هرگاه شیعیان قدرت را دست گرفتند در مسیر تمدن‌سازی حرکت کردند

عقیق: مراسم اختتامیه «همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده»، ۳ اسفند‌ماه ساعت ۱۵ در حوزه‌هنری آغاز شد.این همایش علمی به همت دانشگاه جامع امام حسین و سایر نهاد‌های علمی و پژوهشی در ۹ کارگروه پی‌گیری و عملی شد که ثمره آن ۱۱۰ مقاله ارائه شده و ۴۷ اثر برگزیده و منتخب بود.

پیامبران بنیان‌گذار تمدن‌ها بودند

محمدحسین رجبی دوانی، دبیر علمی این همایش ضمن تبریک پیشاپیش عید مبعث، گفت: تمدن اگرچه در نظر پژوهشگران و اندیشمندان این حوزه امری مادی و دنیوی است، اما با دید دقیق‌تر خواهیم دریافت که اولین پایه‌گذاران تمدن‌ها انبیای الهی بودند. حضرت ادریس، حضرت داوود، حضرت سلیمان، حضرت موسی و حتی خود پیامبر مکرم اسلام از پیامبرانی بودند که طرح تمدنی و یک نظام گسترده‌‌ای را پیگیری می‌کردند. تمدن‌ها با قدرت رابطه تنگاتنگی دارند، هرگاه انبیای الهی قدرتی یافتند دست به ایجاد یک تمدن مبتنی بر ارزش‌های الهی زدند.

ارزش‌های تمدن اسلامی

وی افزود: تمدن‌ها محتاج یک بایسته‌ها و مقدماتی هستند، ما وقتی به تمدن‌های باستان می‌نگریم خواهیم دید آن‌ها کنار رودها و منابع آب شیرین پدید آمده‌اند، دجله و فرات، رود نیل، رود گنگ و...مولد تمدن‌های گوناگونی هستند چون آب و هوا و شرایط مساعدی را دارند. اما نکته مهم در این رابطه این است که پیامبر در یک محیط گرم و خشک و غیر آبادی چون جزیرةالعرب با آوردن آموزه‌های بلند بالای اسلامی مؤلفه‌های ایجاد تمدن را تغیر داد. در تمدن اسلامی در کنار اهمیت شرایط طبیعی و اجتماعی، ما شاهد اصول و بایسته‌های دیگر و جدیدی نظیر علم آموزی، اتحاد و برابری، اقتصاد جدید و... هستیم.

رجبی دوانی ادامه داد: اسلام با اجتماع مبتنی بر اخوت، اقتصاد بدون ربا و سایر اساس تمدن آفرین اسلامی، نشان داد آن بایسته‌های تمدنی قبل از اسلام اعتباری بوده و تا چه حد دارای نقص و مشکل است. اساساً تمدن اسلامی نه با حضور در مکان‌های خوش آب و هوا بلکه با پیروی از آموزه‌های الهی پایه‌ریزی شد.

شیعه و پتانسیل سیر تمدنی

وی افزود: هرچند پس از رحلت پیامبر و خیانت سقیفه، اسلام از مسیر اصلی خود منحرف شد، اما به علت آن مفاهیم کلیدی که پیامبر (ص) ما در جامعه بنیان‌کرده بود، مسلمانان توانستند با این بن‌مایه‌های معرفتی ارزشمند، دست به ایجاد یک حرکت تمدنی بزرگ بزنند که اوج آن در قرن چهارم و در زمان حکومت آل بویه شیعی است.

دوانی گفت: اما حرکت تمدنی را در حکومت‌های سنی مذهب شاهد نیستیم، رویکرد قشری‌گرای آنان مانع از ایجاد یک سیر و تکون تمدنی می‌شد. آن تمدنی هم یک مدت نه چندان زیادی در اندلس و شمال آفریقا پدید آمد، با بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و اخذ اصول حکومت شیعیان اسماعیلی مصر بود، هرچند که هیچگاه از لحاظ قوت و قدرت به پای آن نرسید.

دبیر علمی همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده گفت: رفته رفته تمدن اسلامی رو به زوال رفت و با وقوع رنسانس و انقلاب صنعتی که منجر به سیطره غرب بر مناطق عظیمی از جهان شد، مسلمانان تضعیف و مقهور تمدن ماشینی غرب شدند. این سیر چند صد ساله ادامه داشت تا این‌که انقلاب اسلامی به وقوع پیوست. در انقلاب اسلامی بود که بار دیگر اسلام حیات پیدا کرد و راه به سوی تمدن آفرینی بزرگ خویش برداشت. تا پیش از آن حرفی از تمدن اسلامی مطرح نبود چرا که اصلاً حکومت اسلامی‌ وجود نداشت تا در این مسیر قرار گیرد، انقلاب اسلامی با ظرفیت‌های خویش خواه ناخواه در مسیر مهم تمدن‌سازی قدم نهاده و دشمنی‌های معاندین‌هم در این بین با نهضت تمدن‌خواهی انقلاب حساب شده‌ است. آنان به نیکی می‌دانند رها کردن ایران اسلامی و دفع نکردن فعالیت‌های آن تأثیرات زیادی بر جامعه جهانی خواهد گذاشت.

دوانی در آخر گفت: از ابتدای انقلاب شاهد تأسیس نهاد‌هایی مهم با دید تمدنی بوده‌ایم، سپاه پاسداران، بسیج مستضعفین، جهاد سازندگی، کمیته امداد و... از این دست نهاد‌ها هستند. رهبری در چند سال اخیر به این نکته مهم تأکیدات فراوانی داشته‌اند. اگر حقیقتاً باور به تعالی اسلامی داشته باشیم حرکتمان در این روند تاریخ‌ساز با قدرت دوچندان پیش خواهد رفت.

لازم به ذکر است که، نشست علمی بین صاحب‌نظران حوزه انقلاب اسلامی و تمدن و همچنین تقدیر از آثار برگزیده این همایش، از برنامه‌های این اختتامیه است.

منبع:مهر