هنر در خدمت هیئت

عقیق: اگر به خیابان ناصر خسرو سری زده باشید، متوجه خواهید شد که بخش ابتدایی آن از سمت بازار همیشه بوی محرم می‌دهد، بوی دسته‌های عزاداری و بوی هیئت‌های اباعبدالله الحسین(ع) و دلیلش هم مغازه‌هایی است که به صورت دائمی به دوخت پارچه‌ها و پرچم‌های این ایام مشغول‌اند.

از کنار مغازه‌ها که گذشتم بی اختیار به یاد محرم افتادم اما این حال و هوا زمانی کامل شد که وارد مدرسه دارالفنون شدم و از حراست آن‌جا آدرس برگزاری کارگاه‌های "هیئت هنر" را جویا شدم.  

مدتی قبل فراخوانی از سوی هیئت هنر برای حضور در این کارگاه انتقال تجربه داده شده بود و حالا دانشجویان و دانش‌آموزانی آمده بودند تا بتوانند از این تجربیات استفاده کنند، در حقیقت شرکت کنندگان این مراسم کسانی بودند که دغدغه استفاده از هنر در هیئت‌های مذهبی را داشتند.

کارگروه اول رأس ساعت 9 صبح و در هوای گرم اما دل انگیر و در قلب یادگاری به جا مانده از امیرکبیر یعنی سالن دارالفنون برگزار شد، کارگاه صنایع دستی. کارگاهی که مسئولین و اعضا آن به بیان تجربیات خود در این کارگاه پرداختند.

خانم‌ها اخوان، عاشوری ، حقیقی و مینویی در این نشست هر کدام تجربه‌های خود در مورد مسائل مختلف به خصوص نحوه ساخت سقاخانه را بیان کردند. اخوان در این رابطه بیان داشت که در ابتدا هر کسی هر کاری که می توانست انجام می‌داد و کارگروه ویژه‌ای وجود نداشت اما بعد رفته رفته کارگروه شکل گرفت، آن زمان یک جعبه چوبی کوچک به شکل کمد با شمع که اطلاع رسانی هیئت از طریق آن انجام میشد اما در سال 91 بازطراحی سقاخانه به کارگروه صنایع دستی سپرده شد.

 کارگروه بعدی کارگروه پوستر بود که محمدرضا چیت ساز که پوسترهای هیئت هنر را طراحی می کند در آن، از روند تولید پوستر، طراحی و اقتضائات تولید آن صحبت کرد. مواردی که در این کارگروه از آن صحبت شد، چگونگی تبدیل و استفاده از شعار، کلید واژه‌ها، موضوعات فرامتنی، اصالت و ریشه ها، موضوعات و مباحث روز در تولید یک پوستر بود. چیت‌ساز در رابطه با تولید کتیبه نیز بیان داشت که تبدیل شدن پوستر به بک گراند و جایگاه سخنران ما را به این نزدیک کرد که می توانیم پوسترها را کتیبه کنیم و به آن تبدیل شود، باید مدنظر داشته باشیم که کار را در محیط ببینیم یا در محیط تصور کنیم که بدانیم چه اتفاقی می افتد.

 چیت ساز در ادامه با بیان این که ما تنها هیئتی نیستیم که پوستر خاص داریم، به این نکته اشاره کرد که موارد زیادی را باید در تولید پوستر مد نظر قرار داد مدیریت هزینه چاپ، خلاقیت، تمرکز بر خاص بودن از جمله این موارد است.

 کارگاه بعدی که در بعد از ظهر پنج شنبه 27 تیرماه برگزار شد، کارگاه فضاسازی بود، علی محمد غلامی، خانم‌ها پزشکی و غفوریان اعضا و سخنران این کارگروه بودند. پزشکی با اشاره به این مطلب که هنوز جایگاه و تأثیر فضا و فرم برای بسیاری از ما، ناشناخته مانده است گفت که کارگروه فضاسازی هیئت هنر، فضاهای هیئت را مشخص می‌کند البته این بدان معنا نیست که این کارگروه در این رابطه می تواند مستقل عمل کند بلکه واقعیت این است که مجموعه هنرها در کنار هم قرار می گیرد تا فضایی برای ارائه هنر این کارگروه فراهم می‌آید. وی ادامه داد : در فضاسازی و حتی بک گراند سخنران، شعار سال هیئت برای ما بسیار مهم است و فضاسازی ها تحت تأثیر این شعار قرار می‌گیرد.

در ادامه و بعد از یک استراحت کوتاه کارگاه پایانی با حضور علی حیاتی موسس هیئت هنر و عوامل کارگروه طراحی پارچه و لباس تشکیل شد. در همین فرصت کوتاه استراحت اعضا کارگروه پارچه و لباس، لباس ها و شال‌های به کار رفته در سال‌های اخیر را به نمایش گذاشته بودند تا علاوه بر این که مانند کارگروه های دیگر از نشان دادن عکس های آثار و کارهای خود برای توضیح بیشتر استفاده می کنند بتوانند حس جدیدی را با نمایش این لباس ها به مدعوین بدهند.

علی حیاتی در ابتدای این کارگروه با بیان این مطلب که ما نقشه ای برای لباس نداشتیم و مانند تمامی هیئت ها و عزاداران اباعبدالله الحسین(ع) از همان یونیفورم مشترک که همان لباس مشکی آقاست استفاده می کردیم. اما بعد تصمیم گرفتیم علاوه بر مشکی بودن برای یکدست بودن طراحی آن نیز فکر کنیم و بعد با خودمان اندیشیدیم چرا لباس ویژه طراحی نکنیم و این شد که کارگروه طراحی پارچه و لباس شکل گرفت.  در ادامه کارگروه نیز مهتاب فرح انگیز از تجربه های هر ساله فعالیت های این کارگروه صحبت کرد و این که برای هر یک اعضا از خدام تا انتظامات گرفته تا حتی نهایتا لباس کودکان شرکت کننده لباس ویژه طراحی می شود و هر سال سعی می شود تا از تجربه های سال گذشته استفاده کنند.

گزارش: نسیم اسدپور