چگونه نماز گناهان را محو می کند؟

عقیق:پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی، شرح دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان را از منظر معظم له منتشر می سازد که رسانه رسمی حوزه آن را انعکاس خواهد داد.

دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ اغْسِلْنى فيهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَطَهِّرْنى فيهِ مِنَ الْعُيُوبِ، وَامْتَحِنْ قَلْبى فيهِ بِتَقْوَى الْقُلُوبِ، يا مُقيلَ عَثَراتِ الْمُذْنِبينَ؛خدايا در اين ماه مرا از گناهان شستشو ده و از عيب ها پاك گردان و قلبم را به وسيله پرهيزگارى دل ها بيازماى، اى درگذرنده از لغزش هاى گنهكاران»[1]

جایگاه ماه رمضان در زدودن زنگار از دل و جان، نقش توبه در سقوط مجازات، لزوم توجه به عیوب خویش و اصلاح آنها و بازنمایی حقیقت تقوای قلب از جمله نکاتی است که در دعای روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان به آن پرداخته شده است.

زدودن زنگار از آیینه دل

اگر كسى به ميهمانى و ضيافت الهى مى رود بايد اوّل خود را شست وشو دهد و لباس تميز بر تن كند، آن گاه در ميهمانى آن شخص بزرگ قدم بگذارد، نه اينكه با لباس آلوده در آن شركت جويد.[2] لذا گروهى هستند كه وقتى وارد ماه رمضان شدند خود را مى شويند و در حالى كه پاك شده اند از ماه رمضان خارج مى شوند.[3]

توبه؛ پاک کننده زنگار از دل

بی شک تا آئينه قلب از زنگار گناه پاك نشود و روح و جان انسان با آب توبه شستشو نگردد و نور توبه ظلمت و تاريكى گناه را از درون قلب بيرون نكند، پيمودن راه تهذيب اخلاق و سير سلوك الى اللَّه و رسيدن به جوار قرب پروردگار و غرق شدن در نور هدايت و جذبه هاى وصف ناپذير عرفانى، غير ممكن است.[4]

چگونه نماز، گناهان را محو می کند

 هنگامى كه فردی آماده مقدمات نماز مى شود خود را شستشو مى دهد پاك مى كند، حرام و غصب را از خود دور مى سازد و به بارگاه دوست مى رود همه اين امور تاثير بازدارنده ای در برابر فحشاء و منكرات دارد.[5]

 نماز جوانه هاى ملكات عالى انسانى را در اعماق جان بشر مى روياند، نماز اراده را قوى و قلب را پاك و روح را تطهير مى كند.[6] و در نتیجه جراحاتى كه بر روح و جان انسان از گناه مى نشيند، با مرهم نماز التيام مى يابد و زنگارهائى كه بر قلب مى نشيند زدوده مى شود.[7]

البته هر نماز به همان اندازه ای كه از شرايط كمال و روح عبادت برخوردار است نهى از فحشاء و منكر مى كند، گاه نهى كلى و جامع و گاه نهى جزئى و محدود،[8]

اول عیوب خویش را کنیم چاره

اصولًا كسى كه به اصلاح عيب خويش مى پردازد مجالى براى عيب جويى ديگران نمى بيند و اگر مجالى هم داشته باشد شرم مى كند و به خود مى گويد: من با داشتن اين عيوب چگونه به عيب جويى ديگران بپردازم.[9]

در واقع انسان به طور طبيعى نسبت به خويش دل سوزتر است، چگونه اين انسان دلسوز و واقع بين، پيش از آن كه به اصلاح عيوب خويش بپردازد، در فكر عيوب ديگران است، آن هم نه به قصد اصلاح ، بلكه به قصد افساد.[10]

شناخت عیوب خویشتن در گرو خودشناسی

خود خواهى و حبّ ذات مانع از شناخت صفات رذيله و پذيرفتن عيوب اخلاقى خويش و اعتراف به آن است. بسيار ديده شده كه گروهى از مردم در برابر صفات نكوهيده خود در مقام توجيه برمى آيند و خود را فارغ و پيراسته از عيوب و نقائص معرّفى مى كنند و با اين توجيهات نادرست راه درك واقعيّت ها را بر خود مى بندند.[11]

لذا خود شناسى و اعتراف به عيوب خويش، شجاعت و شهامت و عزم راسخ و اراده آهنين لازم دارد، وگرنه انسان سعى خواهد كرد بر عيوب خويش سرپوش نهد و اگر عيبى از پرده برون افتاد با تردستى آن را براى همه حتّى خودش توجيه نمايد!.[12]

تقوای قلب؛ حقیقت تقوای الهی

«امْتَحَنَ» به معناى آزمايش به كار رفته است. مانند این فراز از دعا« وَامْتَحِنْ قَلْبى» که به معنی آزمايشى است كه نتيجه آن خلوص قلب و گستردگى آن براى پذيرش تقوا است.[13]

چرا که روح پرهيزگارى و احساس مسئوليت در برابر فرمان هاى الهى ، چيزى است كه كانون آن قلب و روح آدمى است.[14]

پی نوشت:

[1] كليات مفاتيح نوين، ص: 816.

[2] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص98.

[3] گفتار معصومين(ع) ؛ ج 2 ؛ ص121.

[4] اخلاق در قرآن ؛ ج 1 ؛ ص246.

[5] همان ؛ ج 16 ؛ ص285.

[6] همان ؛ ج 9 ؛ ص269.

[7] يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ ؛ ص410.

[8] تفسیر نمونه ؛ ج 16 ؛ ص285.

[9] همان ؛ ج 14 ؛ ص781.

[10] همان ؛ ج 5 ؛ ص553.

[11] اخلاق در قرآن ؛ ج 1 ؛ ص322.

[12] همان؛ ص 333.

[13] لغات در تفسير نمونه ؛ ص70.

[14] تفسير نمونه ؛ ج 14 ؛ ص98.