منظور از "حَبْل اللَّه" در آیه "وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا" کیست؟

عقیق:استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه 103 سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می نماید.

* آيه               

وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ‏

* ترجمه                      

و همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراكنده نشوید و نعمت خدا را بر خود یاد كنید، آنگاه كه دشمنان یكدیگر بودید، پس خداوند میان دلهایتان الفت انداخت و در سایه نعمت او برادران یكدیگر شدید، و بر لب پرتگاهى از آتش بودید، پس شما را از آن نجات داد. این گونه خداوند آیات خود را براى شما بیان مى ‏كند، شاید هدایت شوید.

* نکته ها                     

حضرت علی علیه السلام مى ‏فرماید: قرآن، حبل اللّه است. [1] واز امام صادق ‏علیه السلام نقل شده است كه فرمود: «نحن حبل اللّه» ما اهل ‏بیت، حبل اللّه هستیم. [2] و در روایت دیگرى آمده است: علىّ ‏بن ابى‏ طالب‏ علیهما السلام حبل اللّه است.[3]

تألیف دلها تنها به دست خداست. «فالّفَ بینَ قلوبكم» قرآن خطاب به پیامبر مى ‏فرماید: «لو اَنفقتَ ما فِى الارضِ جَمیعاً ما اَلّفتَ بینَ قلوبِهم» اگر همه ‏ى سرمایه ‏هاى زمین را خرج كنى نمى ‏توانى بدون خواست او بین دل ها ایجاد الفت نمایى. [4]

* پيام ها                      

1- وحدت و دورى از تفرقه، یك وظیفه‏ ى الهى است. «واعتصموا»

2- محور وحدت باید دین خدا باشد، نه نژاد، زبان، ملّیت، و ... . «بحبل اللّه»

3- از بركات و خدمات اسلام غافل نشوید. «اذ كنتم اعداء فالّف بین قلوبكم»

4- وحدت، عامل اخوّت است. «فأصبحتم بنعمته اخواناً»

5 - اتّحاد، نعمت بزرگ الهى است. [5] «فاصبحتم بنعمته»

6- تفرقه و عدوات، پرتگاه و گودال آتش است. «شفا حفرة من النار»

7- نعمت‏ هاى خداوند، آیات او هستند. «واذكروا نعمت اللّه...یبین اللّه لكم آیاته»

8 - یادآورى نعمت‏ هاى الهى عامل عشق و زمینه‏ ساز هدایت است. «واذكروا نعمت اللّه... لعلكم تهتدون»

پی نوشت:

1) نهج‏البلاغه، خطبه‏176

2) تفسیر مجمع‏البیان

3) تفسیر نورالثقلین

4) انفال، 63

5) تفرقه، در ردیف عذاب ‏هاى آسمانى و زمینى و یك مجازات الهى است. همچنین در اسلام دروغ گفتن براى ایجاد وحدت، جایز و راست گفتنِ تفرقه‏ انگیز، حرام است.