روضه های خانگی را احیا کنیم/ پیروزی جبهه و انقلاب از هیئت ها به دست آمد

عقیق:حجت الاسلام شهاب مرادی، کارشناس خانواده، ازدواج و جوانان که اولین مهمان «رو به راه» شبکه قرآن با اجرای مهیار عبدالهی بود در ابتدا گفت: این روزگار سخت دچار شدن به ویروس کرونا می گذرد. نباید با بی تابی و ناله سخت ترش کرد. اما از همه ابعاد واقعا سخت است. از ابعاد معیشتی برای خیلی از مردم جامعه سخت است. به دلیل این بیماری نگرانی ها و فشار روی سیستم درمانی کشور است. کسانی که به دلیل ابتلا به این بیماری مرحوم شدند با مظلومیت خاصی از دنیا رفتند. از خدا می خواهیم این مشکلات را برطرف کند. واقعا در چنین شرایطی دعا لازم است. دعا می کنیم امشب خداوند همه آنها را به ضریح شش گوشه ببرد و ارواحشان را در کنار ارواح انبیا و ملائکه زائر امام حسین(ع) کند.

وی ادامه داد: آنجا کانال و مسیری است که دائما همه ملائکه و انبیا در حال رفت و آمد هستند. باید برای برطرف شدن این بلا دعا کرد. این مشکل هر منشایی که دارد به هر حال این سختی امروز برای بشر هست و نیاز به دعا دارد. همه دل های شکسته و پاک باید با هر ابزاری که بلدند و از هر راهی که می دانند دعا کنند تا بساط این ویروس برچیده شود.

او درباره اولین روضه ای که در کودکی او را پاگیر امام حسین(ع) کرد، گفت: من خیلی البته مهم نیستم. اما باید بگویم روضه در زندگی من نیامد که من با آن برخورد کنم. ما در روضه و در بساط امام حسین(ع) بودیم. در آغوش امام حسین (ع) بودیم. من هر جا که باشم و بوی اسفند به مشامم بخورد یاد محرم و امام حسین (ع) می افتم. هر جا باشم به دسته های زنجیرزنی کودکی ام، مجالس روضه های زنانه کودکی، روضه های خانگی می روم. در دوران کودکی محله مجیدیه بودیم. همیشه در هیئت بوده ایم و آن چیزهایی که در خاطرم هست صدای نوحه، صدای طبل، سنج و زنجیر هست.  کودکی ام بیشتر در دسته های عزاداری بود و روضه هایی که در مسجد برگزار می شد.

جریان روشنفکری روضه های زنانه را زد

مرادی یادآور شد: روضه های خانگی در دوران کودکی ام بیشتر زنانه بود و در خاطرات کودکی ام مانده است. بعد که کمی بزرگتر شدم و احساس مرد شدن کردم دیگر در روضه های زنانه شرکت نمی کردم. می گفتند حاج خانم آمده است. تمام روضه خوان های خوبی که در آن منطقه بودند و برخی مرحوم شدند. چقدر اینها در دین داری مردم سهم داشتند. یکسری از افراد شروع کردند که آقا اینها حرف های خرافی می زنند یا مثلا از همین چیزهایی که در روزگار خودمان هم هست. مثلا یک کلیپی از یک تندشدن یا دعوایی که یک خانم یه مستمع چیزی بگوید می گذارند که بگویند مثلا این حرفها را می زنند. خیلی جریان روشنفکری روضه های زنانه را زد. نمی گویم قابل نقد نیست. ولی نفسش خیلی خوب بود. سفره های حضرت ابوالفضل (ع) و حضرت رقیه(س)، این سفره ها خیلی خوب بود. 

این روحانی افزود: در خاطرم هست در دوران کودکی و جوانی ام سفره های نذری در مسجد انداخته می شد. افراد به مداح می گفتند آقا یک روضه پنج تن برای ما بخوان. یا مثلا روضه توسل به موسی بن جعفر(ع) بخوان که بسیار زیاد بود. آقای محترمی که الان مرحوم شده اند در مسجد بود که پسرش آزاده بود. این خاطره مربوط به دوران نوجوانی ام است. او همیشه در دعای توسل روضه موسی بن جعفر(ع) را می خواند و زندانی را، نمی دانم آزادی پسرش را دید یا ندید. خود این جلسات خیلی فایده داشت. این تحمل اجتماعی جریان مذهبی و اهتمام حوزه هم نسبت به این ماجرا کم بود و به نظر من خیلی قابل نقد است که تدبیری نکردند. یک مشکلی که بعضی از افراد در جامعه دارند این است که خود را مسئول هیچ چیزی نمی دانند و در قبال اینکه روضه های خانگی چه شد مسئول نمی دانند.

