وی گفت: این سخن به حدی لطیف و مقبول است که مرحوم صاحب جواهر در ابتدای کتاب خود این مطلب را بیان می کنند؛ سید صاحب عروه در بحث فضیلت صوم هم بیان می کند که انسان روزه دار شبیه فرشته است.
آیت الله جوادی آملی ابراز داشت: گاهی انسان تا یک دوره سطح و خارج کفایه بیان می کند فوری به سینه وجب می زند و می گوید در یک وجب سینه این همه علم وجود دارد، اما علم کجا بود که نصیب آن ها بشود؟ اگر انسان چندین دور هم خارج کفایه بگوید در بین راه است چون علم چیز دیگر است.
وی گفت: سه طلبه، شاگرد مرحوم نائینی بودند، یکی علامه امینی شد که الغدیر نوشت و شیعه و غدیر را زنده کرد، شاگرد دیگر علامه طباطبایی شد که در قرآن و تفسیر کار کرد و دیگری آیت الله حکیم شد، این شاگردان مرحوم نائینی در قرآن، عترت و فقه کار کردند؛ امروز کدام یک از ما حکیم مستمسک نویس شده و کدام یک از ما علامه امینی و علامه طباطبایی شده است؟ اگر حوزه ما توانست این سه شاگرد را در هر ۵۰ سال تربیت کند و این آثار را خلق کند کار بزرگی کرده است؛ شیخ اشراق بیان کرده است که علم، وقف نامه خاصی ندارد؛ و ما وقف نامه ای ندیدیم که علم برای زمان خاص و زمین مخصوص باشد، حال چرا ما استفاده نکنیم و به بالا نرویم، مردان بزرگ همیشه با تلاش و کوشش به دنبال علم آموزی بودند.
وی با بیان اینکه افضل اعمال ماه رمضان و شب های قدر، سواد و علم آموزی است، افزود: صاحب جواهر در آخرین صفحه جواهر بیان می کند که خدا را شکر که در شب ۲۳ ماه رمضان این کتاب تمام شد؛ این مساله به این معنی است که علمای ما در این شبها به دنبال سواد می رفتند، اما گاهی برخی خیال می کنند با سواد شدن و علم آموزی معصیت کبیره است و از آن فرار می کنند!!
آیت الله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود، بیان داشت: امروزه هم شبهاتی که بیان می شود که قرآن، رویای پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) است و قرائت شخص پیامبر از جهان است؛ این شبهات در گذشته نیز وجود داشته و مطلب جدیدی نیست ولی بر فضلا و مفسران واجب عینی است که در مقابل حمله جدی به دین بایستند.
وی اظهار داشت: خود قرآن کریم پاسخگوی همه این تهمت ها و هذیان گویی ها است؛ کتابی در ظرف ۲۳ سال نازل شده است و مفسر گویا و توانمندی آن را شبانه روز همراهی می کند و در این ۲۳ سال قدم به قدم در جنگ و صلح و دفاع و جهاد آن را تفسیر کرده است و در این بین سخنی از هرمونیتیک نیست.
معظم له بیان کرد: این تهمت ها برای همه انبیا نیز مطرح شده است خود قرآن کریم نیز همین مطلب را بیان می کند؛ خداوند در قرآن بیان کرده است که مقام دریافت وحی، به سان همه انبیا به پیامبراسلام نیز اعطا شده است.
آیت الله جوادی آملی بیان داشت: خداوند متعال در قرآن، درس کرامت می دهد؛ خداوند خود را در حوامیم سبعه عزیزحکیم یاد می کند و درس حکمت می دهد؛ خداوند قرآن را کتاب «حکیم» و «عزیز» می نامد؛ قرآن کریم سه سلسه دعوت ها ، دعواها و مجموع دو سلسله را به شکلی جنباند که کوچکترین مشکل و نقصی در آن نیست.
