این مفسرو پژوهشگر قرآنی با تاکید بر دقت بیشتر به آیات آغاز و پایان سوره های قرآنی اظهار کرد: با توجه به این که این آیات حقایق آن سوره را بیان کرده که لازم است که کسانی در سوره های قرآنی تدبر می کنند در آیات اول و آخر سوره ها دقت بیشتری کنند.
وی با اشاره به آیات پایانی سوره حدید گفت: در این شب های پر نور به تفسیر سوره حدید پرداختیم که اینک به آیات ختامه الحدید رسیدیم.
پیام سوره حدید / نجات انسان از قساوت قلب
آیت الله مدرسی با اشاره به پیام سوره حدید اظهار کرد: ظاهراً این سوره با دقت در کل آیات آن متوجه می شویم که خداوند می خواهد انسان را از حالت قساوت قلب، خود محوری و خودخواهی نجات بدهد. گاها برای نجات انسان از این قساوت قلب خداوند از راه دعا، انفاق، صدقه، قرض الحسنه، و راه های دیگر قصد نجات ما را دارد.
آیه محوری سوره حدید
این پژوهشگر قرآنی با اشاره به آیه محوری این سوره بیان کرد: آیه ۱۶ سوره حدید که خداوند متعال می فرماید: « أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَ لا یَکُونُوا کَالَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ»، از آیات محوری این سوره است.
وی ادامه داد: در این آیه آمده چون اینها مدتی گذشت، قساوت قلب پیدا کردند و این هشداری برای ما هم هست که باید مواظب باشیم دچار قساوت قلب نشویم.
آیه پایانی سوره حدید و نیاز به بحث بیشتر
آیت الله مدرسی با اشاره به آیه ۲۹ سوره حدید در این آیه پایانی این سوره خداوند متعال می فرماید: « لِئَلَّا یَعْلَمَ أَهْلُ الْکِتَابِ أَلَّا یَقْدِرُونَ عَلَیٰ شَیْءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ»، اظهار کرد: این آیه مورد بحث و گفتمان مفسیرین شده است و برای تفسیر و تدبر در آن یک مقدار مقدمه ای برای رسیدن به حقیقت این آیه بیان شود.
این استاد حوزوی با اشاره به وظیفه و موضع ما نسبت به دیگر ادیان و مسلمانان، گفت: به این جهت باید فرض کنیم که نسبت ما به دنیا چیست و نسبت ما به دیگران به عنوان یک فرقه امامیه بر حق چیست؟ و ما باید نسبت به دیگر امت ها و دیگر مسلمانان چه موضعی داشته باشیم.
وی ادامه داد: ما در برابر دیگر مسلمانان و ادیان سه موضع و گزینه داریم که یکی از این گزینه ها صحیح است. گزینه اول که در ذهنمان ایجاد می شود اینکه بگوییم راه ما حق است و با قدرت فکری یا قدرت سلاح بگوییم که ما حق هستیم و بقیه همه جهنمی هستند.
این مفسر حوزوی افزود: گزینه دوم این است که ما بگوییم عقیده ما این است و ما به آن عمل می کنیم و دیگران هم با عقیده خودشان و در روز قیامت پیش خدا تصفیه حساب می کنیم و این اختلاف در دنیا قابل حل نیست. و گزینه سوم هم این که با نیروی قهریه ای که داریم بقیه را هم مسلمان کنیم.
دیگران را جهنمی تصور نکنید آنها را مسلمان کنید
آیت الله مدرسی بیان کرد: بنده یقین دارم این راهی که ما رفتیم اگر آن را جدی برویم ما را به بهشت می رساند و این همان صراط المستقیمی است که هر روز در نماز می گوییم. اما ما نمی توانیم بگوییم دیگران یقینا همه جهنمی هستند، چون جهنم دست ما نیست و حساب بقیه با کرام الکاتبین است و خدا هم بر موازین حکم می کند.
