آیا کسی که نام پیامبر(ص) را بشنود، ولی صلوات نفرستد، گناه کرده است؟

عقیق:پرسش
معنای روایت پیامبر(ص) که فرمود: «هر کس نام من را بشنود ولی صلوات نفرستد، جفاکار است»، چیست؟!

پاسخ اجمالی
روایات متعددی در نکوهش افرادی وارد شده است که نام پیامبر(ص) را بشنوند، ولی صلوات نفرستند:
1. پیامبر(ص): «شقی کسی است که نام من در نزد او برده شود، ولی بر من درود نفرستد».[1]
2. پیامبر(ص): «کسی که نام من در نزد او برده شود، ولی بر من درود نفرستد، راه بهشت را گم کرده است».[2]
3. پیامبر(ص): «جفاکارترین مردم کسی است که نام من در نزد او برده شود، اما بر من درود نفرستد».[3]
4. پیامبر(ص): «بخیل کسى است که نام من نزد او برده شود و او بر من درود نفرستد».[4] هم‌چنین آن‌حضرت(ص) فرمود: «بخیل به تمام معنا کسى است که هر گاه نام من نزد او برده شود، ولی بر من درود نفرستد».[5]
5. پیامبر(ص): «کسی که نام من در نزد او برده شود، ولی بر من درود نفرستد، در جهنم وارد شده است».[6]
6. پیامبر(ص): «کسی که نام من در نزد او برده شود، ولی بر من درود نفرستد، خداوند او را نمی‌بخشد».[7]
این روایات پیامبر(ص) در واقع، تفسیر آیه 56 سوره احزاب بوده[8] و تبیین کننده دستور خدا است، نه خواهشی نفسانی و شخصی؛ لذا هر فردی که به هر توصیه خدا - از جمله توصیه موجود در این آیه - عمل نمی‌کند، دل پیامبر(ص) که شاهد و ناظر بر اعمال امت است را آزرده کرده و از این‌راه به او جفا و ستم، می‌کند و راه بهشت را گم می‌کند و به جهنم وارد می‌شود.[9]
گفتنی است که این روایات بیشتر شامل کسانی می‌شود که از روی عناد و دشمنی با آن‌حضرت(ص) صلوات را رها می‌کنند، اما کسانی که احترامشان به پیامبر اسلام(ص) واضح است، اما از روی اشتباه و یا فراموشی این ذکر را ترک کنند، مشمول این روایات نمی‌شوند؛ از این‌رو با وجود چنین روایاتی، هیچ‌کدام از فقها چنین حکمی نداده‌اند که با هربار شنیدن نام پیامبر اسلام(ص) بر همه مکلفان واجب است که صلوات بفرستند و گرنه مرتکب گناه شده‌اند.


پی نوشت:

[1]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 59، نجف، مطبعة حیدریة، چاپ اول، بی تا.
[2]. شیخ طوسی، محمد بن حسن‏، الامالی، ص 145، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.
[3]. دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب إلی الصواب، ج 1، ص 80، قم، الشریف الرضی، چاپ اول، 1412ق.
[4]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 312، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
[5]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 169، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
[6]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 495، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[7]. همان، ج ‏4، ص 67.
[8]. ر. ک: «خواندن آیه «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی ...»، 69433؛ «درخواست مؤمنان از خدا برای صلوات بر پیامبر(ص)»، 71881؛ «صلوات صحیح و کامل»، 482؛ «نوشتن ثواب صلوات در شب و روز جمعه توسط فرشتگان ویژه»، 79602؛ «معنای برتری صلوات بر اعمال دیگر»، 100111؛ «صلوات بر پیامبر در نماز»، 26982.
[9]. ر. ک: «نام‌گذاری فرزندی از میان فرزندان پسر به نام پیامبر و ائمه»، 26811.