گناهی که شیطان هم مسئولیت آن را قبول نمی‌کند

عقیق:حجت الاسلام و المسلمین علی تیموری سخنران و کارشناس مذهبی، در گفت‌وگویی، گفت: یکی از آفت‌های سنگین و خسران آور زبان، بهتان زدن به دیگران است؛ یعنی عملی که شخصی مرتکب نشده را با قضاوتی ناصحیح به او نسبت دهیم. به این عمل قبیح، بهتان گفته می‌شود که عواقب بدی برای گوینده، شنونده و جامعه به همراه دارد. خداوند در آیه ۵۸ سوره احزاب در مورد زشتی بهتان می‌فرماید: «وَالَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِینًا» و آنان که مردان و زنان با ایمان بی‌تقصیر و گناه را بیازارند (بترسند که) دانسته بار تهمت و گناه آشکار بزرگی را برداشته‌اند.

وی در مورد تفاوت بهتان و غیبت به استناد روایتی از امام موسی بن جعفر (ع) اظهار کرد: شخصی که پشت سر دیگری آنچه را که مردم نمی‌دانند، بگوید غیبت کرده؛ حال اگر آنچه را که در آن شخص نیست را برای مردم بازگو کند، به او بهتان زده و این عمل خطرناک و مضر است.

بدترین نوع بهتان؛ تخریب ناحق دیگران در میان مردم

این کارشناس مذهبی افزود: در میان اقسام و شیوه‌های بهتان که به وسیله زبان و رفتار از انسان صورت می‌پذیرد، یکی از زشت‌ترین ها این است که انسان کاری که خودش کرده و عامل آن است را به دیگران نسبت دهد. این مورد در میان مصادیق بهتان از دیگر مصداق‌های آن قبیح‌تر است. بدتر از این حالت هم آن است که انسان به واسطه بهتان زدن، قصد بدنامی مومنی را داشته باشد که در این باره امام صادق (ع) می‌فرماید: هرکس بر ضد مومنی سخنی را مطرح کند و قصدش بدنام کردن و مخدوش کردن چهره او نزد مردم باشد، خداوند او را از ولایت خویش خارج خواهد کرد و تحت سرپرستی شیطان قرار می‌دهد. در ادامه روایت امام صادق (ع) می‌فرمایند: «حتی شیطان هم سرپرستی آن فرد را نخواهد پذیرفت».

حجت الاسلام تیموری در ادامه مطرح کرد: متأسفانه گاهی اوقات انسان از روی کینه و حقدی که نسبت به دیگری دارد، برای بدنام کردن او در جامعه و خانواده موضوعی را طراحی می‌کند و به او بهتان می‌زند تا آبروی او را ببرد. فرد با این کار خود را رسوا در آسمان‌ها و ملکوت خواهد کرد و زشتی این عمل به اندازه‌ای است که شیطان هم زیر بار مسئولیت او نخواهد رفت. دلیل اینکه شیطان هم سرپرستی بهتان زننده را قبول نمی‌کند، این است که آن فرد مسیری را طی کرده که شیطان هم جرأت و جسارت انجام آن را نداشته است.

وی افزود: برای اینکه بدانیم بهتان چقدر عمل قبیح و زشتی است، به دو روایت توجه کنیم. اول؛ حدیثی از پیامبر (ص) که می‌فرمایند: هر کس به مرد یا زن با ایمانی بهتان بزند و یا چیزی را به او نسبت دهد که در او نیست، خداوند او را در روز قیامت بر تلّی از آتش به پا خواهد داشت. باز در روایتی پیامبر (ص) نشانه‌های فاسق را چهار چیز می‌داند که چهارمین آن‌ها بهتان زدن است؛ یعنی کسی که بهتان می‌زند علاوه بر جایگاه پست دنیایی اش، در آخرت هم در زمره انسان‌های فاسق و گناهکار قرار می‌گیرد. پس با توجه به مطالب مطرح شده انسان عاقل باید به عواقب گناهی که مرتکب می‌شود، فکر کند. اگر کسی با شنیدن این عواقب باز هم صفت زشت بهتان را انجام دهد، دارای ضعف عقلی است و باید عقل خود را تقویت کرده و این رذیله اخلاقی را ترک کند.

ریشه‌های درونی بهتان

این سخنران و کارشناس مذهبی در مورد ریشه‌های بهتان در وجود انسان، گفت: ریشه‌های درونی بهتان مانند بسیاری از گناهان دیگر، وجود انگیزه‌هایی مانند کینه، دشمنی و حسادت است. این‌ها باعث ایجاد صفات ناپسند در آدمی می‌شوند، صفات بد اخلاقی که اگر درمان نشوند، منجر به ایجاد بحرانی خطرناک در انسان شده و به تخریب دیگران می انجامد.

وی ادامه داد: بهتان می‌تواند تمام اعمال پسندیده انسان را از بین ببرد و جایگاه او را در معرض سقوط قرار دهد. عدم کنترل زبان ما را به قعر جهنم می‌کشد. با توجه به عواقب اخروی که برای بهتان بیان شد، می‌توان این رذیله اخلاقی را در خود کنترل کرد. امام صادق (ع) درباره زشتی عمل بهتان می‌فرمایند: «بهتان زدن به شخصی که از آن عمل بری است، از کوه‌های محکم و استوار هم سنگین‌تر است». همچنین در روایتی بسیار عجیب در مذمت بردن آبروی مومن داریم که «حرمت انسان مومن از خانه خدا بالاتر است». لذا از بین بردن ساحت و آبروی یک مومن به مراتب عواقب دنیوی و اخروی بسیاری برای بهتان زننده دارد. 

حجت‌الاسلام تیموری در پایان گفت: لازم است با توجه به عواقب بد بهتان و از طرف دیگر با درمان صفات منفی از جمله حسادت، کینه، غرور و دشمنی، زمینه‌های شکل‌گیری بهتان را کم رنگ و ناپدید کنیم.

منبع:باشگاه خبرنگاران