عقیق: تکبر یکی از محوریترین گناهانی است که گناهان بسیاری زاده آن است.
حجت الاسلام فرحزادی در برنامه سمت خدا در مورد گناه تکبر اینگونه گفتند:
وقتی خداوند به شیطان گفت در برابر انسان سجده کن ، تکبر شیطان به او اجازه نداد و اولین گناه عالم را مرتکب شد. ریشه ی تمام این فتنه ها ، درگیری ها ، قتل نفس ها و ... تکبر خود محور بینی است.
تکبر، چیزی است که در یک لحظه ۶ هزار سال عبادت را به باد میدهد.
جهنم جایگاه متکبران و مستکبران است .
در
مقابل آن تواضع ، فروتنی و کوچکی و .... کیمیایی عجیب است که باعث پذیرش
درب خداوند متعال می شود و گناهان را ذوب میکند و بلاها باطل میشود ، و در نهایت بهشت را برای انسان میخرد.
امام صادق (ع) می فرمایند : کسی که به خودش مغرور شود و اهل مشورت نباشد هلاک میشود.
از امام صادق علیه السلام روایت شده است که حضرت عیسی(ع) می فرمودند: من
هرگونه مریض را با اعجاز الهی شفا داده ام حتی کور مادر زاد هم شفا دادم.
حتی مردن که در هیچ کجای دنیا علاجی برایش وجود ندارد. من مرده را زنده
کردم. ولی تنها چیزی که نتوانستم شفا دهم درمان آدم احمق بود. آدم احمق شخصی است همیشه حق به جانب است و انتقاد پذیر نیست.
بزرگان نکردند از خود نگاه خدابینی از خویشتن بین نخواه
آثار تكبّر:
ایشان در جایی دیگر از صحبتشان به تکبر اشاره کردند و آثار آن را اینگونه بیان کردند:
تكبر
سبب مى شود كه انسان جز خود و افكار خودش را نبیند، آیات و معجزات خدا را
سحر بخواند، مصلحان را مفسِد و اندرز دوستان و اطرافیان را محافظه كارى و
ضعف نفس بشمرد. گناه ابلیس، گناه فرزند آدم (قابیل) و ترك أولاى حضرت
آدم(ع). منشأ هر یك از این سه گناه، یكى از سه چیز بالا بوده
است: گناه ابلیس از تكبر سرچشمه گرفت كه منجر به طرد همیشگى از درگاه الهى و گرفتارى به لعن ابدى خداوند شد. سرچشمه ترك اولاى آدم(ع) حرص
بود، قابیل بر اثر حسادت برادرش، هابیل را كشت.
تكبر در روایات اهل بیت (ع):
۱ـ در نهج البلاغه در خطبه قاصعه از امیرالمؤمنان على(ع) به هنگام نكوهش كبر و خودبرتربینى چنین مى خوانیم:
«فَاعْتَبِرُوا
بِما كانَ فَعَلَ اللّهُ بِاِبلیسِ اِذا حَبَطَ عَمَلَهُ الطَّویل وَ
جَهْدَهُ اَلْجَهید، وَ كانَ قَد عَبَدَاللّه سِتةَ آلاف... عَنْ كِبْرِ
ساعَة واحِدَه فَمَنْ ذا بَعدَ اِبلیسِ یَسْلَمُ على اللهِ بِمثلِ
مَعْصَیة؟! كُلاً ما كانَ الله سُبْحانه لَیَدْخُلَ الْجَنَّة بَشراً
بِاَمْرِ اِخْراجِ بِهِ مِنْها مَلَكاً اِنَّ حُكْمَهُ فِى اَهْلِ
السَّماءِ وَ اَهْلِ الاَْرْضِ لَواحِد
پند و عبرت گیرید به آنچه
خداوند با ابلیس رفتار كرد، در آن هنگام كه اعمال و عبادات طولانى و تلاش و
كوشش هاى او را ـ كه شش هزار سال بندگى خدا كرده بود... ـ به سبب ساعتى
تكبّر بر باد داد، با این حال چه كسى بعد از ابلیس مى تواند از كیفر خدا در
برابر انجام همان معصیت مصون بماند؟ نه، هرگز ممكن نیست خداوند انسانى را
به بهشت بفرستد در برابر كارى كه به سبب آن فرشته اى را از بهشت رانده است.
حكم خداوند در باره اهل آسمان و زمین یكى است.
البته اطلاق فرشته بر شیطان براى آن است كه در صفوف آنها جاى داشت و هم ردیف آنها بود نه این كه از خود آنها بوده.
