آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای در همایش «فلسفه، پرستش و نیایش»:
رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا تصریح کرد: همه موجودات عالم به گونه‌ای به عالم بزرگ وصل هستند، بنابراین مهمترین دستاورد انسان در زندگی عبادت و نیایش است و نباید ارتباطش با عقل فعال قطع شود.
عقیق: بیست و دومین همایش بزرگداشت ملاصدرا با عنوان «فلسفه، پرستش و نیایش» با حضور آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا، رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم، غلامرضا اعوانی استاد فلسفه شهید بهشتی، کریم مجتهدی استاد فلسفه دانشگاه تهران و دیگر اساتید فلسفه صبح امروز(چهارشنبه 26 اردیبهشت ماه) در مجتمع فرهنگی آدینه آغاز شد.
آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا محویت سخنان خود را «پیوند وجودشناختی نیایش و فلسفه» قرار داد و ابراز داشت: کلمه نیایش و پرستش معادل عبادت و دعا است، معنی این دو واژه نوعی انفصال از عالم مادی و خارج شدن از جو حیوانی و اتصال به عالم معنوی و الهی است.
وی با بیان اینکه عالم هستی صادر شده از جانب خداوند است، افزود: عالم هستی یک واحد منسجم و متحد است که بعضی فلاسفه آن را به اندام یک انسان تشبیه کرده‌اند. این نظام هستی مجموعه‌ای است که انسان هم جزو آن است و نظم و قوانین خاص خود را دارد.
آیت‌الله خامنه‌ای انسان سعادتمند را انسانی دانست که خودش را با قوانین عالم هستی هماهنگ کرده است، تأکید کرد: از عالم هستی تعبیرات خاصی مثل «عقل فعال» شده است، عقل فعال مظهر عقول است. در برخی تعبیرات از عقل فعال با عنوان انسان کبیر و حتی در برخی مواقع به روح القدس تعبیر شده است.
وی درباره کارکردهای عقل فعال گفت: برخی کارکردهای عقل فعال یک طرفه و بدون اراده انسان است که به آن الهام و در بالاترین مرحله وحی گفته می‌شود، در برخی مواقع هم آثاری در انسان مثل حدس و گمان به وجود می‌آید که گاهی با واقعیت تطبیق پیدا می‌کند.
رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا خاطرنشان کرد: یکی دیگر از کارکردهای عقل فعال این است که به ما معرفت و حقیقت واقعی می‌دهد، در فلسفه مشاء چهار مرتبه برای تکامل عقل مطرح شده است، در خصوص رابطه عقل فعال و انسان برخی از کلمه اتصال سخن می‌گویند.
وی ادامه داد: اما ملاصدرا از این رابطه با عنوان اتحاد یاد می‌کند، وی معتقد است همه موجودات عالم درک دارند. چیزی که از آن با عنوان تسبیح یاد می‌شود. در خود انسان هم یک ارتباط ذاتی با عقل فعال وجود دارد. ابزارش هم چیزی است که در فلسفه عقل و در قرآن قلب گفته می‌شود.
آیت‌الله خامنه‌ای با بیان اینکه از دیدگاه ملاصدرا دو نوع عقل فعال وجود دارد، اظهار داشت: اول عقل فعالی که مدیر عالم است و همه چیز را احاطه کرده دومی هم همان چیزی است که در درون انسان گذاشته شده است. ما در این عالم به عنوان بنده خدا سهمی از وجود و ربطی هم به عالم داریم. عقلی عقل است که به واقعیت متصل باشد.
وی با تأکید بر اینکه پرستش خدا طبیعی و فطری است، افزود: فضیلت در انسان خیلی ارزش دارد، چون اجازه می‌دهد بگوییم ما هم وجود داریم. پرستش خدا طبیعی و فطری است. چیزی که در زبان روان‌شناسی از آن به عنوان وجدان یاد می شود. نیایش هم یک پدیده فلسفی و طبیعی است که باید قدرش را بدانیم.
رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا بیان داشت: وقتی عقل‌مان فعال شود کلیت عالم را درک می‌کنیم، همه موجودات عالم به گونه‌ای به عالم بزرگ وصل هستند، بنابراین مهمترین دستاورد انسان در زندگی عبادت و نیایش است و نباید ارتباطش با عقل فعال قطع شود.
منبع:فارس