عقيق- همین که متوجه می‌شود می‌خواهیم با او گفتوگو کنیم با لحن دلنشینی می‌گوید از من ننویسید. از اهل بیت بنویسید و اشک در چشمانش حلقه می‌‌بندد؛ «هر‌چه دارم از برکت نوکری اهل بیت(عليهم‌السلام) است». غلامعلی سماواتی که موهایش را در هیئت سفید کرده مدال نوکری اهل بیت(عليهم‌السلام) را بزرگ‌ترین افتخار زندگی‌اش می‌داند و معتقد است باید با اخلاص برای اين بزرگواران کار کرد. به جرأت می‌توان گفت همه نفس‌های عمر 75 ساله او برای خاندان عصمت و طهارت بوده است. او سال‌هاست در حسینیه بنی‌زهرا(س) روضه مي‌خواند و با نوای محزونش دل‌ها را روانه کربلا می‌کند. روزهای ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی بود تا ساعتی با غلامعلی سماواتی به گفتوگو بنشینیم تا برایمان از سال‌ها دلدادگی بگوید.
سه نسل مداح
بعد از پایان روضه‌خوانی‌اش در حسینیه قصد رفتن می‌کند اما وقتی متوجه می‌شود برای گفتوگو به آنجا رفته‌ایم می‌گوید به جای من از اهل بیت بنویسید. در نهایت براي صحبت راضی می‌شود و می‌گوید: «ورود من به دستگاه امام حسین(ع) ریشه‌دار است. پدرم مرحوم علی‌اکبر سماواتی که به شاطر‌علی معروف بود روضه‌خوانی می‌کرد. او نانوایی داشت و با اینکه دکان برای خودش بود اما در ماه مبارک رمضان هم نان می‌پخت تا روزی حلال کسب کند. اعتقاد فراوانی به كسب روزی حلال داشت تا بچه‌هایش غیر از راه اهل بیت(عليهم‌السلام) در راه دیگری پا نگذارند». سماواتی می‌گوید: «برکت نوکری اهل بیت(عليهم‌السلام) را در زندگی دیده‌ام و به همین دلیل پسرم مهدی را از کودکی با ائمه آشنا کرده‌ام و امروز او نیز مداح و روضه‌خوان است.»
از عزاداری در همدان تا حسینیه همدانی‌های تهران
از حاج غلامعلی سماواتي از نخستین باری که روضه خوانده می‌پرسیم اما او اولين روضه‌اش را به خاطر نمی‌آورد اما خاطره اولین مداحی پسرش مهدی را خوب به خاطر دارد؛ «مهدی برای اولین بار مقابل حسینیه همدانی‌های تهران روی دوش یکی از پیرمردها رفت و مداحي كرد. وقتی دیدم که با وجود سن کم ذکر مصيبت میگويد خدا را شکر کردم.»
سماواتي درباره مراسم عزاداری در همدان می‌گوید: «همدانی‌ها در روز عاشورا اسبی را شبیه ذوالجناح درست می‌کنند و به حرکت درمی‌آورند. من هشت سال بیشتر نداشتم که در روز عاشورا سوار یکی از این اسب‌ها شدم و چون قرآن را خوب می‌خواندم شصت پاره‌ای به من دادند تا آن را قرائت کنم. يادم هست آن روزها برای عزاداری بیشتر به پاتوق ورمرزیار، عباسیه جولان و مسجد شیخ لطف‌الله می‌رفتیم«.
