چه وقت محل کسب و کار و تجارت ما می‌تواند بدترین جای زمین باشد که در کلام معصومین (ع) نسبت به آن هشدار داده شده است.
عقیق: بحث درباره
ویژگی‌های بازار از جمله مباحث بسیار مهم در دانش اقتصاد است. بی‌دلیل نیست
که در آموزه‌های اسلامی بازار را از جهت داشتن عناصری مذهبی، چون مساجد،
تکایا، مدارس و حسینیه‌ها «روح شهر»، خود بازار را با عناصر و نقش‌های
فضایی آن «قلب شهر» و کاسب را «حبیب خدا» معرفی کرده‌اند.
اما گاهی
به دلیل فاصله گرفتن ما انسان‌ها از این ویژگی‌هایی که برای بازار و بازاری
در آموزه‌های اسلامی ذکر شده و ظلمی که در حق همدیگر می‌کنیم این مکان به
تعبیر امام علی (ع) «جای حاضر شدن شیطان و نمایشگاه فتنه و طغیان" می‌شود.»
امام
باقر (ع) در این باره می‌فرمایند: «بدترین جا‌های زمین بازارهاست؛ بازار
میدان شیطان است، اولِ صبح پرچم خود را در آن جا نصب می‌کند و تخت خود را
می‌گذارد و فرزندانش را همه سو می‌پراکند به سوی کسی که پیمانه را کم
می‌دهد یا آن که ترازو را سبک می‌گیرد و کسی که در گز (متر) کردن دزدی
می‌کند یا کسی که برای فروش کالایش به دروغ متوسل می‌شود. او به فرزندانش
می‌گوید: بر شما باد به (فریفتن) مردی که پدرش (حضرت آدم) مرده در حالی که
پدر شما (ابلیس) هنوز زنده است. ابلیس با اولین کسی که به بازار می‌آید
وارد می‌شود و با آخرین نفری که بازار را ترک می‌کند بر می‌گردد..»
همچنین
پیامبر خدا (ص) در توصیف بازار «البته بازاری که در آن کسبه به حلال و
حرام الهی بی توجه هستند» و اهمیت تسبیح گفتن در این مکان می‌فرمایند:
«بازار سرای بی خبری و غفلت است. پس هرکه در بازار یک تسبیح گوید خداوند
هزار هزار ثواب برایش رقم زند.»
البته ناگفته نماند که بازار همیشه
جای بدی نیست بلکه اعمال و رفتار ماست که آن را به بدترین مکان روی زمین
تبدیل می‌کند، لذا تاریخ‌نگاران آورده‌اند: پیامبر اکرم (ص)، قبل از رسالت،
خود بازرگانی امین و درستکار بوده است. با شکل‌گیری نظام اسلامی در مدینه،
از همان روز‌های نخست، پیامبر بزرگوار اسلام الگوی بازار را تعیین کردند.
ایشان وارد بازار بسیط شدند، به آن نگاهی انداختند و فرمودند: این بازار
مناسب شما نیست. سپس به بازار دیگری رفتند، نظارتی بر آن کردند و مجدداً
فرمودند: این بازار مناسب شما نیست. سرانجام وارد بازار دیگری شدند و پس از
ارزیابی فرمودند: این بازار مناسب شماست؛ از آن کم نکرده و خراجی بر شما
بسته نمی‌شود.