* رفتار ما گفتار ديگران

من أسرع الى الناس بما يكرهون قالوا فيه بما لا يعلمون

* ترجمه

هر كسى به سوى چيزى كه مردم از آن بدشان مى ‏آيد بشتابد، مردم نيز درباره او آنچه را كه نمي دانند، خواهند گفت.

* شرح

كسى كه با گفتار و كردار زننده خويش، مردم را برنجاند، مثل آن است كه شتابان، به سوى چيزى رفته كه مردم از آن بدشان مى ‏آيد. يعنى، براى انجام كارى كه باعث رنجش و آزردگى ديگران مي شود، شتاب كرده است.

معنى شتاب كردن، در كارى كه باعث رنجش مي شود، آن است كه ما بدون فكر و انديشه و بدون سنجيدن و حساب كردن، سخنى بگوئيم يا كارى كنيم كه ديگران را از ما متنفر و رنجيده سازد.

وقتى كسى چنين كارى كند، معلوم است كه ديگران هم به فكر تلافى كردن مى ‏افتند و تصميم مي گيرند كارى كنند كه آن شخص هم رنجيده شود. در چنين حالتى، مردم نيز، مثل همان شخص رفتار مي كنند. يعنى نسنجيده و نينديشيده، درباره او بدگوئى آغاز مي كنند، و هر چند را كه درباره او شنيده باشند، چه راست باشد چه دروغ به زبان مى ‏آورند. و از گفتن چيزهائى هم كه نمي دانند واقعيت دارد يا نه، خوددارى نمي كنند.

البته اين هم رفتار خوبى نيست، ولى به هر صورت اين نتيجه اعمال كسى است كه مردم را مى‏ رنجاند، و به سوى چيزى كه نا خوشايند ديگران است شتاب مى‏ كند.