عقیق:ماه ذی‌الحجه آخرین ماه از سال قمری است و به علت رویدادهای مهمی که در آن رخ داده، همچنین اعمال عبادی که برای آن ذکر شده، از اهمیت خاصی برخوردار است. در بعضی روایات مراد از شب‌های ده‌گانه‌ای را که قرآن در سوره «والفجر ولیال عشر» به آن سوگند یاد کرده است، شب‌های دهه اول این ماه می‌دانند.

در حدیثی از رسول اکرم(ص) آمده است که عبادت و کار نیک در هیچ ایامی به اندازه این ایام (۱۰ روز اول ماه ذی‌الحجه) فضیلت ندارد، هم‌نوا شدن با زوار خانه خدا، وجود دو عید مهم اسلامی عید قربان و عید غدیر، همراه با روز عرفه که روز نیایش است، شکوه و عظمت خاصی به این ماه بخشیده است، از مهم‌ترین رویدادهای ماه ذی‌الحجه در ابتدای آن می‌توان به سالروز ازدواج حضرت علی بن ابیطالب با حضرت فاطمه زهرا(س) اشاره کرد.

*اعمال نخستین روز ماه ذی‌الحجه

-روزه

در روایتی از امام موسی بن جعفر(ع) نقل شده است که هر کس روز اول ماه ذی‌الحجه را روزه بگیرد، خداوند برای وی پاداش عظیمی را می‌نویسد.

-غسل

-نماز

 شیخ طوسی بیان کرده است: مستحب است در این روز، نماز حضرت فاطمه(س) را بخواند و این نماز چهار رکعت است (هر دو رکعت به یک سلام) و همانند نماز حضرت امیرالمؤمنین(ع) است؛ در هر رکعت یک مرتبه سوره «حمد» و 50 مرتبه سوره «توحید» را بخواند و بعد از سلام تسبیح حضرت فاطمه(س) را بگوید، آن گاه این دعا را بخواند: «سُبْحَانَ ذِی الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنِیفِ سُبْحَانَ ذِی الْجَلالِ الْبَاذِخِ الْعَظِیمِ، سُبْحَانَ ذِی الْمُلْکِ الْفَاخِرِ الْقَدِیمِ، سُبْحَانَ مَنْ یَرَى أَثَرَ النَّمْلِ فِی الصَّفَا سُبْحَانَ مَنْ یَرَى وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوَاءِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا لا هَکَذَا غَیْرُهُ».

همچنین نقل شده است که نیم ساعت قبل از ظهر، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعت، یک مرتبه سوره «حمد» و 10 مرتبه سوره «توحید» و 10 مرتبه «آیة‌الکرسی» و 10 مرتبه سوره «قدر» را بخواند.

-در هر روز از دهه پنج دعایى را که حضرت جبرئیل براى حضرت عیسى(ع) از جانب حق تعالى هدیه آورده را بخواند و آن پنج دعا این است‏:

-أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ

-أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ أَحَداً صَمَداً لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لاَ وَلَداً

-أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ‏ أَحَداً صَمَداً لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ

-أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ هُوَ حَیٌّ لاَ یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ

-حَسْبِیَ اللَّهُ وَ کَفَى سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ دَعَا لَیْسَ وَرَاءَ اللَّهِ مُنْتَهَى‏ أَشْهَدُ لِلَّهِ بِمَا دَعَا وَ أَنَّهُ بَرِی‏ءٌ مِمَّنْ تَبَرَّأَ وَ أَنَّ لِلَّهِ الْآخِرَةَ وَ الْأُولَى‏

حواریون از عیسی(ع) پرسیدند: ای روح الله! کسی که این کلمات را بگوید چه پاداشی دارد؟

فرمود: کسی که 100 بار، اولی را بگوید زمینیان عملی بهتر از عمل او در آن روز ندارند و در روز قیامت خوبی‌های او از همه بندگان بیشتر خواهد بود و کسی که دومی را 100 بار بگوید گویا تورات و انجیل را دوازده بار خوانده و پاداش آن را به دست آورده باشد.

عیسی(ع) پرسید: ای جبرئیل ثواب آن چیست؟ گفت: هیچ فرشته‌ای در آسمان‌های هفتگانه قدرت حمل یک حرف از تورات و انجیل را ندارد مگر اینکه من و اسرافیل برانگیخته شویم، زیرا او اولین بنده‌ای است که لا حول و لا قوة الا بالله گفت و کسی که 100 بار، سومی را بگوید، خداوند به خاطر آن برای او 10 هزار نیکی نوشته، 10 هزار گناه او را پاک کرده، 10 هزار درجه او را بالاتر برده و 70 هزار فرشته را که دست‌های خود را بلند کرده و بر کسی که آن را گفته است صلوات می‌فرستند، فرود می‌آورد.

عیسی(ع) گفت: جبرئیل! ملائکه جز بر پیامبران بر کسی دیگر صلوات می‌فرستند؟ جبرئیل گفت: کسی که به آنچه از سوی خدا توسط پیامبران آمده است ایمان آورده و تعبیر نکند، پاداش پیامبران به او داده می‌شود و کسی که 100 بار، چهارمی را بگوید فرشته‌ای که با خدا ارتباط دارد او را می‌یابد آنگاه خداوند به گوینده آن با نگاه رحمت می‌نگرد و کسی که خدا با نگاه رحمت به او بنگرد، بدبخت نخواهد شد.

عیسی(ع) گفت: جبرئیل! ثواب پنجمی چیست؟ او گفت: این دعای من است و من اجازه ندارم آن را برای تو توضیح بدهم. [المراقبات، میرزا جواد ملکی تبریزی]

*برخی اعمال مشترک دهه اول ذی‌الحجه

-امام صادق(ع) می‌فرماید: پدرم حضرت امام باقر(ع) به من فرمود: پسرم! در دهه نخست از ماه ذی‌الحجه، هر شب میان نماز مغرب و عشاء این دو رکعت نماز را ترک مکن: در هر رکعت بعد از «حمد»، یک مرتبه «توحید» و آیه‏ «وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قَالَ مُوسَى لِأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ‏» را بخوان، اگر چنین کنی، در ثواب حاجیان و اعمال حج آن‌ها شریک می‌شوی.

-همچنین در روایتی از امام موسی کاظم(ع) نقل شده است که هر کس 9 روز اول ذی‌الحجه را روزه بدارد، خداوند ثواب روزه تمام عمر را برای او می‌نویسد.