احیای روضه‌های خانگی راه نجات است
روضه‌های خانگی در گذشته ساده و خودمانی برگزار می‌شدند اما آنقدر با صفا و گرهگشا بودند که همه مشتاق برگزاری یا حضور در آنها بودند. متأسفانه امروز در مقایسه با گذشته روضه‌های خانگی کمتری برگزار می‌شود و خیلی‌ها دلتنگ دو قطره اشک در روضه خانگی هستند! وقتی از حاج غلامعلی سماواتی درباره روضه‌های خانگی می‌پرسیم، میگويد: «ملائکه در جایی که ذکر اهل بیت(عليهم‌السلام) گفته شود حضور پیدا می‌کنند و منشأ خیرات و برکات می‌شوند. همین که در خانه‌ای ماهی یک‌بار روضه برگزار شود اهل آن خانه برکات زیادی نصیب‌شان می‌شود. از طرفی به حرمت برگزاری روضه‌هاي ماهانه اهل خانه به انجام واجبات و ترک محرمات توجه بیشتری خواهند داشت و همین مسئله آنها را از آلوده شدن به گناهان دنیوی بر‌حذر می‌دارد». او در ادامه می‌گوید: «بگذارید مثالی بزنم: وقتی نام اهل بیت(عليهم‌السلام) و ویژگی‌های سبک زندگی آنها مدام گفته شود دیگر بی‌حجابی از آن خانه رخت بر‌می‌بندد چرا‌که اهل نام و یاد اهل بیت گرهگشاست.»
ان‌شاءالله دست امام زمان(عج) را ببوسیم
شکی نیست که احترام پیر‌غلامی که عمری در خانه اهل بیت(عليهم‌السلام) نوکری کرده بر همه به ویژه جوانان ضروری است. حاج غلامعلی سماواتی میان سخنرانی‌ها‌یش به هر کس که با سلام وارد می‌شود جواب می‌دهد و این نشاندهنده توجهی است که او به حفظ احترام دیگران دارد. از او درباره اینکه جوانان چقدر در هیئت‌ها به حفظ احترام بزرگ‌ترها پایبند هستند می‌پرسیم، که می‌گوید: «بی‌اغراق می‌گویم تا امروز بهترین نمونه ادب نسبت به بزرگ‌ترها را در هیئت‌ها دیده‌ام. خدا را شکر که ادب هیئتی در میان هیئتی‌ها زنده است و این همان مصداق شعور حسینی است چرا‌که این احترام نشاندهنده معرفتی است که جوانان نسبت به سیره اهل بیت(عليهم‌السلام) پیدا کرده‌اند. خدا لطف کرده و به من آبرویی داده که مورد احترام مردم باشم. بارها پیش آمده که در هیئت‌های مختلف جوانان قصد بوسیدن دست من را داشته‌اند اما نگذاشته‌ام. به آنها می‌گویم من که کسی نیستم. ان‌شاءالله امام زمان(عج) ظهور کند و همه دست ایشان را ببوسیم.»
مداح باید الگو باشد
سماواتی میان روضه‌خوانان و ذاکران اباعبدالله(ع) جایگاه ویژه‌ای دارد و بزرگ و کوچک برای او احترام قائلند. بیراه نیست اگر بگوییم خیلی‌ها آرزو دارند روزی به اخلاص و صداقتی که او دارد برسند. حاج غلامعلی سماواتی درباره ویژگی‌های مداح خوب می‌گوید: «خود من هنوز مشغول یادگیری و کسب فیض از بزرگ‌ترها هستم و اگر چیزی می‌گویم برای این است که تجربه‌ام را در اختیار جوانان قرار دهم. وگرنه همه مداحان برای من محترم و گرامی هستند. مهم‌تر از همه این است که مداح بد‌دهن نباشد، حق‌الناس به گردن نداشته باشد و روزی‌اش حلال باشد چرا‌که همه اینها موچب می‌شود كه نوای مداح سوز داشته باشد و از مستمع اشک بگیرد.»
او درباره سفارش همیشگی‌اش به مداحان جوان میگويد: «همیشه گفته‌ام وقت روضه‌خوانی و مداحی فکر کنید که اهل بیت در جلسه نشسته‌اند و جوری نفس بزنید تا شرمنده نشوید. البته با توجه به روایت معصوم که فرموده: «جایی که نام اهل بیت باشد ما حضور داریم». ان‌شاءالله که همین اتفاق هم می‌افتد.»
