جایگاه شادی در فرهنگ دینی

اساسا شادی و شادی زیستن در فرهنگ و ادبیات اسلام چه خوانش و تعریفی دارد؟

زمانی که متون دینی را بررسی می کنیم، در می یابیم که اسلام نه تنها مخالف مواضع شادی نیست بلکه ائمه اطهار(ع) می فرمایند: «یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا و یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا؛ در ايام حزن ما محزون و در ايام سرور ما شادمان هستند که معیار شادی و اندوه مسلمانان پیامبر و اهل بیت(ع) نیز همین روایت است. نه اینکه ما با آنها غمگین و یا شاد شویم  بلکه معیار را از آنها بگیریم زیرا آنان شاخص و الگوی ما هستند.

در روایت داریم پیامبر(ص) وقتی به فقیری کمک می کردند، یا وقتی که حق مظلومی را از ظالمی می گرفتند بسیار خوشحال می شدند که این موارد باید الگوی ما در شادی باشد. شادی های دیگر را نیز می توان نام برد مانند شادی پیامبر(ص) هنگام بازی با بچه ها که در عین اینکه نبی خدا بودند، یک انسان رئوف و رحمان هم بودند که امروزه متاسفانه این سبک رفتاری و جلوه های عاطفی اسلام مدنظر قرار نمی گیرد و خوانشی خشن و غیرعاطفی از اسلام معرفی می شود درحالی که سیره پیامبر(ص) و اهل بیت علیهم السلام سرشار از آموزه های احساسی عاطفی است.

پیامبر(ص) برای شاد بودن چه معیارها و حدودهایی داشتند؟

برای آشنایی با شادی در اسلام کتاب «سنن نبی(ص)» تالیف علامه طباطبایی(ره) را توصیه می کنم تا مخاطبان مطالعه کنند و با سیره و سبک زندگی پیامبر (ص) آشنا شوند. در این کتاب حتی مدل خنده پیامبر(ص) و اندازه خنده ایشان بیان شده است. پیامبر(ص) هیچگاه به تمسخر دیگران نمی خندیدند اما فردی بودند که بیش از اینکه به غم تکیه کنند، از شادی طرفداری می کردند. پس ما باید بدانیم که اسلام دینی است که به شادی بیش از غم توجه دارد.

بر اساس آموزه های اسلامی، شادی چه اثرات و جایگاهی در سبک زندگی یک فرد دارد؟

اساساً یک پیوند جدی بین سبک زندگی و شادی وجود دارد، یعنی اگر سبک زندگی ما نتواند شادی بیافریند ، نمی تواند سبک زندگی دقیق باشد و حتی اگر به عنوان سبک زندگی دینی معرفی شود، شکست خواهد خورد. ازطرف دیگر سبک زندگی باید به گونه ای باشد که همراه با شادی باشد، همچنین، باید بدانیم که شادی به سبک زندگی ما معنا می دهد. امروزه بسیاری از سبک زندگی های ترویج شده، یا شادی ندارند و یا شادی کاذب دارند اما شادی های موردتایید اسلام به زندگی ما معناداری جدی می دهد.

کدام شادی ها مورد مذمت اسلام و یا به نوعی آسیب زننده به زندگی اسلامی هستند؟

به طور مثال امروز متاسفانه موسیقی های ارزشی در حال حرکت به سمت موسیقی های خشن و غربی است، موسیقی هایی که در غرب قرار بود شادی آور باشد به سمت ترویج خشونت رفته است. زمانی که محتواهای این اشعار را بررسی می کنید، در می یابید که کاملا به سمت خشونت سوق پیدا کرده است در حالی که هدف اسلام کاملاً برعکس است. در اسلام اگر شادی هایی منع شده به خاطر ضربه زدن به معنا داری زندگی بوده است. ما باید بین معناداری زندگی، آموزه های اسلامی و شادی تعریف جدی داشته باشیم.

ملاک اسلام در مذمت برخی از شادی ها چیست؟

شادی زمانی در اسلام مورد مذمت و نکوهش قرار می گیرد که اخلاق را زیر پا بگذارد، هر گاه انسانی آزار ببیند یا برنجد ما نمی توانیم احساس شادی داشته باشیم و این اذیت گاه با غیبت کردن و یا گاهی با تهمت زدن حاصل می شود لذا تمسخر افراد با هدف ایجاد شادی مورد مذمت اسلام است. گاهی حق فردی به زور از وی سلب می شود، ما در برابر چنین اقدامی نمی توانیم، بخندیم و یا شادی کنیم، این ها ملاک ها و معیارهایی است که اسلام برای محدود کردن و یا مذمت شادی در نظر دارد.

منبع:شبستان