نیکی به والدین
احسان
به والدین (به عنوان عام) چنان مهم است که حتی شرک آنان مانع احسان به
آنان نیست، گرچه باید از عقاید مشرکانه آنان به دور بود و از کمترین بی
احترامی و آسیب رساندن به آنان نهی شده و نهایت فروتنی و مهربانی به آن دو
در حال حیات و مرگشان توصیه و معادل نماز، جهاد، حج و ... شمرده شده است،
حتی تشکر از آنان مقارن شکر الهی قرار گرفته است. آیات قرآنی بهترین گواه
اهمیت نیکی به والدین است:
1. وَ قَضى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا
إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ
الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا
تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً... و پروردگارت حکم قطعی کرد
که جز او را نپرستید و به پدر و مادر ( خود ) نیکی کنید حال اگر در نزد تو
یکی از آن دو یا هر دو به کهنسالی رسند ( در مقابل زحمات یا خشونت های آنها
اظهار ناراحتی مکن حتی ) به آنان افّ مگو و بر آنها فریاد مزن و سخن درشت
مگو و با آنان سخنی کریمانه بگوی. (اسراء، آیه23)
2. وَ اخْفِضْ لَهُما
جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما
رَبَّیانی صَغیراً... و از روی مهربانی در برابر آنها بال های خضوع و ذلّت
فرود آر ، و بگو: پروردگارا هر دو را رحمت کن به پاس آنکه مرا در خردی (
از روی رحمت ) تربیت کردند. (اسراء، آیه 24)
3. وَ إِنْ جاهَداکَ عَلى
أَنْ تُشْرِکَ بی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ
صاحِبْهُما فِی الدُّنْیا مَعْرُوفاً... و اگر در حق تو بکوشند که چیزی را
که به ( الوهیت و ربوبیت و قداست ) آن علم نداری شریک من قرار دهی هرگز از
آنها اطاعت مکن ، و در دنیا با آنها به نیکی معاشرت نما.(لقمان، آیه 15)
منصور
بن حازم از امام صادق(ع) پرسید: باارزش ترین اعمال کدام است؟ آن امام
فرمود: نماز در وقت خود، نیکی به پدرو مادر و جهاد در راه خدا.(1)
امام
باقر(ع) فرمود: خدا در سه چیز برای هیچ کس رخصتی قرار نداده است: ادای
امانت به نیکوکار و بدکار، وفای به عهد به نیکوکار و بدکار، نیکی با والدین
نیکوکار باشند یا بدکار. (2) این تکلیف درباره والدین حتی پس از مرگ آن دو
نیز استمرار دارد. رسول خدا(ص) فرمود: سرور نیکوکاران در قیامت مردی است
که به والدین خود پس از مرگشان نیکی کند.(3)