مرادی توضیح داد: این مسائل در صورتی که حکومت پادشاهی باشد به مسئولان برمی گردد و اگر جمهوری باشد به مردم و مسئولان برمی گردد. ببینید واقعا این مردم هستند که می توانند تاثیر بگذارند. مردم دغدغه هایشان در کشور به مسئولان منعکس می شود و آنها می شنوند که مردم چه چیزی برایشان مهم است. اما حرف من چیز دیگری بود. برخی خودشان را مسئول نمی دانند که خوب روضه خانگی یک جلسه فرهنگی بدون بودجه و بدون کمک دولت بوده است. یک روضه خوانی می آمده است. یک نفر مثل حاج شاه حسین اینطور نبوده است که روضه خانگی بخواند. لحن نوحه اش، طنین خواندن و مدل خواندنش فرق می کرده است. یک حدیثی و یک توسلی داشتند، بعضا برخی مسائل شرعی را می گفتند. افرادی هم این مسئله را می شنیدند و می گفتند خوب برویم کربلا و سلام می دادند به ابا عبدالله. روضه می خواندند و مردم هم خیلی خوب گریه می کردند. تمام. بعد هم امن یجیب و دعایی می خواندند و چایی می خوردند.

چرا برگزاری جلسه مذهبی اینقدر سخت شده است؟

این کارشناس مذهبی بیان کرد: بعدها خاطرم هست شیرینی زبان هم کنار این چایی بود. شیرینی دانمارکی هم در روضه ها مد نبود. همان شیرینی زبان را مثلا در زمستان با شیرکاکائو در دهه شصت بین مردم پخش می کردند. آن زمان مد شده بود. تابستان ها هم شربت می دادند و چای هم در روضه داده می شد. این روضه هیچ خرجی ندارد. اما الان جلسه که می خواهید بگیرید دوربین فیلم برداری و سیستم می خواهد. در گذشته آن مداح و روضه خوان اصلا بلندگو نداشته است. می نشسته و می خوانده است. در بازار چهارپایه می گذارند. طرف بالا می رود و روضه می خواند. به ساده ترین شکل ممکن. چرا اینها منسوخ شد؟ کسی برنامه ریزی نکرد تا اینها احیا شود این سنت دیرینه باید برگردد. پیروزی جبهه و قبل تر از آن انقلاب از همین هیئت ها به دست آمد. نباید نسبت به آن ناسپاس باشیم.

مرادی ضمن بیان اینکه استفاده از ابزارهای پیشرفته در چنین مجالسی اشکالی ندارد، افزود: ما هم در تلویزیون صحبت می کنیم. منبر هم می رویم و در جلسات شلوغ هم منبر می رویم. در فضای مجازی هم هشتگ روضه هشتم ماه را که خود افراد روضه می خوانند داریم. من گاهی عکس می گذاشتم و می گفتم هر کدامتان یک مصرع روضه بخوانید. واقعا منقلب می شوی این چیزها را می خوانی و می شنوی. نمی خواهم بگویم آن خوب است یا این بد است. می خواهم بگویم وقتی می شود همه این ظرفیت ها را در کنار یکدیگر داشته باشیم چرا نداشته باشیم. وقتی می شود از همه آن ظرفیت استفاده کرد چرا به آن اهمیت ندهیم؟

این کارشناس خانواده تصریح کرد: مفهوم روضه خانگی که حدود 10 سال است در جاهای مختلف از جمله تلویزیون درباره آن حرف زده ام. گفتیم باید درباره اش حرف زده شود. اما بعضی ها باید اقدامات دیگری هم برایش انجام بدهند. باید روضه خوان را برای اینکار آموزش بدهند. آقایی داشت در طبقه 12 برجی می خواند. می گفت هر کجا هستی در حیاط در بازار تکرار کن. نوار حاج منصور را حفظ کرده بود و همان را می خواند و تکرار می کرد.