وی ادامه داد: این کسی که می گوید این فرد را رها کنید او جهنمی است، این جور نیست؛ خدا کسی را جهنمی خلق نکرده و ما هم نمی توانیم دیگران را جهنمی بدانیم، این فرد برای فرار از تبلیغ، برای فرار از هدایت این فرد می گوید او جهنمی است رهایش کنید.
این مجتهد شیعی افزود: خداوند انسان را بر اساس فطرت خدا شناسی خلق کرده پس بروید مردم را مسلمان کنید آنها را شیعه کنید، نگویید این فرد جهنمی است، او جاهل است و اسلام و تشیع را نمی شناسد و ما وظیفه داریم اسلام را به او بشناسانیم.
وی ادامه داد: سال ۱۹۶۲ میلادی بنده مکه در منا بودم که با شیعیان آفریقا آشنا شدم، آنجا بحث مذهب شیعه و مسلمان کردن مردم آنجا شد که فردی از آنها گفت یک روز در یکی از مجالس ما یک تازه مسلمان شده به ما گفت من روز قیامت جلوی شما را می گیرم که چرا شما زودتر به ما دین اسلام و تشیع را معرفی نکردید و الان پدرهای ما جهنمی شده اند. در آیات قرآن اگر دقت کنید پر از ارزش ها است و ارزش ها همان موازین و معیارها است، از جمله عدل، قسط، حق، احسان، اخلاق حسنه و ... که اینها معیار هستند.
این مجتهد شیعی با بیان اینکه ما نباید خودمان آیات و روایات اهل بیت(ع) را قضاوت کنیم، گفت: ما باید به این آیات و روایات اهل بیت(ع) عمل کنیم اما خودمان نمی توانیم آنها را برداشت نموده و درباره آن قضاوت کنیم، بلکه باید نزد مراجع تقلید برویم تا آنها فرعیات آن را استخراج و به ما بگویند.
آیت الله مدرسی در ادامه سخنانشان با هشدار اینکه فریب مدعیان مهدوی را نخورید، گفت: دشمن یک روز بهاییت را مطرح کرد و بعد وهابیت را مطرح نمود و الان هم چند سالی است نوعی دیگر را مطرح نموده و آن مدعیان مهدویت است، که اگر دقت شود پشت پرده اینها هم به لندن بر می گردد، و اینهایی که این حرفها را می زنند از آنجا سر در می آورند. حتی در همین تهران هم برخی موارد بوده که باید نسبت به این افراد هوشیار باشید.
این استاد حوزوی به ادعای یک مدعی مهدوی اشاره و بیان کرد: فردی مدعی بود که من نمازم را هر روز پشت امام زمان(عج) می خوانم و یک سجاده پهن می کرد و مهری جلوتر می گذاشت و می گفت امام زمان(عج) جلوایستاده اند و من نمازم را به ایشان اقتدا می کنم و این امام زمان(عج) را فقط خودش می دید. بعد که از او دلیل خواستیم، تنها دلیلش را خواب مطرح کرد و دلیل محکمی نداشت.
وی ادامه داد: در مقابل هم یک دکتر کلیه را دیدم که این دکتر دنبال این آقای مدعی افتاده و مرید این آقا شده است، به او گفتم شما چرا رفتید؟ او نیز گفت در خواب به من گفتند و به این فرد رجوع نمودم. من هم به او گفتم آیا به هر خوابی باید عمل کرد و قابل اعتماد است؟ بعد مثالی زدم و گفتم اگر شما در خواب ببینید و به شما بگویید این کلیه را که عمل می کنی بعد از عمل آن را در ناحیه کمر قرار بده! آیا به چنین کاری عمل می کنی؟ اصلا پرسیدی این آقای مدعی کتابش کجاست؟ چه کتاب هایی نوشته است؟ علمش چیست؟ مسائل شرعیه را چه جور حل می کند؟
خواب دیدن هایی با تسخیر جن شیوه مدعیان دروغین
آیت مدرسی در ادامه به تسخیر جن توسط این مدعیان دروغین و به خواب آمدن دیگران اشاره و اظهار کرد: این مدعیان با تسخیر جن، جن را به خواب شما می فرستند تا شما ادعای آنها را باور کنید. بعضی ها هم مدعی هستند و دیگر نمی گویند خواب دیدیم، بلکه خود مدعی هستند که خودمان از آیات قرآن و روایات فهمیدیم و استخراج کردیم در صورتی که هیچ علم قرآنی و روایی هم ندارند.
