از دیگر سو حفظ بنیان‌های اصیل و باورهای عمیق، یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های برپایی مناظرات علمی و سیاسی است که این مبانی و بنیان‌ها، در قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) قابل ردیابی است؛ لازم به ذکر است اکثر این مناظرات از سوی دشمنان درجه اول اهل عترت(ع) و با قصد تخریب چهره علمی و معرفتی این انوار مقدس الهی شکل می‌گرفت که با علم لدنّی اهل بیت وحی این توطئه‌ها نه تنها خنثی می‌شد بلکه موجب اشاعه فضیلت ایشان در بین عموم مردم می‌شد؛ از این جهت لذا از این مناظره‌ها می‌توان الگوهای مناسبی را برای استفاده در محافل علمی و سیاسی و نیز با مخالفان به کار برد.

به عنوان نمونه در یکی از مناظراتی که مأمون ^{(لعنةالله علیه)} علیه امام جواد(ع) در زمان کودکی حضرت ترتیب داد می‌خوانیم مأمون به یحیی بن اکثم گفت: از ابوجعفر (امام محمد تقی) مسأله‌ای فقهی بپرس تا ببینی در فقه چگونه است. یحیی گفت: ای ابا جعفر! خدا کارت را رو به راه کند، چه می‌گویی درباره مُحرمی که شکاری را کشته است؟ 

امام جواد گفت: آن صید را در حِلّ کشته یا در حَرَم؟ عالم بوده یا جاهل؟ به عمد بوده یا به خطا؟ آن مُحْرم بنده بوده یا آزاد؟ صغیر بوده یا کبیر؟ نخستین صید او بوده یا صید دوباره او؟ آن صید پرنده بوده یا غیر آن؟ پرنده کوچک بوده یا بزرگ؟ مُحرم باز قصدِ صیدِ پرنده دارد و مُصِّر است یا تائب؟ این صید در شب بوده و از آشیانه بوده یا در روز و آشکارا؟ مُحرم برای حجّ بوده یا عُمره؟ راوی گوید: یحیی بن اکثم طوری واماند که واماندگی‌اش بر احدی از اهل مجلس پوشیده نماند و همه مردم از جواب امام جواد در شگفت ماندند. بعد از آن که مردم پراکنده شدند، مأمون گفت: ای اباجعفر! اگر صلاح بدانی، آنچه را که بر هر صنف از این اصناف در قتل صید، واجب است به ما بشناسان. 

منبع:تسنیم