وی ادامه داد: نوع رفتاری که در یک جلسه شما دارید که با یک تلنگر شما همه گریه کنند قطعا در یک جلسه دیگر و شهر دیگری جواب نمی دهد. شاید اگر همان شعر را بخوانید نگاهت می کنند و می گویند خوب ادامه اش؟ این کم است. شاید باید یک قصیده بخوانی. این هم اشکال ندارد. حتما که نباید همه گریه کنند. شما باید بدانید که این جلسه را باید چه بکنید. باید این افراد را آموزش بدهید. باید برای اینکار تربیت و تشویق شوند. اینکه به یک استادی مثلا مرحوم فلسفی بگویند آقا من را در چنین جلسه ای دعوت کرده اند. چه بگویم و بگویند این را بگو، این هم خیلی مطلوب است اما نیست. در خیلی از حرفه ها و کارهایمان نیست. افراد بدون استاد رها می شوند؛ بدون اینکه کسی را داشته باشند که اینها را حمایت حرفه ای کند.

مرادی تاکید کرد: این در فضای درمانی، هنری، علمی و همه حوزه ها ضرورت دارد و لازم است. پژوهش روی این زنده می ماند. طلبه ای که به حوزه می رود باید خیلی چیزها را یاد بگیرد. کسی در حوزه به شما نماز میت یاد نمی دهد اما وقتی وارد جامعه شوی و مععم شوی از تو انتظار دارند. عقد و خیلی چیزهای دیگر را هم باید یاد بگیرند و بخوانند. در کنارش باید قوانینش را یاد بگیرند. در کشوری هستیم که قانون مدنی دارد. باید این چیزها را بلد باشند. قانون مدنی را بخوانند. بدانند چه بگویند و چه کار کنند.

حواس مسئولان ما جای دیگری است

شهاب مرادی در ادامه ضمن تاکید بر اینکه بعید می دانم این سخنان بر روی مسئولی تاثیر داشته باشد ، بیان کرد: ما رودررو با این افراد صحبت می کنیم حواسشان جای دیگری است. چند جلسه ای با مرحوم علامه دیدار داشتم. وقتی او شروع می کند لطیفه تعریف کند یعنی دارد تجربه مجلس داری می گوید. خوشا به حال مداحی که در جلسه ای باشد که او خاطره خنده دار تعریف می کند. تجربه کسب کند که کجا چه بگوید و چه نگوید. باید سراغ بزرگ ترهایی که هستند بروند و این افراد حوصله گفت و گو با این نسل را داشته باشند. چیزی که شاید در این نسل وجود دارد.

این کارشناس برنامه های تلویزیونی اذعان کرد: فضای ناامنی است. مثلا می گویند الان با هر که حرف بزنیم می خواهد فیلممان را بگیرد و یا همین حرف را برود در یک جایی نقل کند. مثلا توئیت کنند که فلانی اینطور گفت. بعد از آن یک برداشت منفی دیگر می کنند. در خیلی از جلسات هم اینطور است. وقتی در یک روضه خانگی دوربین می گذارند و آن را ضبط می کنند اصلا معنی ندارد. این نسل خاطره باز کی می خواهد از دنیا برود؟ یعنی همه چیز ما بشود خاطره. این همه آرشیو و عکس را می خواهیم چه بکنیم؟ بالاخره باید رفت دیگر. یک لحظاتی را هم زندگی کن. جای اینکه دائم بخواهی استوری بگذاری و عکس بگیری و ثبت کنی در لحظه زندگی کن. در لحظه زندگی کردن امنیت جلسه را هم خیلی تامین می کند که راحت حرف بزنیم.

محمود کریمی نابغه است اما شعر غلامعلی رجبی هیچوقت کهنه نمی شود

مرادی ادامه داد: به نظرم این فضایی که آن زمان بوده است و اخلاصی که بوده است باید برگردد. چیزی که من خیلی دوست دارم و شاید کم شنیده باشید این است که روضه و نوحه تکراری دوست دارم. اینطور نیست که بگویم آقا امسال یک سبک جدید بیاور. مثلا کسی نابغه ای است به اسم محمود کریمی. همه بزرگان هم ستاره هستند در این آسمان. خصوصا اینها که دعایشان پشت سرما است. این به جای خود ولی هیچ وقت شعر غلامعلی رجبی کهنه نمی شود. من اولین بار این نوع شعرها را از حاج منصور شنیدم. این نوع شعر که بیشتر تحت تاثیر آقای آرام و اشعار او بوده است و دیدم خیلی نوآورانه است. حاج منصور در نوآوری درجه یک است. می دانم خیلی از افراد در جامعه او را خیلی دوست دارند. این آدم  یک نوآوری در روضه و نوحه کرده است و بعد دیدگاهی که نسبت به اهل بیت (ع) دارد ویژه است.

