طبعاً هر یک از ما به سهم خود در تسهیل و آماده سازی شرایط ظهور امام عصر نقش داریم. حال به مناسبت فرا رسیدن نیمه شعبان سالروز تولد حضرت امام زمان (عج) با دکتر حشمت الله قنبری استاد دانشگاه و کارشناس تاریخ اسلام گفتگو کرده ایم تا بهتر و بیشتر از وظایف یک جوان در جامعه اسلامی برای زمینه سازی ظهور و وظایفش در عصر غیبت و ظهور ولی عصر (عج) آگاه شویم.
مهمترین نکات این مصاحبه به شرح زیر است:
جستجو
و کاوش برای شناختن علائم ظهور، نه وظیفه است و نه گره گشا/ منتظر واقعی
باید هم‌طراز با امام زمان(عج) و آرمان‌های او باشد/ جامعه اسلامی امروز
برای همکاری با امام زمان(عج) مهیاتر است/ پیاده روی اربعین، مجاهده و
مبارزه اربعین است/ از بیان فضائل جوانان عاجزیم/ نقشه راه برای مدیریت
جامعه اسلامی، قرآن و مکتب اهل بیت است/ تبعیت از ولایت حق احتیاج به ظرفیت
پذیری ماموم دارد/ جنگ با دشمن دین، حمایت از آل الله است/ فلسفه ظهور
همان فلسفه بعثت است
**این روزها با توجه به شرایط منطقه و اتفاقات، گمانه زنی ها درباره ظهور حضرت ولی عصر زیاد شده است. تا جایی که گویی همه فقط به نشانه های ظهور توجه دارند و از تکالیف خود در عصر غیبت و ظهور دور شده اند. در این باره چه نظری دارید؟
جستجو و کاوش برای شناختن علائم ظهور، نه وظیفه است و نه گره گشا؛ وظیفه اساسی یک منتظِر این است که، چقدر با آرمانها و خواسته های منتظَر هماهنگ است. فرض بر اینکه همه این نشانه ها و اتفاقات زمینه ساز ظهور حضرت شود و امام عصر ظهور کنند و دولت موعود تشکیل شود؛ جایگاه این فرد جستجوگر و منتظِر چیست و در کجای دولت امام عصر (عج) قرار خواهد گرفت. جستجو برای شناختن و درک علائم ظهور مثل نگرانی برای اسلامی بودن و اسلامی ماندن دیگران است، فارغ از پرداختن به تکالیف خود انسان. آنچه اهمیت دارد این است که منتظِر جایگاه خود را در دوران ظهور منتظَر بفهمد. اینکه امام زمان(عج) از ما چه می خواهد و اینکه به عنوان کسی که دغدغه فرج دارد، بعد از تأسیس دولت موعود آخرالزمانی کجا قرار می گیریم. اشکال اساسی ما این است که غصه اسلام را می خوریم؛ فارغ از اینکه خودمان چقدر مسلمانیم و مسلمانی ما چقدر با اصل اسلام سازگار است. اگر منتظِر همرنگ با منتظَر و تحت تربیت او حرکت کند، قطعاً در عصر فرج حضور خواهد داشت. منتظِر واقعی باید هم طراز با امام زمان(عج) و آرمان های او باشد. اگر اینطور نباشد، در زمان دولت موعود و در عصر ظهور، شرایطی به مراتب سخت تر از دوران غیبت خواهد داشت.
