* آيه
أَ لَمْ تَرَ إِلَي الْمَلَإِ مِنْ بَني إِسْرائيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسي إِذْ قالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنا مَلِکاً نُقاتِلْ في سَبيلِ اللَّهِ قالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ کُتِبَ عَلَيْکُمُ الْقِتالُ أَلاَّ تُقاتِلُوا قالُوا وَ ما لَنا أَلاَّ نُقاتِلَ في سَبيلِ اللَّهِ وَ قَدْ أُخْرِجْنا مِنْ دِيارِنا وَ أَبْنائِنا فَلَمَّا کُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتالُ تَوَلَّوْا إِلاَّ قَليلاً مِنْهُمْ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالظَّالِمينَ
* ترجمه
آیا ندیدى گروهى از بزرگان بنى اسرائیل را كه بعد از موسى به پیامبر خود گفتند: براى ما زمامدار (و فرماندهى) برانگیز تا (تحت فرماندهى او) در راه خدا پیكار كنیم، او گفت: آیا احتمال مى دهید كه اگر دستور جنگ به شما داده شود (نافرمانى كرده و) پیكار و جهاد نكنید؟ گفتند: چگونه ممكن است در راه خدا پیكار نكنیم، در حالى كه از خانه و فرزندانمان رانده شده ایم؟ پس چون دستور جنگ بر آنان مقرّر گشت، جز عدّه اندكى، سرپیچى كردند و خداوند به ظالمان آگاه است.
* نکته ها
«مَلأ» به بزرگان و اشرافى گفته مى شود كه هیبت آنها چشم و سینه ها را پر مى كند.
بنى اسرائیل بعد از حضرت موسى علیه السلام، به خاطر قانون شكنى و رفاه طلبى، مجدّداً تحت سلطه و فشار طاغوت قرار گرفته، آزادى و سرزمین خود را از دست دادند. آنها براى نجات از آوارگى و خارج شدن از زیر یوغ طاغوت، تصمیم به مبارزه گرفتند و از پیامبر خویش اشموئیل خواستند براى آنها فرمانده و امیرى را انتخاب كند تا به رهبرى او با طاغوت مبارزه كنند، ولى با همه این ادعاها وقتى دستور صادر شد، همه آنها جز اندكى به میدان نبرد پشت كرده و از آن دستور سرپیچى نمودند.
* پيام ها
1- مسلمانان باید با دقّت تاریخ بنىاسرائیل را بنگرند و پند بگیرند. «ألم تَر»
2- وجود رهبر الهى، مانع پراكندگى، آوارگى و ستم پذیرى است. «من بعد موسى»
3- بعضى از انبیا، تنها براى گروهى از مردم رسالت داشتند، نه همه ى مردم. «اذ قالوا لنبىّ لهم» [*]
4- فرمانده نظامى باید از سوى رهبر آسمانى انتخاب و نصب شود. «ابعث لنا» پس دین از سیاست جدا نیست.
5 - جنگ موفق، فرمانده لایق مىخواهد. «ابعث لنا ملكا»
6- براى نجات از طاغوت ها باید به انبیاى الهى پناه برد. «قالوا لنبى لهم»
7- تعهّد گرفتن از كسانى كه پیشنهادات اصلاحى دارند لازم است. «هل عسیتم»
8 - رهبر باید آینده نگر باشد و احتمال پیمان شكنى و فرار از مسئولیّت را از سوى مردم بدهد. «هل عسیتم»
9- جهاد براى رفع ظلم و دفاع از وطن، جهاد در راه خداست. «ومالنا الاّ نقاتل فى سبیل اللّه و قد اخرجنا من دیارنا وابنائنا»
10- پیدایش مشكلات، سبب بیدارى وحركت براى رهایى است. «اخرجنا»
11- میدان مبارزه، عامل ارزیابى افراد پر ادّعا است. «توّلوا»
خوش بود گرمحك تجربه آید به میان تا سیه روى شود هر كه در او غش باشد
12- پیمان شكنان و شعار دهندگان بىعمل، ظالمند. «علیم بالظالمین»
13- خداوند آگاه است، پس این همه تظاهر براى چه؟! «واللّه علیمٌ»
*) اگر مى فرمود: «نبیّهم» اشاره كمترى داشت كه پیامبر خاصّى است و همین كه فرمود: «لنبىّ لهم» این اشاره تشدید مى شود.