بدون شک حضرت زینب کبری(س)، از جمله شخصیت های تأثیرگذار نهضت عظیم کربلا و یکی از ارکان آن است که در ماندگاری و جاودانی نهضت، نقشی بی بدیل داشته و در هر برهه از زمان به تناسب شرایط موجود، به ادای رسالت خود پرداخته است.
عقیق:حماسه جاودان کربلا و واقعه عاشورا از مهمترین و سرنوشت سازترین حوادث
تاریخ بشمار می آید که هر چه بیشتر به آن پرداخت می‌شود، عظمت و شکوه آن
بیشتر و بیشتر جلوه می نماید. در طول تاریخ، انقلاب ها و نهضت های
زیادی به وقوع پیوسته و انسانهای زیادی از خود فداکاریها و از خود گذشتگی
ها نشان داده اند اما با گذشت زمان، کم کم از یادها رفته و به تاریخ پیوسته
اند. تنها نهضت عاشورا و قیام توحیدی حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است
که با مرور زمان فراموش نشده و نخواهد شد و برای همیشه تاریخ، درس
آزادیخواهی و الگوی آزادگی خواهد ماند. بررسی ابعاد مختلف این نهضت
باشکوه و ماندگار این امکان را فراهم می سازد که به فراخور توان خود
درسهایی از آن آموخته و در زندگی فردی و روابط خانوادگی و اجتماعی خود بکار
گیریم. یکی از ابعاد کمتر شناخته شده نهضت حسینی، نقش بانوان و بویژه
عقیله بنی هاشم، حضرت زینب کبری(س) در این نهضت باشکوه می باشد که از
زوایای گوناگون قابل بررسی است. بدون شک حضرت زینب کبری(س)، از جمله
شخصیت های تأثیرگذار نهضت عظیم کربلا و یکی از ارکان آن است که در ماندگاری
و جاودانی نهضت، نقشی بی بدیل داشته و در هر برهه از زمان به تناسب شرایط
موجود، به ادای رسالت خود پرداخته است. همان بانویی که در دامان پرمهر
حضرت فاطمه زهرا(س) و مولای متقیان، حضرت علی(ع) تربیت یافته و درس زندگی
آموخته است تا رسالتی عظیم در نهضت حسینی برعهده گیرد. درباره حیات
پربرکت این بانوی اسوه، کتب مختلف و مقالات متعدد نگارش یافته که هر کدام
از نویسندگان از دیدگاه خویش، به زندگانی پچر از فراز و نشیب این بانوی
بزرگ نگریسته و آن را مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند. اما قطعا برجسته ترین فراز زندگانی حضرت زینب(س) مربوط به نهضت عاشورا بوده و نقش ایشان در شکل گیری نهضت و تداوم آن بوده است.
این نقش در ابعاد تربیتی شامل؛ تربیت انسانهای وارسته، توحیدی، شجاع، مومن
بالله و یاوران امام معصوم(ع) تجلی پیدا کرده و نمونه عینی آن تربیت
فرزندانی است که در رکاب حضرت اباعبداله(ع) با لشکر کفر جنگیده و به شهادت
رسیدند. حضور موثر و پررنگ در رویدادهای اجتماعی بویژه همراهی و همدلی
با حضرت اباعبدالله(ع) در جریان واقعه عاشورای سال 61 هجری، مدیریت کاروان
اسراء و انتقال پیام شهدای دشت نینوا، زنده نگه داشتن نهضت حسینی با
سخنرانی های کوبنده و دهها مورد دیگر، نشان از سلحشوری حضرت زینب(س) و
آگاهی و جامعه شناسی ایشان دارد. حضرت زینب کبری(س) پس از شهادت برادر
بزرگوارش حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش در کربلا، رسالت خویش
را در کوفه و شام به خوبی انجام داد و با استفاده از فرصت های بدست آمده،
ضربه های کاری بر دشمن وارد ساخت. عقیله بنی هاشم، با خطبه های غرا و
استدلال های قوی، تبلیغات دروغین بنی امیّه را خنثی نمود با سخنان کوبنده
خود، مردم کوفه را به خاطر پیمان شکنی مورد عتاب قرار داده و از خواب غفلت
بیدار ساخت. این نقش در طول مسیر عبور کاروان اسرا تا شام و حتی در
مجلس یزید نیز که به ظاهر در جنگ با امام حسین(ع) پیروز شده بود چنان پررنگ
و باصلابت تداوم یافت که در میان هیاهو و تبلیغات دروغین یزید و دستگاه
حاکمه وی، منجر به رسوایی بنی امیه گردید و ضمن بلرزه درآوردن پایه های
حکومت جابر یزید، زمینه انقلاب را در کوفه و شام فراهم نمود. حضرت زینب
کبری(س) پس از مجبور ساختن یزید به آزادی اسراء و رهسپار نمودن آنان به
مدینه، دست از مبارزه و روشنگری برنداشت و از هر فرصتی برای رساندن پیام
شهدای عاشورا استفاده نمود. مواظبت از بیمار مصلحتی کربلا، امام
سجاد(ع) و همراهی ایشان در مقاطع مختلف سفر از کربلا به کوفه و شام و
بازگشت به مدینه از دیگر اقدامات خطیر قهرمان صبر و استقامت، حضرت زینب
کبری(س) به شمار می رود. ذکر این نکته ضروریست که در هر حادثه ماندگار
تاریخی، دو عامل وجود دارد یکی «علت محدثه» که عامل ایجاد کننده است و
دیگری «عامل بقاء و ماندگاری» که باعث تداوم و جاودانگی رویداد می شود.
در واقعه عاشورا «علت و عامل پدیدآورنده»، جانبازی و شهادت مظلومانه حضرت
اباعبدالله الحسین(ع) و اصحاب باوفایش بود و حضرت زینب کبری(س) و امام
سجاد(ع) با برعهده گرفتن نقش تربیتی و تبیین اهداف نهضت امام حسین(ع) و
ابلاغ پیام شهدای کربلا از طریق ایراد خطابه، حضور فعال اجتماعی، انجام
سوگواریهای هدفمند و سازنده، انتقال دقیق اخبار و حوادث واقعه کربلا و ...،
نقش «عامل بقاء و ماندگاری» را ایفا نمودند. نام حضرت زینب(س) چنان با واژه «کربلا» در هم تنیده شده که به قول شاعر؛ «سر نی در نینوا می ماند اگر زینب نبود کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود»