیش گرفته شود؛ یعنی ما باید بتوانیم به جای طرح مستقیم یک شبهه و پاسخگویی به آن، بطور غیرمستقیم مبانی اعتقادی جوان ها را در حوزه مربوط به آن شبهه قوی کنیم تا شبهات به خودی خود از بین بروند." او اضافه می کند:" اینکه در منبر عنوان کنیم که مثلا بعضی ها می گویند قرآن وحی نیست و اصلا چه کسی گفته قرآن را پیامبر آورده و تحریف نشده، اساسا کار غلطی است و عملا خودمان درحال القای شبهه هستیم. درست می شود مثل جریان آن دیوانه ای که کنار خرمنی نشسته بود و به او گفتند مبادا خرمن را آتش بزنی و دیوانه در پاسخ گفت عجب من نمی دانستم که می شود آتش زد، پس  آن را آتش می زنم!" دکتر رفیعی ادامه می دهد:" باتوجه به آنچه گفته شد، ما منبری ها نباید تحریک ساکن کنیم اما می توانیم بیاییم و مثلا در مورد دلایل عدم تحریف قرآن، به طور کامل و جامع صحبت کنیم که این خودش می شود بهترین پاسخگویی به شبهه موجود. یا مثلا اگر برخی عصمت معصومان را زیرسوال برده و گفته اند که در زندگی امام حسن(ع)، فلان خطا وجود داشته، باید به جای طرح و القای چنین شبهه ای، دلایل عصمت را در حجاب مطرح کنیم تا ضمن رفع شبهه، از گسترش آن نیز جلوگیری کرده باشیم."

از شبهات نترسیم

دکتر رفیعی از آن دسته خطیبانی است که ارتباط نزدیکی با جوانان دارد و گفت و گوی دوطرفه با آن ها را در اولویت کار خود قرار داده است. او در رابطه با این اتفاق می گوید:" تاثیرات این اتفاق بسیار زیاد بوده و به واقع ما را از گفت یک طرفه بیرون آورده و یک گفت و گوی دوطرفه را شکل داده است، بنابراین آن ها هم می توانند حرف هایشان را بزنند و پاسخ هایشان را بگیرند. بنده معتقدم در این گفت و گوها، اگر طلبه ای که 20 سال درس خوانده، نتواند شبهه یک فرد با مدرک دیپلم یا یک دانشجوی جوان را جواب دهد، حتما یک جای کار ایراد دارد. به واقع چون این شبهه ها عمیق نیستند و غالبا از فضای مجازی شکل گرفته و کاملا تکراری و نخ نما هستند، گاهی با یک پاسخ ساده به نتیجه رسیده و برطرف می شوند." دکتر رفیعی صحبت هایش را با مثالی در این راستا ادامه داده و می گوید:" فردی در مشهد این موضوع را مطرح کرد که چرا این همه هزینه برای امام رضا کرده اند؟ من هم در پاسخ گفتم که این هزینه ها اصلا برای امام رضا نیست بلکه برای رفاه شماست تا به عنوان زایر از تمام امکانات برخوردار باشید و در زیارت خود با مشکلی مواجه نشوید. آن فرد با همین پاسخ ساده قانع شد و رفت. بنابراین به راحتی می توان شبهاتی را که اغلب هم ریشه در فضای مجازی دارند، به سادگی رفع کرد. من معتقدم که باید با زبان روان به شبهات پاسخ داد و به هیچ وجه از شبهات نترسید. روش هایی که آقای قرائتی و دیگران دارند، بسیارموثر است و عملا می توان با یک تمثیل، تشبیه و یا یک شیوه ساده، شبهه را برطرف کرد."

مهمترین مساله جوانان امروز قهر دینی است

دکتر رفیعی به سبب شناختی که از جوانان دارد، در بخش دیگری از صحبت هایش به مهمترین مساله جوانان امروزی اشاره کرده و می گوید:" موضوعی که امروزه زیاد می بینیم و برخی ها نامش را گریز از دین می گذارند و البته من خیلی موافق آن نیستم، موضوع قهر با دین و بی تفاوتی با امور دین است که در راس آن، بی توجهی به نماز، حجاب، روزه و .. قرار دارد. این گریز یا قهر یا بی توجهی دینی، علل و انگیزه مختلفی دارد که مهمترین آن مسائل سیاسی است. به هرحال نظام دینی  و نظام سیاسی کشور با هم آمیخته شده و نظام سیاسی در برخی جاها لنگ زده و با اختلاص ها، خیانت ها، گرانی ها  و... نظام دینی را تحت تاثیر قرار داده است." دکتر رفیعی ادامه می دهد:" البته به غیر از مسائل سیاسی، مساله مهم دیگری هم در این بی توجهی دینی نقش دارد. خیلی از جوان ها تحلیلی صحیح از برخی وقایع و حوادث ندارند. مثلا وقتی جوانی طلاق می گیرد، بیمار می شود، عزیزی را از دست می دهد یا با مواردی مشابه روبه رو می شود، چون نمی تواند این قضایا را در بحث اجابت دعا تحلیل کند، دچار سستی در دینداری می شود و این مهمترین چالشی است که با آن مواجه هستیم و باید کاری برای آن کنیم

محیا(نخستین مجله تصویری هیئت) سه شنبه هر هفته از ساعت ۲۲ به صورت زنده از عقیق و صفحه محیا پخش می شود.

گزارش از نفیسه خانلری