چگونه «علی»(ع) علی شد؟

عقیق:مورخان و محدثان ولادت امام علی (ع) را روز سیزدهم رجب سی سال بعد از عام الفیل بیان کرده‌اند که در درون خانه کعبه روی داده است، به مناسبت این روز فرخنده پای سخنان دو نفر از کارشناسان دینی نشسته‌ایم که در ادامه می‌آید:

*تربیت پیامبر (ص) است که علی را علی کرد

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور مدیر حوزه علمیه خواهران درباره مصادیق برخی آیات درباره فضیلت امام علی (ع) بیان داشت:‌ در قرآن کریم آیات مشهوری درباره امیرالمومنین (ع) وجود دارد، مانند «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَهُمْ راکِعُونَ»؛ «ولى شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانى که ایمان آورده‏اند همان کسانى که نماز برپا مى‌‏دارند و در حال رکوع زکات مى‌‏دهند». (مائده،۵۵) در این آیه به صراحت از امام (ع) نام نمی‌برد، بلکه از شخصی نام می‌برد که در هنگام رکوع نماز زکات خود را می‌پردازد و آن شخص کسی چون امیرالمؤمنین (ع) نبوده است.

وی افزود: در آیه «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ»؛ «و از میان مردم کسى است که جان خود را براى طلب خشنودى خدا مى‏‌فروشد و خدا نسبت به [این] بندگان مهربان است» (بقره، ۲۰۷)، خداوند متعال به دیگر ویژگی‌ امیرالمؤمنین (ع) اشاره می‌کند، چرا که او با به خطر انداختن جان خود به پیامبر اکرم (ص) فرصت داد تا بتواند از مکه خارج شود،‌ بدون اینکه دشمن لجوج و کینه‌توز او متوجه حرکتش شوند.

حجت‌الاسلام بهجت‌پور با بیان اینکه سرپرستی امام علی(ع) به پیامبر اکرم(ص) در همان ایام کودکی سپرده می‌شود، ابراز داشت:‌ این تربیت پیامبر اکرم (ص) است که علی را صرف‌نظر از ظرفیت‌های خودش، علی کرد و خداوند کسی را که لایق ببیند این‌گونه رشد می‌دهد. البته امام علی(ع) در خطبه ۲۳۴ نهج‌البلاغه که معروف به خطبه «قاصعه» است، به این دوران اشاره‌ای داشته است.

وی افزود: امام علی (ع) در این خطبه بیان می‌کند:‌ و مرا در دامان خویش در حالی‌که کودک (خردسالی) بودم می‌نشاند و (همانند فرزندش) مرا به سینه خود می‌فشرد و در بستر خویش در کنار خود می‌خوابانید، به گونه‌ای که بدن خود را (همچون یک پدر مهربان) به بدن من می‌چسبانید و بوی خوش خود را به مشام من می‌رساند و (چون بسیار کوچک بودم و توان جویدن غذای سخت را نداشتم) غذا را می‌جوید و در دهان من می‌گذاشت و هرگز دروغی در گفتار من نیافت و در کردارم خطا و اشتباهی ندید... هر روز نکته تازه‌ای از اخلاق برجسته خود برای من آشکار می‌ساخت و مرا فرمان می‌داد که به او اقتدا کنم.

امام علی (ع) فاصله حق و باطل را ۴ انگشت می‌داند/مطابق سیره علوی خویشاوندان نزدیک در کمک مقدم‌تر هستند

مصطفی دلشاد تهرانی مترجم و شارح نهج‌البلاغه نیز با اشاره به خطبه ۱۴۱ نهج‌البلاغه درباره اهتمام این ولی خدا به رعایت حق و عدالت تصریح کرد:‌ امام علی (ع) می‌فرماید که بدانید میان حق و باطل جز ۴ انگشت فاصله بیشتر نیست. شخصی از حضرت سؤال کرد که منظور چیست؟ امام ۴ انگشتش را بین گوش و چشمش گذاشت و گفت: باطل یعنی اینکه بگویی شنیدم و حق یعنی اینکه بگویی دیدم.

وی با تأکید بر اینکه سخنان امیر‌المؤمنین (ع) منطقی، برهانی و مطابق قوانین مسلم عقلی است، افزود:‌ بنابراین سخنان حضرت (ع) در هر جامعه‌ای صادق است، حتی اگر آن جامعه مسلمان نباشد. 

دلشاد تهرانی درباره نحوه توزیع بیت‌المال از سوی امام علی (ع) بیان داشت:‌ خطبه‌ ۱۴۲ نهج‌البلاغه پس از اقدامات امیر‌المؤمنین (ع) مبنی بر تقسیم مساوی بیت‌المال و اعتراض برخی افراد زیاده‌خواه صادر شد. به همین دلیل، برخی از اصحاب به امام گفتند که از حق ما کم کنید و به معترضان بدهید، اما امام بر بذل و بخشش‌های بی‌جا و بی‌مورد خرده گرفت و حکومت‌هایی که به این امر مبادرت می‌ورزند را ناپایدار خواند. 

وی ادامه داد: امیرالمؤمنین (ع) انسان‌های بخشنده را به کمک کردن به نزدیکان توصیه می‌کند و سفارش می‌کند که در مرحله بعد گرفتارها و افراد رنجور نزدیک را یاری کنید. سپس با دارایی و امکانی که خدا برایتان قرار داده است، دست مستمندان را بگیرید. بنابراین از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) درباره کمک به دیگران، خویشاوندان مقدم هستند.