عقیق:امام خمینی (ره) از جمله شخصیت‌های بی‌نظیری بود که توانست با هدایت مردم در جریان انقلاب اسلامی ایران، تحولی عظیم در تاریخ بوجود بیاورد. انسانی که نفوذش در قلوب به حدی بود که با یک سخنرانی، مردم انقلابی و مسلمان این سرزمین، عزیزان و فرزندان خود را در راه اسلام و انقلاب فدا می کردند؛ و پس از ارتحالش نیز تشییع جنازه‌ای برگزار کردند که مانند آن در دنیا سابقه نداشت.

همه این‌ها نشان از نفوذ معنوی این ابر مرد خدایی دارد. رهبری که افکار و بیاناتش محدود به زمان خود نبود و صراط مستقیم انقلاب اسلامی را در روزگار خویش برای همیشه ترسیم کرد.

حضرت امام خمینی(ره) علاوه بر سیاست، فقیهی جامع الشرایط، فیلسوف و عارفی ناشناخته بود و آنچه باعث شد تا قلوب مردم را فتح کند همان اخلاق الهی ایشان بود که توانسته بود خود را به آن متخلق کند.

ما در اینجا بخشی از روحیات فردی و اخلاقی ایشان را مرور می‌کنیم تا درسی روشن و الگویی مناسب برای سبک زندگی اسلامی باشد.

اخلاق امام خمینی(ره) در منزل

برخورد نرم، گفتار نیکو، چهره متبسم، شوخ‌طبعی، مهربانی و محبت و... از مصادیق حسن خلق است که یکی از توصیه‌های اسلام ناب محمدی برای مسلمان است، امام علی(ع) می‌فرمایند: «خودتان را بر خوش‌ اخلاقى تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش‌اخلاقى خود به درجه روزه‌گیر شب‌ زنده‌دار مى‌رسد.»(تحف العقول ص 111)

امام خمینی(ره) در مکتب اسلام ناب محمدی(ص) پرورش یافته لذا دارای اخلاق نیکو و پسندیده‌ای بودند، به طوری که اشتغالات بالای فکری، علمی، سیاسی و اجتماعی ایشان باعث نمی‌شد که چهره در هم کشیده و عبوس باشند، بلکه همیشه متبسم بوده و با کودکان اُنس عجیبی داشتند.

روحیه شوخ‌طبعی امام گل لبخند را بر لبان خود و اطرافیانش می‌نشاند و در مهرورزی همه افراد را مد نظر داشتند، تا جایی که نعیمه و عاطفه اشراقی نوه‌های امام نقل می‌کنند: همه ما فکر می‌کردیم که امام، ما را بیشتر از دیگران دوست دارد؛ چون به همه لبخند می‌زدند.(مهر و قهر، ص 222)

همدردی با دیگران

همدردی با دیگران یکی از صفات اخلاقی بسیار نیکو و دلنشین است که در دین مبین اسلام مورد توجه قرار گرفته است، رسول خدا (ص) می‌فرماید: «سرآمد کارها، سه چیز است: انصاف داشتن با مردم، مواسات (همدردی) نسبت به برادر دینى و همواره به یاد خداوند متعال بودن.» (بحارالانوار، ج 66، ص 371)

امام خمینی (ره) که با اعمال و رفتار خود در قلب مردم دنیا نفوذ کرده و تمام معادلات مادی را بر هم زده و ملت ایران را زندگی دوباره بخشیده بود، دارای قلب مهربانی بود که با مردم همدردی می‌کرد و برای درک دیگران شرایط را برای خود سخت می‌کرد، تا جایی که نوشته‌اند وقتی امام در پاریس بود، با وجود سرمای هوا و کهولت سنّشان، دستور دادند وسایل گرمازای منزل مسکونی‌شان را خاموش کنند تا با مردم ایران که در زمستان 57 به علت کمبود نفت سرما را تحمل می‌کردند، همدردی کند. (برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 1، ص 129)

سبقت در سلام

سلام کردن به دیگران یکی از توصیه‌های دین اسلام است که علاوه بر نشان دادن تواضع و فروتنی شخص سلام کننده، یکی از نشانه‌های نزدیکی انسان به خداوند سبحان و پیامبرش می‌باشد، رسول خدا (ص) می‌فرماید: «نزدیکترین مردم به خدا و رسول او کسى است که آغازگر سلام باشد.» (بحارالانوار، ج 73، ص 12)

امام خمینی (ره) که یکی از شاگردان برجسته و ممتاز مکتب اسلام است و تمام وجودش را صرف عمل کردن به دستورات خداوند سبحان قرار داده بود، در سلام کردن بر دیگران پیشی می‌گرفت به طوری که از طلاب و شاگردانش بسیار نقل شده است که وقتی ما خدمت ایشان می‌رفتیم قبل از رسیدن و سلام کردن ما، سلام می‌کردند و هیچ‌گاه خودشان را به عنوان یک استاد نمی‌گرفتند و با خوش‌رویی با همه روبرو می‌شدند. (سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام خمینی، ج 5، ص 31.)

