«اگر در مؤمنین گاهی صفت و عمل بدی است به اساس گوهر وجودی و ایمانشان برنمیگردد؛ از آن طرف هم آنهایی که مسیر کفر را انتخاب می کنند اگر صفت خوبی دارند، آن صفت خوب عاریهای است و از خودشان نیست؛
لذا در زمان تفکیک در جهنم صفت خوبی نخواهد بود و خوبیهایی که به حسب ظاهر، جهنمیها داشتند، از آنها جدا شده و به جبهه حق برمیگردد؛ همچنین بدیها و گناهانی که بهشتیها داشتند از آنها تفکیک شده و به جبهه باطل و موطن اصلی خودش برمیگردد و این همان عدل الهی است.
یک حدیث نورانی تقدیم کنم. حدیث را مرحوم کلینی در باب حسن خلق در کتاب ایمان و کفر نقل کردند که امام صادق علیه السلام فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالی أَعَارَ أَعْدَاءَهُ أَخْلَاقاً مِنْ أَخْلَاقِ أَوْلِیَائِهِ لِیَعِیشَ أَوْلِیَاؤُهُ مَعَ أَعْدَائِهِ فِی دَوْلَاتِهِم». خدای متعال گاهی اوقات به بعضی از دشمنان خودش اخلاق خوب و بعضی از اخلاق اولیاء خودش را عاریه داده...
این اخلاق حقیقتاً برای آنها نیست زیرا دشمن خدای متعال، صاحب خلق کریمه نیست. در جای خودش توضیح داده شده که ریشه همه صفات حمیده، تواضع و سجده در مقابل خدای متعال هست و ریشه و سر همه صفات رذیله هم استکبار علی الله است. از استکبار و طغیان، صفت خوب ناشی نمیشود و اگر کسی طاغی علی الله بود نه طالب صفت خوب هست نه صفت خوب را به او میدهند. از آن طرف هم اگر کسی بنده خدای متعال بود و در بندگی به کمال رسید، همه صفات خوب را خدای متعال به این عبد عنایت میکند. ممکن است پرسیده شود که چرا این صفت خوب به آنها هم داده شده است؟
در جواب این سؤال، حضرت در ادامه حدیث فرمود: به خاطر این که این دولت در دنیا دست به دست می شود، به فرموده قرآن «وَ تِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ»، یعنی قدرت گاهی دست جبهه حق و گاهی دست جبهه باطل است، تا برسد به عصر ظهور و قیامت که دوره غلبه حق است.
برای این که اولیاء خدا هم بتوانند در این دولتی که دشمنان الهی دارند و در کنار آنها با هم زندگی بکنند خدای متعال بعضی از اخلاق را به آنها عاریه داده که به خاطر آن اخلاق، مؤمنین را تحمل کنند.
حدیث دیگری را مرحوم کلینی در دنباله همین حدیث نقل میکنند که حضرت فرمود: «وَ لَوْ لَا ذلِکَ لَمَا تَرَکُوا وَلِیّاً لِلَّهِ إِلَّا قَتَلُوه»؛ اگر نبود که خدای متعال بعضی صفات اولیاء خودش را به دشمنان عاریه داده است، آنها هیچ ولیای از اولیاء خدا را رها نمیکردند الا این که او را به قتل میرساندند! لذا فرض کنید اگر مومنی وارد جهنم بشود تردید نکنید اینها به هیچ مومنی در جهنم رحم نمیکنند چون این صفات خوب را در آنجا ندارند و خدای متعال این دو دستگاه را تفکیک میکند.»