شعرهایم با مداحی‌های محمود کریمی شنیده شد/ ماجرای سرودن نوحه معروف برای حضرت عباس (ع)

عقیق:مهمان پانزدهمین برنامه هیئت‌آنلاین، شاعر آیینی مهدی زنگنه بود. او که به گفته‌ صابر خراسانی کارهای مختلفی در حوزه اجرا، مداحی، موسیقی و ملودی‌سازی هم انجام می‌دهد در این برنامه گفت: در حال حاضر در برنامه سحرهای ماه مبارک رمضان شبکه دوم با نام «به افق بهشت» مشغولم.

وی درباره چگونگی آغاز کار خود اظهار کرد: از بچگی، اهل هیئت بودیم، همه‌چیز حتی حافظ را از دریچه هیئت شناختیم. وقتی 14 ساله بودم به هیئت حاج‌ محمد طاهری می‌رفتم. او همیشه مراسم را با شعری از حافظ شروع می‌کرد. من خیلی از آن غزل‌ها را در دفترچه می‌نوشتم و حفظ می‌کردم. بعد از پایان جنگ در دهه 1370، مداحان تازه‌نفسی مثل محمد طاهری، سعید حدادیان و حسن خلج برای جذب جوانان به هیئت، نوآوری‌هایی کردند که مداحی آن‌ها را از مداحی گذشته متمایز می‌کرد. ما به این سبک از مداحی علاقه‌مند شدیم و به ما فهماند که در حوزه هیئت می‌توان نوآوری کرد.

زنگنه افزود: از 17-18 ‌سالگی شروع به شعر سرودن و ملودی‌سازی کردم و به تدریج با برخی از ذاکران اهل‌بیت کار کردم. سال 1383 یا 1384 مداحان صاحب‌نام کارهای مرا می‌خواندند. سال 1383، حاج محمود کریمی برخی از آثار مرا خواند. خواندن ایشان خیلی بر شنیده شدن کارهای من تأثیر داشت، چون جلسات ایشان در چیذر صاحب رسانه قوی بود.

این شاعر درباره نخستین کارهایش بیان کرد: فاطمیه سال 1383  بود چند کار ساختم که یکی از آن‌ها، «دل دریا دل بابا» بود که حاج محمود آقا خودش ملودی‌اش را ساخت و خواند. این جزء اولین کارهای من بود. «نه مادر من مادر ما مادر تمام عالم می‌میرم و زنده می‌شم وقتی چشات باز و بسته می‌شه» نوحه دیگری بود که شنیده شد و همان سال، نوحه «این بیرق علم‌داره هنوز روی زمین نیفتاده» خیلی سرزبان‌ها افتاد که آقای کریمی آن را خواند.

وی افزود: آن زمان وقتی کارهایم را می‌شنیدم خیلی خوشحال می‌شدم. ولی حال آن روز ما با جوان‌های امروز یا الان خودمان، خیلی فرق داشت. آن روز به کسی نمی‌گفتیم این کار را ما ساختیم. چون تصورمان این بود که اساساً نباید دیده و شنیده شویم تا اخلاص‌مان حفظ شود. امروز فضا عوض شده‌ است.

او ادامه داد: نوحه «این بیرق علم‌داره» قصه‌ای برای من دارد. قبل ‌از خواندن این نوحه توسط حاج محمود، شب تاسوعا در مسجد یک صندوقچه آوردند و گفتند این بیرق روی گنبد آقا اباالفضل است. آن‌وقت راه کربلا مثل حالا باز نبود که راحت بشود رفت. من آن شب، حالم دگرگون شد و گفتم برای فردا صبح، چیزی بسازم که بخوانم. این کار را آن شب ساختم. چند وقت بعد در فاطمیه، حاج محمود آقا این را خواند. ماه محرم که رسید همه هیئت‌ها این را می‌خواندند.