حاج غلامرضا سازگار: خواندن مقتل لهوف در حرم امام حسین(ع)
حاج غلامرضا سازگار، پیرغلام اهل بیت(عليهم‌السلام) یکی از کسانی است که حاج غلامعلی سماواتی را خوب می‌شناسد. به همین دلیل سراغ او می‌رویم تا درباره حاج غلامعلی برایمان بگوید؛ «یکی از ویژگی‌های برجسته شخصیتی حاج غلامعلی آراستن سخن با احادیث است. هرگز ندیده‌ام این بزرگوار جلسه‌ای را با غیر اهل بیت(عليهم‌السلام) شروع کند. همه فکر و ذکرش گفتن از خاندان نبوت است. با اطمینان کامل می‌گویم که در جلسه‌ای كه سماواتی باشد غیبت و تهمت در آن راه ندارد چرا‌که معتقد است در جلسه‌ای که به یاد اهل بیت برگزار شده باید پای شیطان از آن بریده شود.»
استاد سازگار خاطره فراموش‌نشدنی خود از همنشینی با سماواتی و فرزندش در کربلا را تعریف می‌کند و مي‌گويد: «هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم روزی را که در صحن امام حسین(ع) در حال رد شدن بودم که دیدم سماواتی و فرزندش حاج مهدی آنجا نشسته بودند. کنار آنها نشستم و مشغول خواندن مقتل لهف شدیم و هر سه بر مصیبت امام حسین(ع) گریه کردیم.»
حاج احمد چینی: تواضع عجیبی دارد
حاج احمد چینی پیرغلام اهل بیت(عليهم‌السلام) همین که نام حاج غلامعلی سماواتی را می‌شنود، می‌گوید: «او پیشکسوت روضه‌خوانی است. برای روضه‌هایی که می‌خواند مقاتل را به دقت مطالعه می‌کند و اهمیت ویژه‌ای برای صحیح‌خوانی قائل است. اعتقاد دارد که زیر خیمه اهل بیت هر حرفی را نباید زد و از سخنی که می‌گوییم باید اطمینان کامل داشته باشیم. او در همه کارهایش به این توجه دارد که نظر امام حسین(ع) در قبال کاری که انجام می‌دهد چیست.»
حاج احمد چینی ویژگی برجسته شخصیتی سماواتی را تواضع او می‌داند و می‌گوید: «تواضع عجیبی در وجود او نهفته است. وارد هیئت که می‌شود گوشه‌ای می‌نشیند و سر به زیر می‌اندازد و تسبیح به دست می‌گیرد و مشغول ذکر گفتن می‌شود. این ویژگی رفتاری او را که با چنین جایگاهي سر به زیر مي‌اندازد باید سرلوحه رفتار خود قرار دهیم تا مبادا دچار کبر و غرور شویم.»
مجید مزرعه: محبوب جوانان است
یکی از کسانی که سال‌هاست پای روضه‌های حاج احمد چینی سماواتی اشک می‌ریزد و با نوای ملکوتی او سینه می‌زند، مجید مزرعه است. بعد از اینکه روضه‌خوانی سماواتی در حسینیه بنی‌زهرا(س) به پایان می‌رسد چند دقیقه‌ای با مجيد مزرعه هم‌صحبت می‌شویم. او درباره حاج غلامعلي سماواتی می‌گوید: «همین چند شب پیش بود که بعد از پایان مراسم عزاداری همین که حاج‌آقا از حسینیه بیرون آمد چند جوان مشتاقانه به سمت او رفتند. برای من جالب بود که آنها چه درخواستی از حاج‌آقا دارند. چند دقیقه‌ای به ابراز ارادت و محبت جوانان گذشت و حاج‌آقا با روی باز و به گرمی پاسخ آنها را داد. تا اینکه یکی از جوان‌ها پیشنهاد عکس یادگاری گرفتن را مطرح کرد و حاج‌آقا به احترام آنها پذیرفت. در نهایت آنها با خوشحالی از حاج‌آقا خداحافظی کردند و رفتند. حاج‌آقا همیشه برای جوانانی که سوالی از او دارند وقت می‌گذارد و آنها را دست خالی رد نمی‌کند. همین ویژگی او را محبوب دل جوانان کرده است.»
منبع: چهارده
نشريه مشترك موسسه قدس و سايت عقيق