هیچوقت فکر نمی کردم آخوند می شوم

مرادی در بخش دیگری از حرفهایش از کودکی اش یاد کرد: همه عمرم را پای منبر بوده ام و قدیمی ترین خاطراتم مربوط به زمانی است که کولر مسجدمان کانال نداشت و باد می زد و یک ستونی بود و من به آن تکیه می دادم. ظهرهای ماه رمضانی در مرداد که هنوز مکلف نشده بودم و روزه می گرفتیم. فضای منبر را خیلی دوست داشتم. هیچ وقت هم گمان نمی کردم و احتمال هم نمی دادم که اصلا آخوند شوم. اینها را برای کسانی می گویم که طلبه هستند یا می خواهند طلبه شوند. همیشه برایم عجیب بود کسانی که سر صف در مدرسه می گویند به نام خداوند بخشنده مهربان و ترجمه قرآن را می خواندند چه رویی دارند. یا مثلا مدیر مدرسه که می گوید فلانی برو آنطرف یا بیا اینطرف چقدر روی این کار را دارند. هنوز هم خجالتی هستم. اما آن زمان خیلی برایم جای سوال بود.

انتظار ندارم روضه خوان هر بار آوازی در یک دستگاه برایم بخواند!

این کارشناس مذهبی گفت: روضه های تکراری را دوست دارم و دوست دارم روضه خوان بنشیند و هر بار بخواند: «برمشامم می رسد هر لحظه بوی کربلا» انتظار ندارم هر بار آوازی را در یک دستگاه برایم بخواند. با اینکه خیلی دوست دارم کسانی را که بتوانند آنطوری آواز بخوانند. بودند و هستند کسانی که خیلی بی نظیر می خواندند و چه صداهایی و چه هنرهایی داشتند. ولی اگر هنرمندی در گوشه حسینی و گوشه رضوی یک چیزهایی خوانده است، هر هفته بخواند و صدسال گوش بدهم خسته نمی شوم. چاوشی خوانی هیچ گاه خسته ام نمی کند. این را باید دوست داشت. این تنوع هم خوب است. نه اینکه فقط این خوب باشد که بگوییم سنت و روضه تکراری و نه اینکه از همه انتظار داشته باشیم هر روز یک سبک جدید داشته باشند.

کسی را که طرفدار امام حسین (ع) نیست ثانیه ای تحمل نمی کنم

این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه درباره سوق پیدا کردن هواداران و طرفداران خود به سوی امام حسین(ع)افزود: این لطف خود امام حسین(ع) است که عشقش در درون همه متجلی می شود. او عالم آرا خودنمایی می کند. اصلا اگر کسی طرفدار امام حسین (ع) نباشد حاضر نیستم ثانیه ای او را تحمل کنم. کسی که دوستدار امام حسین(ع) نباشد هیچ وقت در زندگی دوستم نبوده است. هر کسی که با من رفاقت دارد هم نسبت به امام حسین(ع) و هم نسبت به امیرالمومنین(ع) باید تعصب و غیرت ویژه داشته باشد. غیرت معمولی را هم قبول نمی کنم.

وی تاکید کرد: که وقتی با طرف در مورد حضرت امیر(ع) حرف می زنی نگوید آره علی هم شخصیتی است مانند فلان فرد. چون علی (ع) شبیه هیچ کس نیست. او را با هیچ کس مقایسه نکنید. رسول خدا (ص) فرمود علی (ع) بین اصحابم مثل قل هوالله احد است بین سایر سوره های قرآن. در همان حدیث هست که کسی که علی را دوست داشته باشد انگار ثلث قرآن را تلاوت کرده است.

