عزاداری در ایام ماه محرم از شعائر ارزشمند مکتب تشیع به حساب آمده و سال هاست که در ایران مراسم عزاداری برگزار می‌شود.

طی سال‌های اخیر، اما تغییراتی در برخی از آداب مراسم عزاداری ایجاد شده است، تغییراتی که به هیچ وجه قابل پذیرش نبوده و نشئت گرفته از فرهنگ مدگرایی است.

در سال‌های دور، عزاداری در ایام ماه محرم به سیاه پوش کردن دیوار‌های مساجد، ذکر واقعه کربلا، عزاداری با صدای موقر و آرام و سینه زنی خلاصه می‌شد، اما طی سال‌های اخیر، این رسوم جای خود را به برخی اقدامات دیگر داده اند.

در ایام ماه محرم، در بسیاری از محلات علاوه بر اقداماتی که برای عزاداری در مساجد در دستور کار قرار می‌گیرد، تعداد متعددی تکیه به راه می‌افتد و گاه برای راه اندازی آن‌ها خیابان‌ها و معابر نیز بسته می‌شوند. عزاداری با صدای آرام و موقر و سینه زنی جای خود را در بسیاری از محلات به قمه زنی و استفاده از تجهیزات پخش صدا داده و به طور کلی فرهنگ عزاداری برای سالار شهیدان در حال تغییر است.
طی مدت زمان اخیر، برخی افردا سود جو از این شرایط بهره برده و با ترویج برخی البسه و تبلیغ آنها، جوانان را به استفاده از این لباس‌ها در ایام ماه محرم تشویق می‌کنند.
در شرایطی که هنوز چند روز تا آغاز ماه محرم زمان باقی است، در برخی از سایت‌ها تبلیغ لباس‌های ویژه محرم به چشم می‌خورد.

قیمت پایه این لباس‌ها ۲۰ هزار تومان است و بسته به نوع آنها، قیمت لباس نیز افزایش پیدا می‌کند.

به روی هر کدام از این لباس‌های مشکی با رنگ‌های طلایی، سبز و یا قرمز کلماتی نظیر سقا، خون خدا، غریب مادر، علمدار کربلا، حسین شهید، مصباح الهدی، عطشان، سفینة النجاة، ام المصائب، باب الحوائج، سلام بر حسین، حسین مظلوم و ... دیده می‌شود.

مدگرایی در ماه محرم تنها به لباس مشکی و شال خلاصه نشده بلکه آرایش موی ویژه محرم نیز این روز‌ها باب شده است.
برخی آرایشگاه‌ها با تبلیغی ویژه به استقبال ماه محرم رفته اند.
آن‌ها در تبلیغات خود یادآور شده اند که می‌توانند طرح‌های ویژه ماه محرم را به روی سر مشتریان خود نقش ببندند.

در کنار تمام این موضوعات، در ایام ماه محرم، بازار پشت نویسی به روی خودرو‌ها نیز داغ شده و گاه دیده می‌شود جملاتی به روی برخی خودرو‌ها نوشته می‌شود که به هیچ وجه با فرهنگ محرم و فرهنگ غنی عزاداری در ایران همخوانی ندارد.

"انضباطت صفر یزید"، پَ نَ پَ شمر تو خوبی"، یزید بیا pv کارت دارم"، "یزید آخر یه فیلیپینی بهت می‌زنم" و ... جملاتی هستند که به روی شیشه خودرو‌ها دیده شده است.

باید به این موضوع نیز توجه شود که مد‌های ویژه ماه محرم این روز‌ها تنها مختص مردان نیست. برای بهره مندی زنان نیز، تبلیغاتی در فضای مجازی دیده می‌شود.

برخی آرایشگاه‌ها تبلیغ رنگ موی مشکی ویژه ماه محرم را می‌کنند و برخی این ماه را بهانه‌ای برای تبلیغ طراحی لاک ناخن کرده اند. آرایش ویژه ماه محرم نیز همزمان با آغاز این ماه در برخی از آرایشگاه‌ها در دستور کار آرایشگران قرار می‌گیرد.

