* آيه
إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَ إِنْ تُخْفُوها وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَکُمْ وَ يُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَيِّئاتِکُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبيرٌ
* ترجمه
اگر صدقات را آشكارا بدهید، پس آن كار خوبى است، ولى اگر آنها را مخفى ساخته و به نیازمندان بدهید، پس این براى شما بهتر است و قسمتى از گناهان شما را مى زداید و خداوند به آنچه انجام مى دهید آگاه است.
* نکته ها
امام باقر علیه السلام ذیل این آیه فرمود: زكات واجب را علنى پرداخت كنید، ولى زكات مستحبّ را مخفیانه بدهید. [تفسیر نورالثقلین، ج1، ص289]؛ شاید دلیل این باشد كه زكات واجب یك وظیفه عمومى، معمولى و دور از ریا است. گرچه آیه در مورد كمك هاى مالى است، ولى در فرهنگ اسلام، به هر كار خیرى صدقه گفته مى شود. حتّى اگر سنگى را از میان راه مسلمین كنار زدیم، صدقه است. بنابراین كمك به محرومان از طریق علم و آبرو و وساطت نیز صدقه مى باشد.
* پيام ها
1- انفاقِ علنى، سبب تشویق دیگران و رفع تهمت بخل از انسان و یك نوع تبلیغ عملى است. «فنعمّاهى»
2- شرط رسیدگى به فقرا، مسلمان بودن آنها نیست. «فقراء»
3- با اینكه صدقات و زكات، مصارف زیادى دارد، لكن نام فقرا در آیه نشانه اولویّت آنان است. «تؤتوها الفقراء»
4- شما باید به سراغ فقرا بروید، نه آنكه آنان به سراغ شما بیایند. «تؤتوها الفقراء» و نفرمود: «یأتكم الفقراء»
5 - انفاقِ پنهانى، از ریا و خودنمایى دور و به اخلاص نزدیك است و آبروى گیرنده صدقه را محفوظ نگه مى دارد. «فهو خیر لكم»
6- انسان، غریزه سودجویى و خیرخواهى دارد، گرچه در مصداق گاهى به سراغ شر مى رود. لذا پیامبران الهى، مصادیق و نمونههاى خیر را براى انسان بیان كرده اند. «فهو خیر لكم»
7- كمك به فقرا، بخشى از گناهان صغیره را مى بخشد. «یكفّر عنكم من سیئاتكم» «سیّئات» در قرآن در برابر گناهان كبیره آمده و به گناهان صغیره گفته مى شود.
8 - آن [*] چه مهم است علم خداست، نه اطلاع و آگاهى مردم. «واللّه بما تعملون خبیر»
*) ان تجتنبوا كبائر ما تنهون... نكفّر عنكم سیئاتكم...« نساء، 31»