قرآن میفرماید: شادی خوب آن است که فکرمان را تغذیه کند، اگر خدا رحمتی به شما کرد شاد باشید و فرحتان این باشد که به چه چیزی شاد هستید؟!
عقیق:حجتالاسلام محسن قرائتی استاد قرآن در کتاب «خنده و گریه» در مورد شاد بودن فرد مسلمان و اینکه چگونه شاد باشیم و چطور بخندیم اما خنده حرام نباشد، انواع مزاحهایی که از ائمه معصومین(ع) و علمای شیعه روایت شده را جمعآوری کرده است که در این نوشتار به برخی از اشارات استاد مبنی بر چگونه شاد بودن و درست شادی کردن میپردازیم.
در بعضی جاها نباید خندید؛ مثلا تشییع جنازه است که مردم غمناکند. روز عاشورا دارد میخندد، یا مثلا محله عزادار است، دارد میخندد. توی این محله همه عزا دارند، عروس میآورد یعنی حریم قائل نمیشویم، وقتی مردم ناراحت هستند؛ انسان باید خودش را با آن شرایط تطبیق بدهد.
در حدیث میخوانیم: «من ضحک علی جنازة أهانه الله یوم القیامه علی رءوس الاشهاد و لا یستجاب دعاوه»؛ کسی که بخندد در یک تشییع جنازهای، خداوند او را در روز قیامت در برابر مردم خوار میکند و دعایش مستجاب نمیشود.
گاهی وقتها میگوییم؛ خدایا، چرا همه دعا میکنیم مستجاب نمیشود؟ به خاطر اینکه حدیث داریم که یک جایی مردم ناراحت بودند، تو داشتی میخندیدی، زیر باران زمستان بچه بغل منتظر تاکسی است، شما هم میآیی گازش میدهی و غش غش خندهات بلند است. زن بیچاره بچه به بغل زیر باران ایستاده، او هم با بیاعتنایی گاز ماشین را میگیرد، به هوای اینکه به کارش برسد. غافل از اینکه به کارش گره میافتد.
خنده به مخالفان
فاطمه زهرا (س) فرمود: «بشر فی وجه المومن یوجب لصاحبه الجنة و بشر فی وجه المعاند یقی صاحبه عذاب النار»، «خنده به صورت مؤمن، بهشت را به ارمغان میآورد و خنده به صورت مخالف،جهنم را.
باید مواظب باشیم این طور نیست که هر جا بایستیم تماشا کنیم مسئلهای نداشته باشد. اگر یک بیگناهی را دارند میزنند، شما ایستادی و نگاه کردی روز قیامت گیر هستی. یا باید دفاع کنی از مظلوم، یا اگر نمیتوانی دفاع کنی، بلند شو برو. اینکه نشستهای و داری تماشا میکنی و یا حتی میخندی باید جواب بدهی، اگر سر یک سفرهای شراب میخورید ولو شما شراب نمیخوری، نشستن شما هم حرام است. یک گروهی دارند قماربازی میکنند شما نشستهای نگاه میکنی، گر چه شما بازی نمیکنی اما نگاه به بساط قمار گناه است.
قرآن میفرماید: اگر در جلسهای دارند حرفهای هرزهای میزنند حق نداری بنشینی «فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرى» مگر اینکه بحث را عوض کنند. «حَتَّی یَخُوضُوا فی حَدیثٍ غَیْرِهِ » ... آقا، ما که راضی نبودیم نشسته بودیم، خوب چرا نشستی؟ حتی آیه میفرماید: «وَ إِمَّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطانُ»اگر یک وقت شیطان تو را غافل کرد، همین که یادت آمد بلند شو. ممکن است انسان غافل بشود، یک نیم ساعتی هم بنشیند. ولی یک لحظه متوجه میشود که ای وای من توی جلسه گناه نشستهام.
پاشو برو. فامیل است، فامیل باشد. خوب حالا من که نمیتوانم جلسهشان را به هم بزنم، چه اشکال دارد؟قرآن یک آیه د ارد که میفرماید: روز قیامت،اهل بهشت از اهل جهنم میپرسند:چطور شما جهنمی شدید؟ «مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ» چرا شما رفتید جهنم؟ دلائلی را ذکر میکنند، یکی اینکه میگویند: «وَ کُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضینَ» ما همرنگ جماعت شدیم. یک جای فاسدی بود ما هم نشستیم گفتیم خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو. هر جوری زدند ما هم همان جور رقصیدیم. خودمان را با شرایط موجود تطبیق دادیم. میگوید: خوب نباید این این کار را بکنید باید از خودت اراده داشته باشی.
شادی در سایه رشد علمی
قرآن میفرماید: «وَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَفْرَحُونَ بِمَا» شادی خوب، آنجایی است که اول فکرمان تغذیه بشود، گاهی آدم شاد میشود که رنگ کفشش با رنگ جورابش به هم میخورد، با رنگ پیراهن با جوراب و کفشهایش همرنگ است. شاد است با فلانی عکس گرفته است. خیلی هم شاد نباش ممکن است فلانی فردا چه شود، اسباب دردسر هم برای شما بشود که چرا با این عکس گرفتی.
قرآن میفرماید: «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ» اگر خدا فضلی به شما کرد، اگر خدا رحمتی به شما کرد، شاد باشید، فرحتان این باشد، به چه چیزی شادید؟ خدا، فضلی به من کرد،مطلب مفیدی را یاد گرفتم.
شادیهای فتنهآفرین
امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: «رب طرب یعود بالحرب» چه بسا شادیهایی که آخرش به جنگ کشیده میشود، یعنی شوخی شوخی جدی میشود. چه بسا لذتهایی که بعدش آتش است. همچنین فرمود: «لا خَیْرَ فِی لَذَّةٍ مِنْ بَعْدِهَا النَّارُ» در لذتی که بعدش آتش است، خیری نیست.
امروز یک تلفن به شما میشود، امروز یک لبخند به شما میزنند، نامه مینویسد تبریک میگوید گل میآورد. امروز با یک برخوردهایی، دل شما را میبرد. اما فردا میبینی آبروریزی شد، گناه شد. توطئه شد. فساد شد. او من را برای خودم نمیخواست. او من را برای خودش میخواست. به من خیانت کرد، یعنی شما در طربها و شادیها عاقبتاش را هم باید ببینید. به قول سعدی، این دغل دوستان که میبینی، مگسانند دور شیرینی.
بسیاری از فریبکاریها در جامعه امروز و کشیده شدن دختران و پسران به اعتیاد و قتل و ... آغاز این چنینی دارد و با یک برنامه شاد شروع میشود.