مفسر قرآن کریم در ادامه به بیان دلایل به نتیجه نرسیدن بسیاری از کارهای فرهنگی پرداخت و ابراز داشت: نشانه روحانی خوب آن است که پس از درگذشت او جایش خالی باشد. باید به خاطر داشته باشید که کار ارزان به گران و کار واجب به مستحب ارجحیت دارد اما بسیاری از کارهای ما نه ارزان است و نه واجب و نه مشکلی را از جامعه حل می نماید.

وی، پرداختن به مسائلی که نمی تواند مشکلی از جامعه حل نماید را بی فایده خواند و تاکید کرد: عمر انسان ارزشمند است بنابراین هرعلمی که فرامی گیریم یا باید واجب و مستحب باشد و یا اینکه مشکلی از جامعه و یا شخص را مرتفع نماید اما بسیاری از مطالبی که به نام علم می آموزیم بیهوده و تنها برای تلف نمودن وقت است.

استاد قرائتی، با اشاره به روایتی از امیرالمومنین(ع)، ثمره علم را عبودیت خواند و افزود: محور کار علمی ما باید قرآن باشد چراکه در تاریخ، احادیث و... احتمال اشتباه، جعل و اختلاف وجود دارد اما تنها چیزی که هیچ خللی بر آن وارد نیست، قرآن مجید است. بی برکت بودن برخی منبرها نیز از بی بهره بودن مطالب آن از آیات قرآن است.

وی ادامه داد: قرآن همواره تازه است و همیشه می توان با توجه به شرایط و مسائل دنیا، مطالب و درس های جدیدی از آیات آن استخراج نمود. در قرآن دستور داده شده: "خذ الکتاب بالقوه" اما آیا ما قرآن را محکم و استوار گرفته ایم؟

مفسر قرآن کریم، علم مفید را موجب رشد بشر خواند گفت: در کنار علم مفید، علم غیرمفید و علم مضر هم وجود دارد. مشکل بسیاری از کشورهای اسلامی این است که دانشگاه ها علم حقیقی را به دانش پژوهان منتقل نمی نمایند.

وی، کلمه «فارغ التحصیل» را اصطلاحی اشتباه خواند و تاکید کرد: هیچ پایانی بر نیاز ما به دانش وجود ندارد و حتی پیامبر(ص) و فرشتگان نیز هرگز بی نیاز از علم آموزی نیستند.

استاد قرائتی، مبلغ را نیازمند بیانی محکم، مستدل و قابل فهم برای همگان دانست و اذعان داشت: ما باید در تبلیغ خود قرآنی باشیم چراکه قرآن مورد قبول همه مذاهب اسلامی است و نزد همه مسلمانان موجود است. اگر از ما سوال شود روضه خوانی چه مبنایی دارد؟ پاسخ قرآنی ما این است که اولین روضه خوان خداوند است که در قرآن برای دختران زنده به گور کفار روضه خواند «بأی ذنب قتلت».

وی با تاکید بر لزوم آشنایی با فایده هر درسی که فراگرفته می شود، یادآور شد: نباید در کار فرهنگی تنها به منبر قناعت کرد. گاهی یک گفت وگوی رودررو و خصوصی اثری بسیار عمیق دارد. تعداد کسانی که با برخورد مسلمان شده اند بیشتر از افرادی است که با استدلال اسلام را پذیرفته اند. گاهی یک برخورد منفی در ذهن باقی می ماند و در مقابل یک برخورد خوب تا سال ها اثرگذار است.

استاد قرائتی، رعایت اولویت در اصلاح و ارشاد، توجه به نسل نو، نپرداختن بیش از حد به ظواهر، بهره مندی از لحن ملایم، پرهیز از منبر بدون مطالعه، پرهیز از جناح بندی های سیاسی و ... را از الزامات کار یک عالم و مبلغ موفق برشمرد و گفت: روحانی خوب باید از مردم، در میان مردم و با مردم باشد. نباید در بیان احکام شرعی با ارائه نقل ها و احتمالات مختلف، باعث سردرگمی مردم شویم.

مفسر قرآن کریم، مدرک گرایی را یکی از آسیب های علم اموزی دانست و تاکید کرد: مدارک باید به مهارت ها اختصاص یابد تا مراکز علمی از علم بیهوده رهایی یابند. مشکل ما کمبود مدرک نیست، مشکل ما کمبود نیروی انسانی با مهارت است.