از افضل اعمال ماه رمضان دعا خواندن است به خصوص دعاهایی که از معصومین نقل شده است. در بین دعاها به ویژه دعای افتتاح، دعای استثنایی است که مرحوم شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد و تهذیب این را نقل کردند. مرحوم سید در اقبال نقل کردند با سند معتبری که از محمد بن عثمان نقل می‌کنند که نایب خاص دوم حضرت است. مرحوم علامه مجلسی هم در بحار منتهی به امام زمان(ع) کردند. ایشان اهل فن هستند و در زاد المعاد هم تعبیرشان این است که حضرت این را برای شیعه نوشتند، حضرت برای شیعیانشان نوشتند که در هر شب ماه رمضان این دعا را بخوانند.
امتیاز این دعا، دعای برای امام زمان(ع) است و ما را به یک خواسته‌های بزرگ و درک عظیمی از ظهور می‌رساند، باید خواند و دید تصویری که از عصر ظهور حضرت می‌دهد و خواسته‌هایی که برای آن دوران داریم چه چیزهایی است. یک انس خاص بین ما و حضرت ایجاد می‌کند و خواسته‌ها هم بسیار خواسته‌های بزرگی است و لذا من گمان می‌کنم بهترین دعای این ماه هست و اینکه روح ماه رمضان ارتباط با امام است.اگر کسی می‌خواهد ببیند در رمضان به بهره خوبی رسیده باید ببیند خروجی ماه رمضان چیست. اگر توانسته به امام زمان نزدیک‌تر شود یعنی به شب قدر که قلب ماه رمضان است، اگر توانست به حضرت نزدیک شود و تقدیر خدا را به دست حضرت در عالم ببیند و راضی به آن تقدیر شود و انس با تقدیر حضرت پیدا کند به ماه رمضان رسیده است.
لذا اصل ماه رمضان این است که انسان وقتی شب قدر می‌شود به امام برسد و آن طرحی که امام برای امسال دارند و به امضای حضرت می‌رسد به آن طرح راضی باشد. در آن طرح حرکت کند. این دعا این خاصیت را دارد. خاصیت دعای افتتاح این است که ما را به امام زمان نزدیک می‌کند و ما را در برنامه حضرت می‌برد.
دعای برای حضرت به طور کلی خواصی دارد. به خصوص این دعاهایی که از معصومین نقل شده مثل دعاهای عصر غیبت که از امام زمان نقل شده است. دعای یونس بن عبدالرحمن از امام رضا نقل شده است. دعای افتتاح، اینکه در ما انتظار ایجاد می‌کند و انتظار فرج بزرگترین گشایش برای یک انسان است که ممکن است برای انسان بشود. در روایات دارد که أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ (بحارالانوار/ج۵۲/ص۹۲) برای سرعت و تعجیل فرج حضرت دعا کنید. دو احتمال در این عبارت هست یکی اینکه فرج شما در ظهور هست است. یکی اینکه فرج شما در همین دعاست. شما اگر اهل این دعا شدید، دعای شما واقعاً دعای برای فرج شد، به گشایش و وسعت رسیده‌اید. چون در شما انتظار ایجاد می‌کند، انتظار فرج انسان است!
دعا برای حضرت مثل دعای افتتاح خاصیتش این است که ما را به انتظار می‌رساند. ما را به امیدواری و یقین می‌رساند. لذا جزء دعاهای بسیار فوق العاده است. از خود حضرت نقل شده و خود حضرت ضامن دعاگویان هست و همراه با این دعا سیر می‌دهند یعنی طریق توسل ما به حضرت است و ارتباط ما با حضرت در شب ماه رمضان با این است. در شب‌های ماه رمضان محدث قمی هم نقل کردند.
