اینها تقریبا اطلاعاتی است که بیشتر افراد به خاطر ذکر مصائب کربلا از حضرت ام البنین می دانند و از آن مطّلع هستند، اما قدر مسلم این است که شخصیت ایشان دارای زوایا و مناقب و فضائل بیشتری است که اهمیت این شخصیت را در تاریخ اسلام و نزد تشیع والا و گرانقدر نموده است که در ادامه بدان پرداخته می شود؛
عقیق:علی کریمی: فاطمه بنت حِزام مشهور به اُمّ البَنین، از همسران امام علی و از شخصیت‌های محترم نزد شیعیان است. او مادر حضرت عباس، عبدالله و جعفر و عثمان است که هر چهار تن در روز عاشورا به شهادت رسیدند. از آنجا که او مادر چهار پسر بود، به ام البنین مشهور شد.اینها تقریبا اطلاعاتی است که بیشتر افراد به خاطر ذکر مصائب کربلا از حضرت ام البنین می دانند و از آن مطّلع هستند، اما قدر مسلم این است که شخصیت ایشان دارای زوایا و مناقب و فضائل بیشتری است که اهمیت این شخصیت را در تاریخ اسلام و نزد تشیع والا و گرانقدر نموده است که در ادامه بدان پرداخته می شود؛
۱-اصالت شخصیتی و خانوادگی
حضرت ام البنین در تاریخ دارای اوصاف و ویژگی هایی است که بر ارزش والای ایشان مداما می افزاید، از آن اوصاف ابتدائا باید به اصالت هویت و شخصیت ایشان اشاره نمود تا آنجا که ام البنین را زنی شاعر و فصیح و از خانواده‌ای اصیل و شجاع شمرده‌اند. این نکته مهمه در کتب متعددی چون اعلام النساء و اعیان الشیعه و عمده الطالب مذکور است.
(علام النساء، عمر رضا کحاله، ج۴، ص۴۰. اعیان الشیعه، سید محسن الامین، ج۸، ص۳۸۹. عمدة الطالب، ابن عنبه، ص ۳۵۷ )
۲-تباری دلیر و شجاع
بر پایه گزارش‌هایی، پدران و خویشان ام البنین از دلیران عرب پیش از اسلام بوده اند، چنان که ابو بره عامر بن مالک، جد دوم او، در میان قبایل عرب در شجاعت بی نظیر خوانده شده و از او با تعبیر کنایی «ملاعب الاسنه» (بازیگر با نیزه‌ها) یاد کرده‌اند. به گزارش ابن عبدالبر، وی پیش از مسلمان شدن نزد رسول خدا آمد و با تقدیم هدایایی، از ایشان خواست مبلغانی را به نجد اعزام کند.
(اسد الغابه ، ابن اثیر ج ۳ ص ۳۶ /الاستیعاب ابن عبد البر ج ۴ ص ۱۴۵۰ / الاصابه ابن حجر العسقلانی ج ۲ ص ۳۹۶)
۳-همسری تمام عیار برای شیرمرد عالم وجود
امیرمؤمنان(ع) از برادرش عقیل که به نسب عرب آشنا بود، خواست تا زنی از خاندانی اصیل و شجاع را برای او خواستگاری کند تا از او دارای فرزندانی شجاع شود. عقیل با اعتقاد به شجاعت پدران ام البنین، او را برای ازدواج با ایشان پیشنهاد کرد.
(عمده الطالب ، ابن عنبه ص ۳۵۷)
۴-دلدادگی و شیفتگی مخلصانه به اهل بیت امام علی(ع)
بر پایه گزارش‌هایی که در شماری از منابع متاخر آمده‌اند، ام البنین پس از خواستگاری امام علی(ع) ، سوگند یاد کرد که برای فرزندان ایشان همچون مادری دلسوز باشد. با ورود ام البنین به خانه امیر مؤمنان، او ضمن پرستاری از کودکان امام، همانند مادر واقعی با آنان رفتار می‌کرد. آنان نیز او را بسیار دوست می‌داشتند. آورده‌اند که ام البنین از امام علی(ع) خواست که او را فاطمه صدا نکند؛ زیرا ممکن است فرزندان حضرت زهرا با شنیدن این نام، به یاد مادرشان افتند و غمگین شوند.
(ادب الطف ، شبر ص۷۴ /العباس رجل العقیدة و الجهاد، محمد علی یوسف الاشیقر، ص۳۴/ستاره درخشان، علی ربانی خلخالی، ص۹۴)
۵- اخلاص و محبت مثال زدنی به امام حسن(ع) امام حسین(ع)
محبت خالصانه ام البنین به اهل بیت و نیز شهادت فرزندانش در رکاب سیدالشهداء(ع) موجب شده تا شیعیان برای او جایگاهی والا و ارزشی ویژه قائل باشند و از او نزد خدا شفاعت طلبند.
ام البنین در کربلا حضور نداشت؛ اما فرزندانش همگی در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیدند. عثمان با کنیه ابوعمرو در ۲۱ سالگی، جعفر با کنیه ابوعبدالله در ۲۹سالگی و عبدالله (اکبر) با کنیه ابومحمد در ۲۵ سالگی به شهادت رسیدند. عباس که از او با لقب عباس الاکبر و با کنیه ابوالفضل یاد شده است، از دیگر برادران تنی خود بزرگ‌تر و واپسین شهید از آنان است. در شب تاسوعا عبدالله بن ابی المحل بن حزام، برادر زاده‌ام البنین و نیز شمر بن ذی الجوشن کلابی ملعون، از قبیله ام البنین، امان نامه‌ای را از عبیدالله بن زیاد برای فرزندان‌ام البنین در کربلا آوردند؛ اما با واکنش تند ایشان رو به رو شدند.
(الطبقات ابن سعد ج ۳ ص ۱۴ /انساب الاشراف، البلاذری، ج۳، ص۳۹۰/مروج الذهب، المسعودی، ج۳، ص۶۳/مقاتل الطالبیین، ابوالفرج الاصفهانی، ص۸۷/رجال طوسی، شیخ طوسی، ص۹۹/مقاتل الطالبیین، ابوالفرج الاصفهانی، ص۸۹)
۶-مرد آفرین روزگار
جایگاه والای مادری حضرت عباس بن علی(ع) که محتاج هیچ توضیح و تفسیری نیست و این مقام و جایگاه گران بهای آن بر دوست ودشمن واضح و حتی مبرهن است.
اینها همه نمی از یم و گوشه ای از دریای بی کران فضائل حضرت ام البنین است که مکتوب گردید و امید است که موجب خشنودی حضرت عباس و مرضیّ امام عصر (ع) باشد.