**چه کنیم در عصر ظهور مثمر ثمر باشیم؟ به خصوص برای جوانان چه راهکاری را ارائه می دهید؟
عصر ظهور تکمیل کننده جریان امامت صالحان و گمشده فطرت و وجدان انسانی است. اگر کسی اعتقاد به امر فرج داشته باشد، با اندکی درنگ و تدبر در مسائل اسلامی می تواند هماهنگی خود را با فرج مولا و رسیدن به عصر ظهور حفظ کند. این تکلیف عام و خاص مردم در یک جامعه اسلامی است. من معتقدم جامعه اسلامی امروز برای همکاری با امام زمان مهیاتر است. در دوران امیرالمومنین و عترت پاکشان، جوانان امروز دیده نمی شدند. شما می بینید که چگونه جوانان ما از حریم اسلام به قیمت جان فشانی شکوهمندانه دفاع کردند؛ ده ها هزار نفر شهید و جانباز شدند در دوران دفاع مقدس ما. تا جایی که صولت دشمن در هم شکست. یا حتی در ماجرای رخدادهای شگفت انگیز غرب آسیا؛ داعش به عنوان جریان گسترده و پهن پیکر، مأموریت داشت که محتوای اسلام و جامعه اسلامی را به هم بریزد. اما جوانان دین مدار ما اجازه ندادند؛ سرنوشت تاریخ را تغییر دادند و نه تنها اسلام غریب نماند، بلکه بساط خرافه، تکفیر و سلطه استکبار جمع شد. در دوران فعلی جوانان و مدافعان حرم بسیار چشمگیرتر از دفاع مقدس ظاهر شدند.
یا حتی همین راهپیمایی اربعین؛ ببینید که با تمام محدودیت ها ۳ میلیون جمعیت جوان کشور حرکت می کنند به سمت کربلا. این مجاهده اربعین است، مبارزه اربعین است؛ پس فقط نگوییم پیاده روی اربعین. امروز جوانان ما بسیار دغدغه مند در حوزه دین هستند. عیب ما این است که فضیلت ها را کمتر از معایب برجسته می کنیم. از بیان فضائل جوانان عاجزیم به همان میزان که دشمن در انتشار عیب ها موفق است! شما ببینید وقتی در جلسه ی مهمانی ۵۰ نفر جوان غافل را دستگیر می کنند، چقدر فضای رسانه ای بر این امر دامن می زند؛ گویی همه جوانان اینگونه هستند. ما یک تجمع ده نفره را به بحران در کشور تبدیل می کنیم. این در حالی است که از حضور شکوهمند همین جوانان در جلسات اهل بیت، راهپیمایی اربعین و ... کمتر حرف می زنیم. این عیب ها باید مرتفع شود. اینجا برای ما سوال می شود که چرا امام زمان(عج) ظهور نمی کنند و موانع این ظهور چیست؟! باید مطالعه کرد و دید که دولتمردان و مسئولان کشورهای اسلامی تا چه اندازه مناسب برای دولت موعود هستند. من می گویم نیستند که اگر بودند تا الان امام زمان ظهور می کرد. البته جامعه اسلامی هم عیب و نقص دارد؛ اصلا ساحت انسان گاهی دچار غفلت می شود، اما آنانی که دعوی اصلاح گری دارند، چقدر با تکالیف و مسئولیت خود آشنا هستند؟ من می گویم بسیار کم. در واقع موانع ظهور همین افراد مسئول و دولتمردی هستند که ارزش های دین و ... را به زعم خود تعبیر و عمل می کنند. در حالی که اگر هم طراز با ارزش ها و خواست های امام زمان(عج) باشند، موانع ظهور هم برطرف شود.
** نقش خواص در بحث ظهور چگونه است؟ مسئولین ما در زمان قیام حضرت چه نقشی دارند و به طور کلی نقش آنها در جامعه اسلامی چیست؟
چگونه زندگی کردن مسئولان مشخص است؛ اما اینکه چرا زندگی نمی کنند معلوم نیست. نقشه راه برای مدیریت جامعه اسلامی قرآن و مکتب اهل بیت است. هر فرد مسئولی در جامعه اسلامی باید هر روز خود را به خدای خود عرضه کند تا ببیند چقدر منطبق با نقشه راه قرآنی حرکت کرده است. اگر رفتار و عمل او موافق با خواسته اولیای دین باشد، تردید نکنید که در عصر فرج و دولت موعود هم حضور دارد. شما زمانی یک مدیر اسلامی، یک زمامدار و دولتمرد و وکیل و وزیر اسلامی هستید که نه به اختیار خود که به اختیار امام زمان(عج) عمل کنید. امام زمان غایب نیست؛ ما غایبیم که محضر او را محلی برای سرپوش گذاشتن بر معایب خودمان می بینیم. این عیب ها باید رفع شوند؛ اگر امام بیاید و این عیب ها همچنان باشد؛ خود ما مسئولان این چنینی تبدیل می شویم به تهدیدی برای دولت موعود.
