مسأله دیگری که در موضوع دعا وجود دارد، شرایط استجابت دعاست. نبی مکرم اسلام(ص) در یک روایت فرمود: دعا را هنگام ترحّم و رقّت قلب غنیمت بشمارید که این یک رحمت الهی است؛ اِغتَنِموا الدُّعاءَ عِندَ الرِّقَّةِ فَاِنّها رَحمَةٌ (شهاب‌الاخبار، ص ٣١٧)
رهبر معظم انقلاب در فرمایشاتی با اشاره به شرایط استجابت دعا فرمود: «یکی از شرایط استجابت دعا، حضور قلب و خشوع است. همان‌طور که عرض کردیم، معنای دعا این است که شما با خدا حرف بزنید؛ خدا را در مقابل خود احساس کنید و حاضر و ناظر بدانید. این‌که انسان همین طور طبق عادت چیزی را بر زبان بیاورد و مطالبه‌ای را ذکر کند - خدایا ما را بیامرز، خدایا پدر و مادر ما را بیامرز - بدون این‌که در دل خود حقیقتاً حالت طلبی را احساس کند، این دعا نیست؛ لقلقه‌ی لسان است. «لا یُقبَلُ اللَّهِ عزّوجلّ دُعاءَ قَلبِ لاهٍ»؛ دل غافل و بی‌توجه و سر به هوا اگر دعا کند، خدای متعال دعایش را قبول نمی‌کند. دلهای آلوده و غرق در تمنیات و شهوات نفسانی - که اصلاً غافلند - چگونه دعا خواهند کرد؟ چه توقعی است که اگر انسان این‌طور دعا کرد، مستجاب شود؟» (1384/07/29)