تنفس در روزگار امامت باقرالعلوم

عقیق:حسام آبنوس: ادبیات دینی یا همان ادبیات تعلیمی یک از انواع ادبیاتی است که در جهان نمونه‌های بسیاری می‌توان برای آن برشمرد. در ایران نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی این گونه از ادبیات رشد و نمو بیشتری پیدا کرد و آثار بسیاری را به خود دید.

نویسنده‌های بسیاری وارد شدند و آثار گوناگونی خلق کردند تا بتوانند روایتی از شخصیت‌های دینی را در غالب داستان برای خوانندگان خود بازگو کنند. احتمالا اگر از ما بخواهند آثاری که در آن موضوع یا شخصیتی دینی محوریت دارد را معرفی کنیم بتوانیم نمونه‌های بسیاری را که برخی از آنها موفق بوده‌اند را نام ببریم. آثاری که از حیث ساختار یا تازگی فرم روایت خواننده را شگفت‌زده کرده و او را به این نوع از ادبیات جلب کرده است.

شاید سیدمهدی شجاعی به عنوان یکی از نمونه‌های موفق آثار دینی که نثر دینی و مذهبی خلق می‌کند را بتوان به عنوان یکی از نویسنده‌های شناخته شده در این زمینه نام برد که آثارش بارها تجدید چاپ شده و با اقبال خواننده روبه‌رو بوده است.

علی‌اصغر عزتی‌پاک نویسنده اهل همدان، در آثارش خواننده را غافلگیر می‌کند. او در تازه‌ترین اثری که با عنوان «باغ‌های همیشه بهار» توسط نشر سوره مهر منتشر کرده مخاطبان خود را شگفت‌زده کرده است. با وجود اینکه این رمان برای مخاطب نوجوان نوشته و منتشر شده اما واجد ویژگی‌هایی است که خواننده بزرگسال را نیز به خود جلب می‌کند. در ادامه نکاتی در ارتباط با این کتاب عنوان می‌شود.

دو ـ زبان و نثر این اثر دارای فخامتی مثال‌زدنی است. نویسنده کوشش کرده متنی تولید کند که خواننده علاوه بر اینکه مشغول مرور زندگی یک شخصیت مهم است، با ادبیت اثر نیز ارتباط برقرار کند. این ویژگی سبب می‌شود مخاطب بزرگسال نیز با کتاب ارتباط برقرار کند و احساس نکند که مشغول خواندن رمانی برای نوجوانان است. علاوه بر این نویسنده با این کار سطح خواننده نوجوان خود را نیز ارتقا می‌بخشد.یک ـ این رمان با محوریت زندگی امام محمد باقر(ع) روایت نوشته شده و از این حیث اگر آثاری که حول یکی از شخصیت‌های بزرگ دینی خلق شده را اثری دینی بدانیم این اثر در زمره آثار دینی قرار می‌گیرد. نویسنده در این کتاب سه شخصیت ساخته و از زبان آنها بخش‌هایی از زندگی و مقام امام پنجم را بازگو کرده است.

سه ـ عزتی‌پاک در این کتاب مراقب خط قرمزها بوده و سعی کرده حریم شخصیت امام شیعیان را در داستان حفظ کند. او با روایت اطرافیان امام، شمه‌ای از شخصیت امام باقر را برای خواننده آشکار می‌کند و غیرمستقیم می‌گوید شاگردان او وقتی اینطور باشند، خود ایشان چگونه شخصیت والایی هستند.

چهار ـ اگر تصمیم گرفتید این اثر را برای مخاطب نوجوان خود تهیه کنید بد نیست آگاه باشید که با اثری تاریخی روبه‌رو نیستید که معمولا ویژگی آثار تاریخی کسل‌کننده بودن و بی‌فراز بودن آنها است. بلکه رمان «باغ‌های همیشه بهار» اثری پرفراز و فرود است که نویسنده تلاش کرده با ایجاد حاشیه‌هایی در قصه در شخصیت‌های جانبی، متنی جذاب و البته سرگرم کننده خلق کند. متنی که مخاطب نوجوان امروزی با آن ارتباط برقرار می‌کند و نه تنها از خواندن آن کسل نمی‌شود بلکه لذت مطالعه را نیز لمس می‌کند.

پنج ـ من (نویسنده این یادداشت) بر این باورم که این رمان با توجه به ساختارش که در سه بخش روایت می‌شود برای علاقه‌مندان به داستان‌نویسی اثری آموزشی است که می‌تواند به عنوان نمونه‌ای موفق مورد رجوع قرار بگیرد. هرچند علی‌اصغر عزتی‌پاک خود چنین نیتی نداشته که اثری آموزشی خلق کند اما با توجه به اینکه او اثری موفق خلق کرده که قوانین نوشتن را نیز در خلق آن رعایت کرده به همین خاطر اثری تراز را به خواننده‌اش ارائه کرده است.

شش و آخر ـ رمان قرار است لحظاتی از اوقات فراغت خواننده را پر کند. بر این باورم که خواننده نوجوان و بزرگسال می‌توانند با مطالعه این اثر ساعاتی را در حال و هوای سال‌های امامتِ امام محمد باقر(ع) تنفس کند و از مطالعه یک اثر ادبی فاخر لذت ببرد.