وی با بیان اینکه بحث محکم و متشابه یک مبحث قرآنی است گفت: در این رابطه قرآن کریم می‌فرماید آیاتی که فرستادیم برخی از آنها محکم و برخی دیگر متشابه است و آنهایی که بیماری دارند سراغ متشابهات می‌روند.
آیت‌الله حائری شیرازی با بیان اینکه اگر بحث محکم و متشابه را در مصداق‌ها پیگیری کنیم، به داستان هابیل و قابیل می‌توان اشاره گفت: قابیل نماد یک انسان شکت‌خورده و ضایع شده است و هابیل انسانی است که روی اصول حرکت کرده است؛ چرا که قربانی هابیل قبول شده است و قربانی قابیل قبول نشده است.
وی با بیان اینکه چه اتفاقی رخ داد که قربانی هابیل قبول شده است و از قابیل قبول نشده است گفت: جوابش را آیه 27 سوره مائده فرموده است؛ «وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قالَ لَأَقْتُلَنَّکَ قالَ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقینَ؛ ای پیامبر داستان دوپسر آدم را که داستانی حقیقی است برای آنهابیان کن ، زمانی که هر دو در راه خداو برای نزدیکتر شدن به او چیزی قربانی کردند،اما از یکی از آنها پذیرفته شد واز دیگری پذیرفته نشد،و آنکه قربانیش پذیرفته نشد به آنکه قربانیش قبول شد،گفت : من تو را خواهم کشت ،و او در جواب گفت : همانا خدا از مردم با تقوی قبول می کند.»
آیت‌الله حائری شیرازی با بیان اینکه در آن زمان نشانه قبولی قربانی آتش گرفتن آن بود گفت: یک قربانی آتش گرفت و دیگری آتش نگرفت. قابیل که قربانی‌اش آتش نگرفته بود به برادر خود گفت تو را می‌کشم.
وی با بیان اینکه راه هابیل و قابیل از همین تهدید به بعد از هم جدا شد گفت: اینکه وقتی قابیل بعد از قبول نشدن قربانی‌اش تصمیم به قتل برادر خود گرفت این از متشابهات است؛ چراکه علت قبول نشدن قربانی قابیل برادر نبود.
آیت‌الله حائری شیرازی با تشبیه زندگی انسان به جدول متقاطع گفت: تقدیرات الهی همچون جدولی است که برای حل کردن در اختیار انسان گذاشته شده است و حل آن به تصمیماتی است که در زندگی انسان می‌گیرد و انسان همانگونه در حل کردن جدولها متقاطع ابتدا به سراغ گزینه‌هایی می‌رود که به درستی آن اطمینان دارد باید در حل جدول سرنوشت خود نیز ابتدا سراغ محکمات برود تا متشابهات برای او نمایان شود.
وی با بیان اینکه قابیل در حل کردن جدول سرنوشت خود به سراغ متشابهات رفت گفت: چرا که علت را در برادرش یافت و به او گفت تو باعث شدی که آبرویم برود و نتوانم سرم را در نزد دیگران بلند کنم و با یک تصمیم غلط دارد جدول را پر می‌کند که برادرش او را راهنمایی می‌کند، خداوند از متقین قبول می‌کند؛ شما اگر با تقوا عمل کرده بودی و این قربانی‌ات را با تقوا به دست آورده بودی قربانی تو نیز قبول می‌شد.
آیت‌الله حائری شیرازی با بیان اینکه هابیل محکمات را به برادر خود نشان داد که این بار با تقوا قربانی کن گفت: اما برخی مفسرین پاسخ هابیل در برابر تهدید برادر را از متشابهات دانسته‌اند؛ چرا که وی در پاسخ به تهدید قتل برادر گفت: من از اینکه تو من را بکشی ابایی ندارم؛ چون اگر مرا بکشی ،هم وبال گناهان مرا به دوش می‌کشی و هم وبال گناهان خودت را، ودر نتیجه از اهل آتش می‌شوی. حال چرا انسان بخواهد که برادرش به گناه مبتلی شود و از اهل آتش شود.
وی با پذیرش این نظر مفسران گفت:علت قتل هابیل به وسیله قابیل این بیان هابیل بود چرا که با این بیان قابیل مصمم بر قتل برادر شد چون مطمئن شد از طرف برادر مقاومتی صورت نخواهد گرفت.
آیت‌الله حائری شیرازی با بیان اینکه قران کریم نیز به این نکته که این اقدام قتل نتیجه صحبتهای هابیل است اساره کرده است گفت:در آیه 30 سوره مائده آمده است؛ «فطوعت له نفسه قتل اخیه فقتله فاصبح من الخاسرین» که «فاء تفریع» در ابتدای آیه آمده است و این نتیجه را بیان می‌کند؛ اقدام ،قتل، نتیجه اظهارات است.
وی با بیان اینکه اگر هابیل از خود دفاع می‌کرد باعث می‌شد که چنین جنایتی صورت نگیرد گفت: همانگونه که آیه 31 سوره مائده « فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً یَبْحَثُ فِی الْأَرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُواری سَوْأَةَ أَخیهِ قالَ یا وَیْلَتی أَ عَجَزْتُ أَنْ أَکُونَ مِثْلَ هذَا الْغُرابِ فَأُوارِیَ سَوْأَةَ أَخی فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمینَ » به این موضوع که قابیل روحیه پند پذیری داشت اشاره می‌کند.
آیت‌الله حائری شیرازی با بیان اینکه این قانون خلقت است که مقاومت از سرکشی جلوگیری می‌کند گفت: اگر این مطلبی را که هابیل در جواب قابیل گفت ما در مقابل زورگویی چون آمریکا بگوییم که اگر تو بزنی ما نمی‌زنیم، آمریکا بدتر می‌زند و سرکش‌تر می‌شود و مثال مقابل آن کره شمالی ابتدا آمریکا به آنها گفت که همه گزینه‌ها روی میز است اما وقتی با پاسخ قاطع کره شمالی و تهدید هسته‌ای آن کشور مواجه شد رئیس جمهور آمریکا گفت آماده مذاکره با کره شمالی هستیم یعنی گزینه نظامی در کار نیست!