عملی که قلب انسان را می میراند

عقیق:پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی، شرح دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان را از منظر معظم له منتشر می سازد که رسانه رسمی حوزه آن را انعکاس خواهد داد.

دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ وَفِّقْنى‏ فيهِ لِمُوافَقَةِ الْأَبْرارِ، وَجَنِّبْنى‏ فيهِ‏ مُرافَقَةَ الْأَشْرارِ، وَآوِنى‏ فيهِ بِرَحْمَتِكَ الى‏ دارِالْقَرارِ، بِالهِيَّتِكَ يا الهَ‏الْعالَمينَ؛ خدايا در اين ماه‏ مرا بر همراهى نيكان موفّق بدار، و از رفاقت با بدكاران دور بدار و در جوار قربت پناه ده به خداونديت اى معبود جهانيان».‏[1]

ذکر صفات و ویژگی های ابرار و تبیین مصداق حقیقی ابرار در قرآن ، و تشریح آثار همنشینی با اشرار یا ابرار از جمله مهمترین نکات دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان است.

اوصاف ابرار از لسان قرآن

در آيات قرآن‏ مجيد كراراً سخن از«ابرار» و مقامات و پاداش هاى عظيم آنها به ميان آمده است،[2]،[3]،[4] از جمله كارهاى برجسته ابرار و عباد اللَّه، اطعام طعام برشمرده شده است.[5] «وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً[6]؛ و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسکین» و «یتیم» و «اسیر» می‌دهند!»[7]

ابرار چه کسانی هستند؟

ابرار کسانی هستند كه روحى وسيع و همتى بلند و اعتقاد و عملى نيك دارند،[8] در حديثى از امام حسن مجتبى علیه السلام مى‏خوانيم:«كلما فى كتاب اللَّه عز و جل من قوله ان الأبرار فو اللَّه ما اراد به الا على بن ابى طالب و فاطمة و اناو الحسين ؛ هر جا در قرآن مجيد« ان الأبرار» آمده به خدا سوگند منظور پروردگار از آن على بن ابى طالب و فاطمه و من و حسين است».[9]،[10]

آثار همنشینی با بدان

 اين تشبيه قديمى، كه اخلاق زشت و بد همانند بيماري هاى واگيردار است، و به سرعت به نزديكان و همنشينان سرايت مى‏كند، تشبيه گويايى است؛[11]بسيار ديده شده است كه سرنوشت افراد خوب و بد، بر اثر معاشرت ها به كلّى دگرگون شده، و مسير زندگانى آنها تغيير يافته است.[12]

 معمولًا دوستان بد همنشينان خود را زير بمباران تلقينات مى‏گيرند و همين امر سبب مى‏شود كه گاه بدترين اعمال در نظر آنان، تزيين يابد و حسّ تشخيص را به كلّى دگرگون سازد.[13]

همنشینی و بدبینی

 معاشرت با بدان، حسّ بدبينى را در انسان، تشديد مى‏كند و سبب مى‏شود كه نسبت به همه كس بدبين باشد، در حديثى از اميرمؤمنان على عليه السلام مى‏‌خوانيم:«مُجالَسَةُ الْاشْرارِ تُورِثُ سُوءَ الظَّنِّ بِالْاخْيارِ؛ همنشينى با بدان موجب بدبينى به نيكان مى‏شود.».[14]،[15]

عملی که قلب انسان را می میراند

انسان بايد مراقب باشد كه روح و جان خود را به دست هر كس نسپارد.[16] چرا که همنشينى‏ با بدان موجب مرگ‏ معنوى است.[17] در این زمینه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد: همنشينى با انسان‏هاى پست، قلب را مى‏ميرانَد.[18]،[19]

همنشینی با نیکان؛ وسیله وصال انسان به «دارالقرار»

همنشینی و همسويى با نيكان‏ و پاكان، و ناهماهنگى با بدان و شروران، يكى از كليدهاى بهشت «دارالقرار»‏ است.[20] چرا که بهشت مركز پاكان و نيكان و پيوستن به ابديت قرب خداوند است.[21]

سخن آخر: (توکل به خدا)

فراز پایانی دعا در حقيقت به منزله دليلى است براى موضوع توكل بر خدا، و چگونه انسان بر او توكل نكند، و كار خويش را به او نسپارد، در حالى كه در پهنه جهان هستى غير از او حاكم و فرمانروا و منعم و مربّى و معبود نيست.[22]

پی نوشت:

[1] كليات مفاتيح نوين ؛ ص815

[2] سوره آل عمران؛ آيه 193

[3] سورۀ دهر ؛آيه 8

[4] تفسير نمونه ؛ ج‏26 ؛ ص279

[5] همان ؛ ج‏25 ؛ ص357

[6] سوره دهر، آيه 8

[7] تفسير نمونه ؛ ج‏25 ؛ ص342

[8] همان ؛ ج‏26 ؛ ص279

[9] نور الثقلين؛ ج 5؛ ص 533؛ح 33

[10] تفسير نمونه ؛ ج‏26 ؛ ص280

[11] اخلاق در قرآن ؛ ج‏1 ؛ ص162

[12] همان

[13] همان؛ص163

[14] صفات الشّيعه، طبق نقل بحار، ج 71، ص 197

[15] اخلاق در قرآن ؛ ج‏1 ؛ ص163

[16] همان

[17] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص261

[18] بحارالانوار؛ ج 77؛ ص 45

[19] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص255

[20] پيام قرآن ؛ ج‏6 ؛ ص171

[21] پيام امام امير المومنين عليه السلام ؛ ج‏15 ؛ ص593

[22] تفسير نمونه ؛ ج‏25 ؛ ص180