آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح این حدیث می‌گوید: امر به معروف و نهی از منکر، با شرایطی واجب است؛ اول باید انسان با زبان نرم (به کسی که اهل نماز نیست) بگوید: «آقا، نماز بخوان، نماز اول وقت بخوان».

ایشان در این‌باره بیان می‌کند: امربه معروف و نهی از منکر درباره واجبات واجب است و درباره مستحبات هم مستحب است. مثلا مستحب است که من به طلبه‌ها بگویم نماز شب بخوانید؛ اگر نماز شب نمی‌خوانید، به درد طلبگی نمی‌خورید؛ این مستحب است. اما درباره کسی که نماز واجبش را نمی‌خواند، واجب است که من با زبان نرم به او بگویم: «آقا، نماز بخوان، چرا نماز نمی‌خوانی؟» در روایت آمده: «اگر کسی ببیند (شخصی عمل خطایی انجام می‌دهد، اما) امر به معروف و نهی از منکر نکند، آن شخص در روز قیامت، جلوی او را می‌گیرد و می‌گوید: «تو که از جلوی من رد شدی و دیدی من داشتم خطا می‌کردم، چرا چیزی به من نگفتی؟»

آیت‌الله مجتهدی تهرانی ادامه می‌دهد: زمان «شیخ محمدحسین زاهد» می‌خواستم به نماز جماعت ایشان برسم، که در بین راه متوجه شدم شخصی روی یک پیت حلبی نشسته و مشغول تراشیدن ریش‌هایش است؛ چند قدم جلوتر رفتم، ناگاه این روایت به یادم آمد، گفتم: «نکند این شخص روز قیامت جلوی مرا بگیرد و بگوید چرا مرا نهی از منکر نکردی؟»، به همین خاطر برگشتم و گفتم: «آقا، شما اگر ریشتان را نتراشید، زیباتر هستید؛ هرکسی قیافه‌اش اینطور نیست که با ریش قشنگ تر باشد، اما شما با ریش زیباترید.» با زبان نرم امربه معروف و نهی از منکر کنید. با داد و بیداد نمی‌شود، با داد، آن شخص هم فرار می‌کند. خداوند به حضرت موسی(ع) فرمود: «به سوی فرعون بروید که او طغیان کرده است و با زبان و بیان نرم او را موعظه کنید؛ شاید متذکر شود و یا از خدا بترسد».

آیت‌الله مجتهدی، در پایان، داستانی از امربه معروف و نهی از منکر امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را بیان نمود: امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هر دو کودک بودند؛ مشاهده کردند که پیرمردی اشتباه وضو می‌گیرد، آنها به آن پیرمرد گفتند: «سلام، ما وضو می‌گیریم، شما ببینید کدام یک از ما بهتر وضو می‌گیرد». پیرمرد با دیدن وضوی آنها، خبردار شد که او اشتباه وضو می‌گرفته. راه امر به معروف و نهی از منکر این است.

پی نوشت:

احسن الحدیث