تجلی نظم در زندگی امام خمینی

منظم و مرتب بودن یکی از ویژگی‌های اخلاقی بسیار خوبی است که ثمرات و فواید بسیار زیادی به همراه دارد و در دین اسلام نیز مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است، امام علی(ع) می‌فرمایند: «شما را به پرهیزکاری و نظم در کارها سفارش می‌کنم.»(جامع أحادیث الشیعة، ج ‌23، ص 892)

امام خمینی(ره) به این توصیه اسلامی جامه عمل پوشانده بود، ساعات شبانه روز خود را به عبادت، استراحت، مطالعه، و سایر امور ضروری تقسیم کرده و همه آنها را در وقت معین خود انجام می‌داد به‌طوری که دیگران ساعت و امور زندگی خود را بر اساس رفتارهای امام تنظیم می‌کردند، به‌عنوان مثال وقتی ایشان برای تجدید وضو از اتاق مطالعه بیرون می‌آمدند، خدمتکار متوجه می‌شد که وقت طبخ برنج فرا رسیده است. امام حتی برای وقت‌های کوتاه قبل از شام یا نهار و... نیز برنامه داشتند، وقتی ایشان را برای شام صدا زدند فرمود هنوز ده دقیقه به وقت شام مانده است.(برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 2، ص9)

ورزش‌های امام خمینی(ره)

ورزش علاوه بر اینکه در سلامتی جسمی انسان نقش مؤثری دارد باعث شادابی و طراوت روح و روان انسان نیز خواهد شد و لذا دین مبین اسلام به این مسئله توجه داشته و مورد سفارش قرار داده است، رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «بهترین سرگرمی برای مرد با ایمان، شنا، و بهترین سرگرمی برای زن با ایمان ریسندگی است.»(نهج الفصاحه ص 473)

امام خمینی(ره) که یکی از شاگردان ممتاز مکتب اسلام است، در دوران نوجوانی و جوانی به ورزش‌هایی مانند کوهنوردی، فوتبال، شنا، ژیمناستیک، پرش طول و ارتفاع و ورزش‌های باستانی و کشتی علاقه‌مند بودند و آنها را انجام می‌دادند و زمانی که پا به سنین پیری گذاشتند باز دست از ورزش بر نداشتند و آن را در قالب کوهنوردی و پیاده‌روی انجام می‌دادند و هیچ کاری را بر آن ترجیح نمی‌دادند، لذا ورزش را همیشه در برنامه زندگی خود داشتند.( پا به پای آفتاب، ج 1، ص 213)

امام خمینی(ره) و استفاده از فرصت‌ها

عمر، سرمایه ارزشمندی است که اگر گذشت، قابل برگشت نیست. دین مبین اسلام برای عمر انسان‌ها ارزش بسیار زیادی قائل است و آنها را توصیه می‌کند که از آن نهایت استفاده را بکنند، امام علی(ع) می‌فرمایند: «فرصت مانند ابر (از افق زندگی) می گذرد. پس فرصت‌های خیر را غنیمت بشمرید (و از آنها استفاده کنید).»(بحارالانوار، ج 68، ص 337)

امام خمینی(ره) نسبت به عمرشان بسیار حساس بودند و از لحظه لحظه آن استفاده می‌کردند به طوری که حتی لحظات کوتاه قبل از پهن شدن سفره را با مطالعه یا تلاوت قرآن سپری می‌کردند.

حجت‌الاسلام مسیح بروجردی (نوه امام) نقل می‌کند: برای کاری خدمت ایشان رسیدم، صحبت که تمام شد، نگاهی به ساعتشان کردند و گفتند: می‌توانی تعریف یک دقیقه‌ای بکنی؟ تا من خواستم به آن در ذهنم جستجو کنم یک دقیقه گذشت، امام رادیو را روشن کردند. من تازه متوجه شدم که ایشان می‌خواستند همین یک دقیقه قبل از اخبار هم به بطالت نگذرد؛ چون عادت داشتند که خلاصه اخبار را سر وقت بشنوند.(برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 2، ص348)