وی ادامه داد: سلسله دعوت هایی در قرآن کریم مانند دعوت به توحید، نبوت، معاد، اخلاق، فقه و معارف وجود دارد، سلسله دعواها هم به دست رهبران الهی است؛ پیامبران مسئولیت ها و وظایف خود را بیان کردند؛ دعواها، به معنی ادعاها است که در اختیار انبیا است؛ دعوت ها نیز به سمت الله است؛ خداوند در سوره نسا بیان کردند که تک تک سلسله حلقات دعوت ها و دعواها، منسجم است و مجموع سلسلتین دعوت و دعواها نیز منسجم است و در هیج جا اختلاف نمی بینید.
وی گفت: درست است که فرهنگ غنی فارسی داریم و فرودسی ها از بارگاه تشیع ایران و فارسی را حفظ کردند؛ خدا فردوسی ها را رحمت کند که تشیع را در ایران حفظ کردند، آن روزها بردن نام حضرت امیر آسان نبود و اگر فردوسی در شعر خود نمی آورد و کس دیگری بیان می کرد زنده نمی ماند، با داشتن فردوسی ها فارسی توانایی داریم که مشکل داخلی را حل می کند اما عربی به گونه ای دیگر است.
آیت الله جوادی آملی با اشاره به روایتی از امام باقرعلیه السلام درباره چرایی عربی بودن قرآن کریم ابراز داشت: قرآن کریم عربی مبین است به این دلیل است که این توانمندی در لغت عرب است که تمام زبان های دنیا را ترجمه کند ولی تمام زبان ها این ظرفیت را ندارد که عربی را ترجمه کند؛ ما علمی به نام لغت در حوزه و دانشگاه نداریم که افراد لغت بخوانند اما در عربی یک فن قوی، غنی و پرباری در حد صرف و نحو به نام علم لغت وجود دارد.
وی با بیان اینکه ملت ما باید عزیز باشد یعنی نفوذ ناپذیر باشد؛ بیان داشت: شهید مدرس عزیز بود، چون نفوذ ناپذیر است؛ ایشان به رضاخان بیان کردند که می خواهم تو نباشی؛ ایشان محصول داخلی یعنی جامه کرباسی را به تن کردند و از تن در نیاوردند؛ به همین خاطر است که امام این همه از ایشان نام برد؛ ایشان عزیز بود چون نفوذ ناپذیر بود؛ ملت ما نیز باید عزیز باشد یعنی نفوذ ناپذیر باشد.
وی با بیان این که قرآن نفوذ ناپذیر است و باطل در آن نفوذ نمی کند، اظهار داشت: قرآن کریم نفوذ ناپذیر است و به همین دلیل از هیچ جهتی نمی توان به قرآن کریم نفوذ کرد؛ هیچ کسی نمی توان به قرآن اشکال کند؛ قرآن کریم به دلیل اتقان، «حکیم» و به دلیل نفوذ ناپذیری، «عزیز» است؛ قرآن نه ضدی دارد که در آن نفوذ کرده و از درون پوک کند نه مثلی دارد که هماورد او باشد و حیثیت او را از بین ببرد، به همین دلیل هیچ مثل و همانندی برای قرآن نمی آید؛ اگر قرآن، مثل و مانندی داشت از بین رفته بود، زیرا قرآن داعیه اعجاز دارد.
وی ادامه داد: تمام نزول های از آسمان مانند باران به معنای انداختن است اما نزول قرآن به معنای آویختن است، خداوند متعال، قرآن را آویخت که یک طرف آن به دست متکلم و طرف دیگر آن در اختیار مخاطب قرار دارد، باید قرآن را بگیریم، بخوانیم و بالا برویم.
وی در پایان ابراز داشت: امروز مبلغان و مفسران وظیفه دارند دست به قلم شوند و سخن بگویند و به شبهات پاسخ عالمانه و مقتدرانه بدهند و بتوانند نظام، حوزه و جامعه را در سایه وحدت حول محور قرآن و روایات حفظ کنند، مفسران و اساتید باید اساس قرآن را با بیانات و تفاسیر تحکیم کنند.