دعای افتتاح با حمد خدا شروع می‌شود و حمدهای فوق العاده‌ای دارد. حمد و ثناء است و استغفارهایی هم دارد. بعد وارد صلوات می‌شود، صلوات ویژه‌ای در آن نسبت به نبی اکرم و اهل‌بیت، به خصوص آنکه سید در اقبال نقل کرده که یک به یک نام برده می‌شود و صلوات فرستاده می‌شود. در پایان هم دعا دارد. حمد و ثناء و استغفار، صلوات و دعا دارد و دعا برای حضرت است. در پایان هم شکواییه با خدای متعال است که دیگر فرودگاه دعا هست. برای اینکه این سیر را توضیح بدهم که بشود حمد را معنا کنیم، نکته‌ای در باب دعا بگویم. در روایات دیدید در آداب دعا تأکید شده و یک بابی در مجامع روایی ما مثل کافی و تهذیب هست که مرحوم شیخ حر عاملی هم یک بابی در کتاب وسایل، ضمن کتاب الصلاة، کتاب الدعاء را آوردند. برای اینکه دعای شما به اجابت برسد، مقدمه دعای شما ثناء و مدح الهی و حمد الهی و اقرار و استغفار باشد و بعد صلوات. اگر بدون اینها وارد دعا شدید، دعای شما مستجاب نیست.
برای چه باید خدا را حمد و ثناء کنیم و مدح کنیم؟
ثناء الهی برای این است که آدم بتواند دعا کند. وقتی آدم می‌خواهد دعا کند باید در خودش یک فقر و اضطراری ببیند و در آن طرف یکم غنایی ببیند و الا اگر من خودم را فقیر نبینم، مضطر نبینم، هیچوقت دعا نمی‌کنم. آدم پول در جیبش هست و احساس می‌کند هیچ احتیاجی ندارد، بعد هی دعا می‌کند. آدم خودش را باید فقیر ببیند، مضطر ببیند، اگر فقر و اضطرار خودت را نبینی به دعا نمی‌رسی. ولی اگر فقر خودت را دیدی، یک نقطه اجابتی ندیدی، آن طرف یک غنایی ندیدی و گفتی: او غنی است و دارد ولی بخیل است. او غنی است و دارد ولی با من کاری ندارد. غنی است و دارد ولی سمیع نیست. آدم باید بگوید: او غنی است، سمیع است، مجیب است، حاضر است، جواد و کریم است و آنوقت می‌تواند دعا کند. واقعاً اگر انسان اینها را دید، می‌تواند دعا کند. لذا حمد و ثناء مقدمه باز شدن لسان انسان به دعاست و الا زبان به دعا باز نمی‌شود. باید غنای حضرت حق را ببیند و در پرتو آن غنا، فقر خودش را ببیند. حالا فقرش را ارجاع به غنی می‌دهد. اما حمد برای چیست؟
این دعا را از ثناء و حمدش شروع می‌کنم تا به استغفار آن برسیم. پس حمدهایی که می‌خواهیم باید متناسب با آن خواسته‌ها باشد. اگر خواسته‌ها مربوط به ظهور و دعا برای وجود مقدس امام زمان هست که قطب همه کائنات است، آن خواسته‌ها حمدهای متناسب با خودش و افق دید متناسب با خودش را می‌خواهد. این حمدها تکیه‌گاه و پایگاه آن خواسته‌هاست. «اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِکَ» خدایا من می‌خواهم تو را مدح کنم. مدح تو را با حمد شروع می‌کنم. اول تو را تنزیه می‌کنم و در کار تو هیچ عیبی نیست. این آغاز ثناء من است. حمد این است که انسان در فعل خدا، صنع خدا با خودش و باقی مخلوقات هیچ عیبی نبیند، هرچه می‌بیند شایستگی ببیند و ستایش ببیند. دعا، دعایی است که با ثناء الهی آغاز می‌شود و این ثناء هم با حمد آغاز می‌شود. حمد یک نوع تسبیح است. «سَبِّح بِحَمد ربک» تنزیه خداست.