تبعیت از ولایت حق احتیاج به ظرفیت پذیری ماموم دارد. مگر می شود وقتی در نظام اسلامی و زیر سایه قانون اساسی، قسم می خوریم، حکم می گیریم، به حاشیه برویم و راه خود را ادامه دهیم. ما زیر سایه امام زمان (عج) زندگی می کنیم. اگر کسی باورش این نیست، به انسانیت خیانت کرده است. نه تنها به انسانیت که به آرمان های همه مردم.
**چه کنیم در زمان غیبت امام زمان (عج)، دچار غفلت نشویم؟
باید برای جوانان زندگی میزانی بر پایه دین را تعریف کرد. آنها باید درست بفهمند و درست هم عمل کنند. نباید دین خود و اعتقاد خود را با میزان دادن به مقامات و صاحب منصبان تعریف کنند که اگر یک نفر از آنها سقوط کرد، عزت و اعتماد جوانان هم سقوط کند.
پیر و جوان باید میزان عمل خود در زندگی را قرآن بدانند. طراز اولیای دین را بشناسند تا در مدار درست قرار گیرند. ضعفی که در نظام اسلامی ما هست، این است که فرهنگ، دین و اهل بیت را درست تبیین نکرده ایم. متاسفانه خواص جامعه ما، برای دنیای خود، هیجان و احساسات جوانان را ضمانتی برای بقای کارشان می دانند.
**کمی هم از مدافعان حرم و نقش آنها در جهان پر از ظلم و جور امروز برایمان بگویید.
عنوان مدافع حرم عنوانی خاص و استثنایی است. وقتی شما ظاهر تاریخ را ببینید، پی می برید که درباره دفن حضرت رقیه(س) و زینب کبری(س) در شام، اما و اگر و تردید وجود دارد. با تمام این حرف ها امروز حرم این بزرگواران، ملجأ و پناهگاهی برای مردم شده است. اگر این دو بقعه مقدس نبودند، هیچ کس نمی توانست سوریه را نجات بدهد. آنها که برای محافظت از حرم رفتند و می روند، باور دارند که جنگ با دشمن دین، حمایت از آل الله است.
در دوران دفاع مقدس که ما از حدود مرزی مان دفاع می کردیم، مردم پشت سر رزمندگان بودند؛ اما در دفاع از حریم اهل بیت فاصله تا خط مقدم اندازه یک کشور است. داعش اینجا یک گروه تکفیری و تروریستی صرف نبود؛ مختصات خاص خود را داشت. حکومتی جبار و قدرتمند با امکانات نظامی، امنیتی و اطلاعاتی؛ اما خیلی از جوانان ما برای دفاع از سوریه و عراق جمع شدند و صولت دولت خرافی اسلام داعشی را جمع کردند. دولتی که محصول سرمایه داری و استکبار است. جمع کردن داعش ایستادن در برابر استکبار بود. مدافع حرم منتظر واقعی فرج است و این مدافع حرم تنها نیست؛ بلکه تمامی جوانان عالم پشت سر او هستند. آینده حکومت اسلامی متعلق به جوانانی است که قلمرو اسلام را حرم آل الله میداند.
**در پایان، به اختصار درباره غیبت کبری، صغری و فلسفه ظهور صحبت کنید.
امام زمان(عج) در دوره ای از طریق نواب اربعه با مردم ارتباط داشتند؛ چیزی بالغ بر هفت دهه. پس از آن و با درگذشت چهارمین نایب ایشان به امر خدا به غیبت کبری رفتند و از نظرها دور شدند.
فلسفه ظهور همان فلسفه بعثت است؛ فلسفه عدالت و امنیت است. آنچه درباره بعثت به عنوان فلسفه حیات و زندگی و هویت ایمانی می شناسیم، در امر ظهور امام زمان (عج) فعلیت می یابد. هیچ تفاوتی بین فلسفه ظهور و فلسفه بعثت نیست.