آیت الله مدرسی با اشاره به اینکه مراجع تقلید بدون دلیل و مبنا و پشت درهای بسته فتوا نمی دهند، گفت: این جور نیست که مراجع تقلید همین جوری و پشت درهای بسته فتوا بدهند، بلکه هر عالم و مجتهدی که فتوا می دهد پشت در بسته فتوا نمی دهد در آن مورد بحث و گفت و گو می کنند و دیگر علما اشکال می گیردند و با آوردن دلیل و مبنا آن فتوا صادر می شود.
حضور در جلسه آیت الله بروجردی و ایراد اشکال بر فرمایش ایشان
آیت الله مدرسی در ادامه به حضورشان در جلسه درس آیت الله بروجردی و ایراد اشکال طلبه ای بر فرمایش ایشان اشاره و بیان کرد: سنم کم بود که چند جلسه در درس آیت الله بروجردی در مسجد اعظم قم شرکت کردم و در آن جلسه طلبه های زیادی نیز حضور داشتند، که یک روز دیدم از آخر جلسه یک طلبه به فرمایش ایشان اشکال گرفت و این اشکال گرفتن و بحث کردن آزاد بود و اکنون نیز چنین است و این طور نیست که یک مجتهد همین جور فتوا بدهد.
این مجتهد شیعی با اشاره به عقیده شیعه به صلح جهانی اظهار کرد: آن چیزی که از آیات و روایات استفاده کردم در دنیا یک چیز به عنوان صلح جهانی است که ما عقیده به آن داریم که دنیا باید در آرامش و صلح زندگی کند.
وی ادامه داد: بنده در محافل بین المللی عرض کردم و گفته ام که ما داعیه اینکه بین تمدنها برخورد شود یا گفتمان شود را نداریم بلکه داعیه این را داریم که بین تمدن ها تکامل شود و همه آنها مردم را به خدا، آخرت، کار نیک دعوت کنند و داعیه ما صلح جهانی است.
آیت الله مدرسی اظهار کرد: ما با دیگر ادیان از بحث و گفتمان نمی ترسیم، چون در مباحث خود سند داریم و حق می گوییم ولی آنها می ترسند و ما را تحریم می کنند؛ اما اگر جایی بین حق و باطل با گفتمان و بحث باشد آنجا به نفع ما است چون ما سند داریم.
وی افزود: بنابراین ما می خواهیم در دنیا صلح و آرامش باشد و اهل این نیستیم که شمشیر بکشیم، بلکه می خواهیم مردم را از راه صحیح به سمت خدا و اهل بیت(ع) هدایت کنیم.
چگونگی مسلمانان شدن مردم اندونزی
این مجتهد شیعی با مطرح کردن این پرسش که مردم اندونزی چگونه مسلمان شدند، گفت: امروز یکی از کشورهای بزرگ مسلمان، کشور اندونزی است؛ اما آیا مردم این کشور با زور شمشیر مسلمان شدند؟ اصلا لشکر مسلمانان به اندونزی نرفته و لشکر دریایی هم نداشته که به این کشور برود.
وی ادامه داد: یک عده از بازرگانان مسلمان از یمن برای تجارت به این کشور رفتند و آنها باعث مسلمان شدن مردم آنجا شدند.