وظیفه مسئولان و دارندگان پست های دولتی عشق به امیرالمومنین(ع) است

وی تصریح کرد: دوست داشتن امیرالمومنین(ع) موضوع خیلی جدی است. باید در همه جا تجلی کند. مسئولان و کسانی اکه پست های دولتی دارند وظیفه شان است. رییس جمهور قسم می خورد پاسدار مذهب حقه جعفری باشد. اصلا  قانون اساسی ما بر این اساس است. همه مسلمانان باید نسبت به امیرالمومنین (ع) این حس را داشته باشند. این از وصایای پیامبر(ص) است که علاوه بر سرپرستی و ولایت باید محبت امیرالمومنین (ع) را هم در دل داشته باشند.

مرادی با اشاره به اینکه نکته ای را مطرح می کند که می خواهد بسم الله رسانه ای آن در این برنامه خورده شود، گفت: این را به خیلی از افراد و مسئولان پیشنهاد دادیم. به یکی از وزرا گفتیم. او و مجموعه اش پذیرفته اند. مطرح کرده ایم و شما هم به هر کس می شناسید بگویید.

وی افزود: بیایید با هم در ایران قول و قراری بگذاریم. تخفیف 20 یا 30 درصد و بیشترین میزان تخفیف در کشور در روز عیدغدیر باشد. چون غدیر در طول سال می چرخد. ما عید نوروز را داریم که خیلی خوب است و ثابت است. بگذارید مردم 2 بار در سال شاد باشند. غدیر شادترین روز خداست. اعتقادمان این است که از لحاظ شمسی غدیر در نوروز است. روز عید غدیر منظورم است. نه قربان تا غدیر. خواهش می کنم هیچ عیدی را کنار غدیر نگذارید. عیدهای فطر و قربان بسیار عیدهای مهمی هستند. ولی من می گوییم غدیر چون شادترین روز خداست.

آقای رییسی بیشتر تخفیف برای محکومان را در عید غدیر بگذارید

وی تاکید کرد: ما در ایران بیاییم شادترین روز خدا را شادتر کنیم. خواهشم از همه مسئولان و آقای رییسی  این است. آقای رییسی بیایید بیشترین تخفیف را برای محکومان و مجرمین، چه آنچه که در اختیار حضرت العالی است و چه آنچه را که باید آقا موافقت کنند در عید غدیر بگذارید. اصلا مجلس این را قانون کند. راهنمایی و رانندگی، اداره برق ، اداره آب و گاز بگویند عید غدیراست فلان قدر از جریمه ها را بخشیدیم.

وزارت صمت پای کار تخفیف روز عید غدیر بیاید

مرادی اظهار کرد: سال گذشته در برنامه «آیینه خانه» گفتم رییس مخابرات به من پیامک زد و گفت رایگان کرده ایم. گفت تخفیف دادیم. جشنواره ای باشد از تخفیفات مختلف که قله اش عیدغدیر باشد. خصوصا کسانی که برخط و آنلاین مشغول به فروش هستند. بعد وزارت صمت و جاهای دیگر پای کار بیایند. می دانید از لحاظ اقتصادی چه کمکی به قشر متوسط جامعه می شود تا همه تشویق شوند در روز عید غدیر به عشق امیرالمومنین (ع) تخفیف بدهند. خیلی چیزها رایگان باشد. به احترام غدیر. من می گویم غدیر را حتی با ولادت امام هادی (ع) و موسی بن جعفر(ع) و یا با عید قربان وعرفه متفاوت بدانید. بگوییم فقط عید غدیر. این روز را تجلیل کنیم و همه منبری ها، همه مداح ها، همه مومنان و همه مسئولان درباره اش حرف بزنند. این پیشنهاد خیلی ساده است. به نظرم این شدنی است و برکات خیلی زیادی دارد.

