روز قیامت افرادی به شیطان می‌گویند: مرگ بر تو باد؛ شیطان می‌گوید: «فَلا تَلُومُونی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ»(ابراهیم/22) من را ملامت نکنید من که مجبور نکردم «إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِی»(ابراهیم/22) من دعوت کردم.
عقیق:حجت‌الاسلام «محسن قرائتی» استاد تفسیر قرآن کریم بیش از 30 سال است به تدریس معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و سال‌ها است که پنج‌شنبه‌ها در برنامه درس‌هایی از قرآن میهمان خانه‌های ایرانیان است.
با توجه به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر توجه به انس عمومی با قرآن و توجه به مفاهیم الهی، خبرگزاری فارس در سال جدید گزیده‌ای از تفسیر قرآن حجت‌الاسلام قرائتی در سال‌های گذشته را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
در ادامه بخشی از تفسیر قرآن حجت‌الاسلام قرائتی در برنامه درس‌هایی از قرآن با موضوع «آدم و شیطان/1» که در 22 دی‌ماه سال 1376 ایراد شده است، تقدیم می‌شود.
- «قالَ ما مَنَعَکَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُکَ قالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طینٍ»(اعراف/12) خداوند وقتی آدم را آفرید به فرشته‌ها گفت: سجده کنید. همه به جز ابلیس سجده کردند. خداوند متعال به ابلیس فرمود: چرا سجده نکردی؟ گفت: «أَنَا خَیْرٌ» من بهتر هستم. نژاد من فرق می‌کند. نژاد من از آتش است. نژاد او از گل است.
- «قالَ فَاهْبِطْ مِنْها فَما یَکُونُ لَکَ أَنْ تَتَکَبَّرَ فیها فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرینَ»(اعراف/13) خداوند به ابلیس گفت: بخاطر تکبرت «فَاهْبِطْ»، «فَاخْرُجْ» باید سقوط کنی. از این مقامی که داری، باید بیرون بروی. گفت: به من عمر طولانی بده. گفت: خیلی خوب! عمر تو را طولانی می‌کنم.
- شیطان گفت: «ثُمَّ لَآتِیَنَّهُم» به خدا قسم به سراغشان می‌آیم. «مِنْ بَیْنِ أَیْدیهِمْ» از هر طرف جلوی آنها می‌آیم. از جلوی رو می‌آیم و در کمین می‌نشینم. گاهی از روبرو می‌آیم. «وَ مِنْ خَلْفِهِمْ» گاهی از پشت سر می‌‌ایم. «اَیمَن» گاهی از سمت راست می‌آیم. از چهار سمت می‌آیم... شیطان از بالا و پایین نمی‌آید. اگر شیطان از چهار سمت بیاید، پس باز هم دو راه برای انسان باز است. یکی از پایین است که با سجده کردن شیطان نمی‌تواند نفوذ کند. یکی هم با دعا کردن است که دعا بالا می‌رود و شیطان نمی‌تواند نفوذ کند. این دو روزنه برای فرار است.
- «وَ لا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شاکِرینَ» شیطان به خدا گفت: اکثر اینها که من به سراغشان می‌روم و گولشان می‌زنم، شاکر نیستند. یعنی اگر مردم اهل شکر باشند، من حریفشان نمی‌شوم. چون شاکر نیستند و از تو بریده‌اند، من از آن طرف حریفشان می‌شوم.
- روز قیامت یک افرادی به شیطان می‌گویند: خدا لعنتت کند. مرگ بر تو باد. شیطان می‌گوید: «فَلا تَلُومُونی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ»(ابراهیم/22) من را ملامت نکنید. خودت را ملامت کن. من که مجبورت نکردم. «إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لی»(ابراهیم/22) من دعوت کردم.
- «فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطانُ لِیُبْدِیَ لَهُما ما وُورِیَ عَنْهُما مِنْ سَوْآتِهِما وَ قالَ ما نَهاکُما رَبُّکُما عَنْ هذِهِ الشَّجَرَةِ إِلاَّ أَنْ تَکُونا مَلَکَیْنِ أَوْ تَکُونا مِنَ الْخالِدینَ»(اعراف/20)«فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطانُ» شیطان آدم و حوا را وسوسه کرد. از خود وسوسه می‌شود فهمید که شیطان آدم را مجبور نمی‌کند.... «فَوَسْوَسَ لَهُمَاُ» هم آدم را وسوسه کرد. هم هوا را وسوسه کرد. از این معلوم می‌شود که زن و مرد هر دو در تیررس شیطان هستند. «لِیُبْدِیَ لَهُما ما وُورِیَ عَنْهُما مِنْ سَوْآتِهِما» چون عورت هایشان را بر آنها مخفی کرده بود. تا این گیاهان را خوردند لباس هایشان ریخت. از این معلوم می‌شود که اولین سیلی که شیطان به آدم زد کشف حجاب است. برهنگی اولین گناهی است، اولین سیلی است که انسان خورده است.
- شیطان گفت: اگر این گیاه را بخوری، همیشه زنده می‌مانی و خدا می‌خواهد که تو زنده نمانی. بعد هم «وَ قاسَمَهُما إِنِّی لَکُما لَمِنَ النَّاصِحینَ»(اعراف/21) قسم خورد که من خیرخواه شما هستم. از این گیاه بخورید. اولین کسی که قسم دروغ خورد، شیطان بود. پس معلوم می‌شود که هرکس قسم دروغ بخورد، کار شیطان را انجام داده است.
- در قرآن آیاتی داریم «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا»(نساء/137) «آمَنُوا» دین داشتند اما «ثُمَّ کَفَرُوا» کافر شدند. بد عاقبت شدند. آیاتی داریم که خدا پرست بودند اما تا گوساله سامری را دیدند، سراغ گوساله رفتند. «ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ»(بقره/51)، می‌دانید هارون مبلغ و سخنران بود؟ فامیل موسی هم بود. کلاس درس داشت. ایدئولوژی می‌گفت. اما به خاطر پولش منحرف شد. منبع:فارس