کارکرد مسجد به مرور زمان تعمداً و غفلتاً از آن گرفته شده است

عقیق:قسمت ۱۹۶ برنامه بدون توقف، ۲۳ آذرماه از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت، در این برنامه «میثم لطیفی» رئیس دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع) در خصوص احیای کارکرد مساجد گفت: یک اتفاقی افتاده که من فکر می‌کنم برخی جاها در آن تعمدی وجود داشته و یک جاهایی در آن غفلت بوده، موضوع کارکرد زدایی از مسجد است.

وی ادامه داد: یعنی مسجد یک سری کارکردهایی داشته، بر اساس سنت نبوی و یا توصیه‌های اهل بیت(ع) گاهی اوقات تا ۱۳، ۱۴ کارکرد برای آن قائلند، وقتی کارکردها از مسجد گرفته شود مراجعه به مسجد کم می‌شود، ما به مرور زمان این کارکردها را از مسجد گرفتیم، خوب من اگر کاری داشته باشم به آن مراجعه می‌کنم تقریا قریب به اتفاق ازدواج‌های پدربزرگ و مادربزرگ‌های ما توسط روحانی مسجد محلات و در مسجد صورت می‌گرفته حالا به دفتر ثبت و ازدواج سپرده شده است.

پایه‌گذار اتاق فکر مسجد همچنین عنوان کرد: خوب بخشی از آن بر اساس اقتضای زمان است، بخشی از آن به خاطر غفلت است و برخی قابل بازگشت است. یعنی برخی از این کارکردها را باید برگرداند و برخی را نمی‌توان مستقیما بازگرداند، ضمن اینکه من بایستی برای خودم مشخص کنم نسبت مسجد با این ساختارهای نوظهور که اقتضای دنیای مدرن است چیست؟ یک سری مساجد منفعل داریم که آنها مد نظر ما نیست بلکه مسجد فعالی که زنده و حیّ است الگوی ماست.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: خوب این مسجد می‌تواند بگوید من کار خودم را می‌کنم و به بقیه هم کاری ندارم این یک نگاه است و یک نگاه هم نگاه همراهانه، همدلانه و مشارکت‌جویانه است، به نظر می‌رسد لااقل در وضعیت فعلی ما این نگاه باید غلبه پیدا کند یعنی که مسجد ما همکار است، همراه و همدل با سایر مجموعه و نهادهاست، مثلا امروز مجموعه‌ای از جوانان در یک مسجد جنوب شهر تهران کانون دانش‌پژهان نخبه را راه انداختند، این مجموعه یک مجموعه مسجدمحور است، اینها خودشان را در تقابل نظام آموزش و پرورش ندیدند بلکه خودشان را در کنار مجموعه آموزشی دیدند این نوع نگاه، باید استراتژی ما باشد.

عضو شورای بنیاد ملی نخبگان در ادامه در خصوص لزوم شفافیت در امور مالی مساجد گفت: من فکر می‌کنم دو موضوع را باید از هم تفکیک کنیم یکی بحث شفافیت و دیگری اقناع است گاهی اوقات مجموعه هیئت امنای برخی از مساجد خودشان را نسبت به امر اقناع مسؤل نمی‌دانند که بخواهند افراد را قانع کنند.

وی ادامه داد: به نظرم مسئله اقناع مهم‌تر از امر شفافیت است روی این باید فکر کنیم، حتی لازم است که مجموعه هیئت‌ امناهای مساجد را نسبت به این موضوع آموزش دهیم، چون یک کار تخصصی است و قطعا آن بزرگواری که آمده در کار هیئت امنا وارد شده انگیزه‌های الهی داشته و خود او حساسیت‌های مالی را دارد ولی گاهی اوقات به خاطر غفلت و یا عدم آموزش‌های لازم نمی‌تواند از پس این کار بربیاید. یک راهکار خوب در این زمینه این است که از توانمندی‌های افراد محله در حوزه حسابداری و حسابرسی در هیئت امنا و امور مالی مساجد استفاده کرد.

این پژوهشگر دینی همچنین اظهار کرد: مسئله مهم دیگر ما در بحث مسجد کمبود کارهای پژوهشی و علمی در حوزه امور مالی مساجد است، اساسا الگوهایی که ما داریم استفاده می‌کنیم الگوهای شرکتی است در حالیکه در دنیا و حتی در خصوص مکان‌های عبادتی ادیان دیگر در خصوص این موضوع کارهای پژوهشی گسترده‌ای انجام شده، امیدوارم زمینه‌ای ایجاد شود تا افرادی که دستی بر آتش دارند در خصوص آموزش‌های لازم در حوزه حسابدای، حسابرسی، اقناع کردن شفافیت امر مالی آموزش‌ها و آگاهی‌های لازم را به هیئت امناهای مساجد بدهند، چون در ادبیات دینی داریم کسی که موقوفه‌ای را در دست دارد باید امین و مدیر بوده و بتواند موقوفه را بچرخاند، جالب است که تقوی در درجات بعد قرار دارد که در امر مسجدداری هم همین امر صدق می‌کند.

لطیفی با تأکید بر اینکه البته ما در حوزه مسجد در تمام زمینه‌ها پژوهش کم داریم، بیان کرد: متأسفانه تا سه، چهار سال قبل تعداد پایان‌نامه‌هایی که در رشته‌های متعدد در حوزه مسجد صورت گرفته در کشور کمتر از تعداد انگشتان دو دست بوده و الان هم این پایان‌نامه‌هایی که انجام می‌شود عدد را یک مقدار بالاتر می‌برد، خوب این یک اهتمامی را در فضای علمی، دانشگاهی و حوزوی ما می‌طلبد و در زمینه رابطه مسجد و سبک زندگی و هر آنچه که در زندگی امروز اتفاق می‌افتد و مورد نیاز است می‌توان کار کرد.

وی در ادامه به لزوم ارتباط هیئت امناهای مساجد کشور با یکدیگر اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر یک طرحی را تحت عنوان اخوت بین مساجد مطرح کردیم که الحمدالله برخی از مساجد هم آن را با هدف روابط بهتر و کمک مساجد به یکدیگر اجرا کردند، مثلا مسجدی داریم در شمال شهر که درآمد بالایی دارد، موقوفه و خیّر دارد، این مسجد می‌تواند کمک کند به دیگر مساجد که نیاز به کمک دارند، خوب با همکاری هم می‌توانند نیازهای مساجدی که درآمد ندارند برطرف کرده و مشکلات یکدیگر را حل کنند.

پایه‌گذار هسته مدیریت مسجد در پایان در خصوص راهکارهای جذب حداکثری افراد به مساجد یادآور شد: در مورد این موضوع باید کارهای جدی پژوهشی صورت بگیرد، خصوصا در حوزه جامعه‌شناسی و امور اجتماعی، ما باید این را اولویت بدانیم که وقتی صدای اذان بلند می‌شود همه کارها از دانشگاه و مدارس گرفته تا کسب و کار و جلسات تعطیل شود، باید جذابیت مساجد را افزایش داده و حضور افراد در مسجد را راحت کرد، از جای پارک ماشین گرفته تا کفشداری، فضای معطر مسجد، فضای بهداشتی مساجد، برای همه این‌ها باید تدابیری اندیشید تا در نهایت آن مبنای حضور در مسجد که عهد اخوت مسلمین است شکل بگیرد.

منبع:مهر