آیت الله مدرسی با نقل حکایتی از مسلمان شدن مردم فیلیپین گفت: فردی از مکه جهت تبلیغ اسلام به فیلیپین آمد و وقتی آنجا آمد زبان مشترکی با مردم نداشت و نتوانست با مردم ارتباط کلامی برقرار کند تا اسلام را تبلیغ کند.
وی ادامه داد: این فرد وقتی دید زبان مشترکی جهت تبلیغ ندارد از راه اخلاق شروع به خدمت به مردم نمود؛ اخلاق چیز خیلی مهمی است و مثل بوی سیب می ماند که افراد را به خود جذب می کند، و مسلمانان باید اول با اخلاق کار کنند و همواره تواضع داشته باشند و این کار اول ما است.
این مجتهد حوزوی افزود: این فرد توانست آنجا با اخلاق خوبش مردم را جذب کند و بعد آنها دختری به او دادند تا با او ازدواج کند ولی باز چیزی از زبان آنها نمی فهمید تا این که بچه دار شد و خداوند این بچه او را پل ارتباطی بین پدر و مادر قرار داد که زبان پدر و مادر را می فهمید و از این راه توسط این بچه تبلیغ اسلام را شروع کرد، و الان ۳- ۴ میلیون مسلمان آنجا هست.
دو حالت درون گرا و برون گرا در هر انسان و گاهی در جوامع
آیت الله مدرسی در ادامه سخنانشان به دو حالت برون گرا و درون گرا اشاره و بیان کرد: معمولا انسان ها دو حالت درون گرا و برون گرا دارند که هر دو حالت صحیح است. اما بعضی فقط یک حالت درون گرایی دارند و فقط به خودشان توجه دارند که این خوب نیست.
وی ادامه داد: اما اگر یک جامعه به درون گرایی مبتلا شود، این خطرناک است. ولی ما مسلمانان این جور نبودیم و از روزی که نور الهی از غار حراء به پیامبر اکرم(ص) تجلی کرد، این نور انفجاری بود که به همه جا پخش شد. و ما نیز باید دیگران را با اسلام آشنا کنیم و آنان نیز مسلمان شوند.
این مجتهد شیعی افزود: مسلمانان در گذشته برون گرا بودند و می خواستند دنیا را مسلمان و مردم را با اسلام آشنا کنند، اما امروز مسلمانان درون گرا شده اند تا حدی که یک نفر در آمریکا یک حرفی می زند و کتابی می نویسد و ما اینجا کتاب او را می گیریم و می خوانیم و به حرف های او گرایش پیدا می کنیم.
وی ادامه داد: خیلی حاشیه هستید و متن را کنار گذاشتید، یک مقدار از مسائل حاشیه ای دوری کنید. باید آرامش و صلح جهانی را حاکم کنید تا بتوانید در آن صلح جهانی حرف بزنید و اسلام را معرفی کنید.
آیت الله مدرسی بیان کرد: امام زمان(عج) هم با ابزار شمشیر مردم را به اسلام دعوت نمی کند، بلکه شنیدید اولین چیزی که می گوید، می فرماید یا اهل العالم انا جد الحسین(ع) قتل المظلوم و قتل العطشان؛ این کلمه دریاها را تکان می دهد و مردم دنیا می گویند این حسین(ع) کیست؟ چرا او را تشنه شهید کردند؟ اینجاست که مردم همه جمع می شوند و فقط یک عده معاند هستند که حضرت با شمشیر جواب آنها را می دهد و قرار نیست که همه را با شمشیر بزند.
وی در پایان گفت: ما هم باید راه امام حسین(ع) را در پیش بگیریم، بدانید که این پرچم امام حسین(ع) پرچم عجیبی است و تاثیر عجیبی هم دارد و باید ما آن را به دیگران هم بگوییم و اسلام را به همه جهانیان معرفی کنیم.
گزارش از امیرمحسن سلطان احمدی