در زمان جاهلیت، سنت های غلطی وجود داشت که در رگ و پوست مردم ریشه دوانیده بود. یکی از آن سنت های غلط این بود  که ازدواج شخصی که سابقه غلامی داشت، با زنی آزاد از خاندان سرشناس و معروف را هرگز روا نمی دانستند.

همچنین ازدواج مرد شریف از خاندان معروف را با همسر طلاق داده شده،  آنکه برده یا سابقه بردگی دارد را روا نمی دانستند و یا ازدواج انسان را با همسر مطلقه پسرخوانده‌اش جایز نمی شمردند.

پیامبر اسلام  (ص)، برای ریشه کن کردن چنین سنت های غلط و اجرای این دستور اسلام که میزان همتایی، دین و کمال است نه حسب و نسب وارد صحنه شد.

زید بن حارثه، غلام و پسرخوانده پیامبر (ص) بود. پیامبر (ص) او را آزاد کرد و زینب دختر عمه‌اش را به همسری او برگزید.

پس از مدتی بر اثر ناسازگاری، زید او را طلاق داد. آنگاه پیامبر (ص) با آن مقام و جایگاه با عظمت، با زینب که همسر طلاق داده شده پسرخوانده و غلام آزادشده‌اش بود، ازدواج کرد که در قرآن و در آیات 36 تا 38 سوره احزاب به این مطلب اشاره شده است.

گرچه این کار در برابر جوّسازان ناآگاه و مغرض، کار دشواری بود؛ ولی برای آنکه پیامبر اکرم (ص) سنت های باطل را بشکند، عملاً وارد صحنه شد و اعلام کرد که تبعیض و امتیازات زمان جاهلیت باطل است. هر فرد مسلمان، همتای مسلمان دیگر است و ملاک برتری تقواست؛ نه حسب و نسب.

ضمناً ازدواج پیامبر (ص) با زینب، شکست زینب در ازدواج را جبران کرد.

نتیجه اینکه؛ در عصر جاهلیت، هیچ زن با شخصیت و سرشناسی حاضر نبود با برده‌ای، ازدواج کند؛ هرچند او دارای ارزش های والای انسانی باشد و همچنین هیچ مردی حاضر نبود با همسر مطلقه برده‌اش،  ازدواج نماید. تزویج نمودن زینب به زید، توسط پیامبر و سپس ازدواج خودش با زینب بعد از طلاق، دو سنت باطل مذکور جاهلیت را در هم شکست.

منبع: قصه های قرآن به قلم روان، محمد محمدی اشتهاردی