زنگنه اضافه کرد: دین و اهل بیت (ع) آمدند تا ما به خودمان برگردیم و به خلوت خود برسیم اما امروز من در پی دیده شدن و افزایش فالوور هستم.

این شاعر آیینی با انتقاد از وضعیت شعر آیینی گفت: وضعیت شعر آیینی از لحاظ کمیت عالی ولی از لحاظ کیفیت، خیلی بد است.

 وی همچنین درباره مستند میراث مرثیه خاطرنشان کرد: مستند 16 قسمتی «میراث مرثیه» را در مورد پیرغلامان ساختم. سال 1392 تحقیق را آغاز کردیم. 1393 قسمت اول آن، حاج اکبر ناظم را ساختیم. سازمان تبلیغات اسلامی که حامی مالی کار بود درخواست فصل‌های بعدی را داد. فصل دوم آن را، سال 1394 در هفت قسمت و فصل سومش را سال 1395 در هشت قسمت ساختیم که الحمدلله هرسال در دهه اول محرم، پخش می‌شود. در این ایام، مخاطبان اصلی این کار در هیئت‌ها هستند و شاید کمتر آن را دیده باشند اما کسانی که دیدند بازخوردشان خیلی مثبت بوده‌ است.

رجوع به متن اصیل در شعر آیینی

وی در ادامه گفت: مدتی نقدهایی بر شعر آئینی می‌نوشتم که موجب دلخوری برخی از دوستان شاعرم شده است؛ از آن‌ها می‌خواهم مرا حلال کنند. برای بالندگی در حوزه شعر ناگزیر از نقد هستیم. شعر من، وحی منزل نیست که نقدناپذیر باشد. من برای تغییر رویه شعرا نقد نکردم بلکه هدفم مخاطب سوم و نسل جدید شاعری بود که این شعرها را خوانده و شنیده است. می‌خواستم تا آن‌ها اشتباهات نسل قبل خود را تکرار نکنند.

او افزود: چرا فرم مداحی‌های جدید غلط است. این برمی‌گردد به این‌که شاعر 16-17 ساله از شعر چه کسی سیراب ‌شده‌ است؟ چون هر آنچه در حوزه مذهبی در هیئت تبدیل به نوحه می‌شود چه محتوایی و فرمی، ناخودآگاه از شعر آیینی نشأت گرفته‌ است. ما از نسل شعرایی مانند سازگار، حسام و مؤید سیراب شدیم. نسل جوان مداحی متولد دهه 1370 و 1380 شعرهای ما را خوانده‌ است. این اشعار هم ایراد دارد. کسی که سلیقه‌سازی می‌کند دارد غلط می‌سازد و همین روند غلط، پیش می‌رود.

زنگنه اضافه کرد: ما از منابع و متون اصیل دینی‌مان نباید دور بیفتیم. گاهی با برداشتی از دعا یا یک آیه، مضمونی را خلق می‌کنیم اما امروز وظیفه ‌ما این است که برداشت شاعرانه از متون اصلی داشته‌ باشیم. این‌همه دعا و زیارات داریم که منابعی تمام ناشدنی هستند. با این نگاه، شروع به ترجمه آزاد و شاعرانه دعای ابوحمزه ثمالی کردم. قطعات صوتی و تصویری آن را هم با زحمت حنیف طاهری تولید کردیم که در برنامه ماه رمضان شبکه دو پخش می‌شود.

«هیئت‌آنلاین» ویژه‌برنامه 30 قسمتی به نویسندگی حامد عسکری، اجرای صابر خراسانی و کارگردانی امیر تاجیک است. این مجموعه مذهبی در شب‌های ماه رمضان از وبسایت و اپلیکیشن «هیئت‌آنلاین» و سامانه‌های دیگر در فضای مجازی برای مخاطبان منتشر می‌شود. قسمت‌های مختلف این مجموعه هر روز ساعت 18:30 پخش خواهد شد.

منبع:تسنیم