فروش قمه ویژه ماه محرم نیز از جمله دیگر رسوم تازه وارد به فرهنگ غنی مراسم‌های مذهبی محرم الحرام است. در حال حاضر عکس‌هایی که نشان دهنده سایز‌های مختلف قمه هستند در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

به روی تبلیغ این قمه‌ها نوشته شده "فروش ویژه قمه برای ماه محرم"، قیمت قمه‌ها نیز بسته به سایز آن از ۸۰ هزار تومان تا ۱۰۰ هزار تومان است. در این تبلیغ ذکر شده که کالای خریداری شده در منزل خریدار تحویل داده می‌شود.

مهدی سالاری، جامعه شناس اجتماعی در رابطه با چرایی تغییر در رسوم قبلی ماه محرم گفت: در حال حاضر شاهد تغییراتی در مراسم‌های مذهبی به ویژه ماه محرم هستیم.

وی می‌افزاید: بسیاری از جوانان برای خودنمایی و نشان دادن خود به سایرین در این ماه اقدام به کار‌هایی می‌کنند که عجیب به نظر می‌رسد.

متاسفانه بسیاری از افرادی که در مراسم‌های مذهبی حضور پیدا می‌کنند به جای تحقیق در رابطه با فلسفه این مراسم و برگزاری هر چه مطلوب‌تر آن به دنبال حاشیه سازی هستند.

این جامعه شناس اجتماعی با اشاره به محتوای برخی مداحی‌ها در ماه محرم می‌گوید: در مراسم‌های مذهبی گذشته روحانیون و علما به سخترانی می‌پرداختند و در رابطه با فلسفه قیام امام حسین (ع) به سخنرانی می‌پرداختند، اما طی سال‌های اخیر بازار مداحان در ماه محرم داغ شده است.

سالاری می‌افزاید: گاه دیده شده که مداحان در این مراسم‌ها با تغییر برخی اشعار و ملودی ها، اقدام به ساخت نوعی مداحی جدید برای مراسم‌های مذهبی ویژه محرم می‌کنند و جوانان نیز در بسیاری از مواقع از این مداحی‌ها استقبال کرده و صدای آن را می‌توان در خودرو‌های بسیاری در ایام ماه محرم شنید.

زهرا شریعتی، کارشناس مسائل دینی نیز در رابطه با ترویج برخی فرهنگ‌های غربی در ایام ماه محرم در میان جوانان گفت: کشور‌های غربی به دنبال خدشه وارد کردن به اصالت مراسم‌های عزاداری مسلمانان بوده و با برخی اقدامات تلاش می‌کنند در نحوه برگزاری چنین مراسم‌هایی خدشه وارد کنند.

وی می‌افزاید: طی سال‌های اخیر تلاش شده با الگو سازی برای جوانان، شرایط برای تبعیت آن‌ها از فرهنگ غرب فراهم شود. زمانی که یک جوان یا نوجوان جمله " یا حسین" را به روی مو‌های سر خود طراحی می‌کند به نوعی عمل او پیروی کورکورانه از مد‌های غربی است و او تنها تلاش کرده این مد را با اعتقادات مذهبی خود عجین کند.

این کارشناس مسائل دینی با انتقاد از برخی سخنرانی‌های صورت گرفته در ایام ماه محرم می‌گوید: افرادی که در ماه محرم اقدام به سخنرانی می‌کنند باید بدانند که این زمان بهترین فرصت برای ترویج فرهنگ عاشورایی است.

طی سال‌های اخیر به مناسب ماه محرم، نمایشگاه‌هایی تحت عنوان نمایشگاه لباس‌های عاشورایی نیز در کشور برگزار شده، اما برپایی این نمایشگاه‌ها نیز ایده چندان مناسبی نبوده، زیرا در بسیاری از طرح ها، هنر طراحی و دوخت به خدمت تصویرسازی از واقعه عظیم عاشورا نیامده است.

منبع:میزان