۲ـ
در حدیثى از امام على بن الحسین(ع) چنین نقل شده كه فرمود:
«گناهان شعب و سرچشمه هایى دارند. اوّلین سرچشمه گناه (تكبّر) است كه گناه
ابلیس بود و به سبب آن از انجام فرمان خدا امتناع كرد و تكبّر ورزید و از
كافران شد; بعد (حرص) بود كه سرچشمه ترك اولاى آدم و حوا شد...; سپس (حسد)
بود كه سرچشمه گناه فرزند آدم، قابیل شد كه به برادرش، هابیل حسد ورزید و
او را به قتل رسانید.
۳ـ از امام صادق(ع) در اصول كافى نقل شده كه فرمود:
«أُصُولُ
الْكُفْرِ ثَلاثَة: الحِرصُ والاستِكْبارُ والحَسَدُ. فأَمّا الحرصُ
فَانَّ آدَم حینَ نهى عن الشجرة، حَمَلَه الْحرصُ على أَنْ أَكَلَ مِنْها; و
أَمّاالاستكبارُ فابلیس حیثُ أمَرَ بالسجودِ لِآدَمَ فَأَبى; و
أَمّاالْحَسَدُ فابْنا آدَمَ حیثُ قَتَلَ أَحَدُهُما صاحبَه
اصول
و ریشه هاى كفر سه چیز است: حرص; تكبر و حسد. حرص سبب شد كه آدم از درخت
ممنوع بخورد; تكبّر سبب شد كه ابلیس از فرمان خدا سرپیچى كند; و اما حسد،
سبب شد كه یكى از فرزندان آدم دیگرى را به قتل برساند»
۴-
از پندهاى خداوند به موسى(ع) است كه «یا موسى ، ضَعِ الْكِبْرَ
وَ دَعِ الْفَخْرَ وَاذْكُرْ أَنَّكَ ساكِنُ الْقَبْرِ، فَلْیَمْنَعْكَ
ذلِك مِنَ الشَّهَواتِ; اى موسى، تكبّر را رها كن و دست از فخرفروشى بردار و
به یاد آور كه تو در قبر سكونت خواهى یافت. باید اینها تو را از تمایلات
باز دارد.»
۵ ـ از امام صادق(ع) از پدرانش
نقل شده كه امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود: «عَجِبْتُ لِاِبْنِ آدَمَ
أَوّلُهُ نُطْفَةٌ و آخِرُهُ جیفَةٌ; وَ هُوَقائِمٌ بَیْنَهُما وِعاءٌ
لِلْغائِطِ، ثُمَّ یَتَكَبّر; در شگفتم از پسر آدم كه آغازش نطفه و پایانش
مردار و در میان این دو حالت، ظرف مدفوع است، باز هم تكبّر مى كند.»
۶ـ
از امام صادق(ع) نقل شده كه فرمود: «مامِنْ رَجُلٌ تَكَبَّرَ
أَوْ تَجَبّرَ ، اِلاّلِذِلَّة وَجَدَها فِى نَفْسِه; هیچ مردى تكبّر یا
گردنكشى نمى كند مگر در اثر ذلّتى كه آن را در خود احساس كرده است.»
۷ـ
از امیر مؤمنان على(ع) نقل شده است: «خالِطُوا النّاسَ
مُخالَطَةً انْ مُتُّم مَعَها بَكَوْا عَلَیْكُمْ، وَ اِنْ عِشْتُمْ
حَنُّوا اِلَیْكُمْ; با مردم چنان معاشرت كنید كه اگر در آن حال مردید بر
شما بگریند و اگر زنده ماندید به شما علاقه داشته باشند.»
۸
ـ از امام صادق(ع) نقل شده است كه رسول خدا (ص) فرمود: «مَنْ یَسْتَكْبِرْ، یَضَعْهُ اللّهُ; هركس تكبّر ورزد خدا او
را پست مى گرداند.»
۹ـ از امیر مؤمنان على(ع) نقل شده كه فرمود:«مَنْ تَكَبَّرَ عَلَى النّاسِ، ذَلَّ; هر كس در
مقابل مردم تكبّر ورزید خوار مى گردد.»
۱۰ـ از داود
بن فرقد، از برادرش نقل شده كه گفت: از امام صادق(ع) شنیدم كه مى
فرمود: «اِنَّ الْمُتِكَبِّرینَ یُجّعَلُونَ فىِ صُوَرِ الذَّرِّ ،
یَتَوَطَّ أُ وَ هُمُ النّاسُ حتّى یَفْزَغَ اللّهُ مِنَ الْحِساب; (در روز
قیامت) متكبّران به صورت مورچه در مى آیند و مردم آنها را پایمال مى كنند
تا آن كه خداوند از حساب فارغ شود.»
منبع: فرهنگ نیوز
211008