وی یادآور شد: یادآوری خیلی مهم است. مثلا این هفته گفتند خیلی از مشاغل تعطیل باشند. بچه ها وقتی مدرسه نمی روند و تابستان است و روزها از دستشان درمی رود. تلویزیون بگوید امشب شب جمعه و شب زیارت اباعبدالله(ع)  است. همینکه کسی به فکر برود که سلامی به امام حسین(ع) بدهد به هیچ مقدمه ای نیاز ندارد. نه به عکس نه به فیلم نه به اینکه خاطره ای داشته باشد. ما در نوجوانی و جوانی مان کربلا برایمان آرزو هم نبود. خیال بود. می گفتیم مگر می شود روزی راه کربلا بازشود. این راه همیشه همینطور است. در برنامه ای سال 82 با دوستان سازمان رفته بودیم و فکر می کنم در نجف بودیم. به دوستان گفتم این راه همیشه همینطور باز نیست. آن زمان بدون هیچ قاعده ای بازبود. بدون پاسپورت. وقتی به سامرا رسیدیم شخصی بود که گفت تو توی تلویزیون حرف می زدی من گریه کنان به زن و بچه ام گفتم من رفتم.

مرادی ادامه داد: بدون اینکه محاسبه کنم چقدر پول در جیبم است. از اصفهان به سامرا آمده بود. خیلی ها آن مسیر را آن سال پیاده آمده بودند. هر بار که این مسیرباز و بسته می شود عطش چند برابر می شود. خدا این را اراده کرده است که اینجا هی گسترش و رونق پیدا کند. این دست به سینه گذاشتن و اشاره کردن به جانب قبله و سه بار سلام دادن به امام حسین(ع) را در شب جمعه به خصوص در زندگی مان داشته باشیم. این را به همه توصیه می کنم. تردیدی در آثار و برکاتش نداریم. جواب سلام امام حسین(ع) در نسل تو تاثیر دارد.

وی در پاسخ به اینکه اگر شب جمعه در حرم امام حسین(ع) بودید دوست داشتید کدام یک از چهره ها برایتان روضه بخواند و چه روضه ای بخواند، توضیح داد: فکر می کنم در چهره هایی که نشان داده اید از همه مظلوم تر شیخ احمد کافی است. سوز صدای او در حافظه ذهنی ما یک صدای منحصر به فرد است. نمی دانم روضه طفلان مسلم را شنیده باشید یا روضه های دیگر. نقشی که او در زنده کردن یاد امام عصر(عج) دارد. دوست داشتم حاج احمد کافی با احترام و عزت بالای منبر می رفت و ما هم یک گوشه می نشستیم و گریه می کردیم و لذت می بردیم. تصور کردم چه مجلسی می شد روی منبری که خودم چندبار منبر رفته ام.

فکر می کردم برای تبلیغ اسلام به روستاهای دوردست می روم

حجت الاسلام مرادی در پاسخ به اینکه به عشق تن کردن لباس  روحانیت وارد این فضا شدید یا دوست داشتید با هویت یک روضه خوان شما را بشناسند، بیان کرد: وقتی که طلبه بودم منبر و روضه را خیلی دوست دارم. من را به خاطره ای برد. نشسته بودیم از رادیو در خانه مان یک منبری را گوش می کردیم از یکی از منبری های معاصر و گفت خوب برای امشب بس است بگذارید برایتان روضه بخوانم. گفتم وای چه قدر لحظه خاصی است برای یک آدم که بتواند برای امام حسین  (ع) عرض ادب کند و سلام بدهد. خیلی مهم است. هیچ وقت در ذهنم از وقتی که معمم شدم خطور نکرده بود که شناخته بشوم. همیشه این در ذهنم بود که ما را یک جایی می فرستند. هیچ وقت هم این اتفاق در زندگی ام نیفتاد. همیشه فکر می کردم می رویم در روستایی و باید آنجا تبلیغ کنیم. چون خیلی دیر معمم شدم همیشه این در ذهنم بود. مقارن با آمدنم در تلویزیون بود. یک یا دو ماه بود که معمم شده بودم و در تلویزیون برنامه داشتم. خیلی اتفاقی بود.

او در پایان گفت: اینقدر غیبت و حرف های بد و تلخ می شنویم که صدای فاطمه(س) کجا و گوش ما کجا. اما اگر روی منبر باشم و صدای خانم (س) را در جلسه ای بشنوم دوست دارم بعدش دیگر بروم.

«رو به راه» با تهیه کنندگی و اجرای مهیار عبدالهی کاری از گروه علوم قرآنی شبکه قرآن و معارف سیما است که در 30 قسمت، شب های جمعه حوالی ساعت 23:45 تقدیم ارادتمندان به ساحت اهل بیت (علیهم السلام) می شود.

منبع:فارس