خانواده به عنوان مهمترین رکن جامعه محلی برای رشد صفات و فضایل معرفتی و اخلاقی و پلکانی برای رسیدن به بالاترین درجات معنوی در پرتو آموزههای دینی است تا جایی که میتوان گفت خداوند متعال قانون حریم خانواده را از سایر قوانین حریمها و ساحتهای اجتماعی مجزا کرده و به آن ارتقا بخشیده است طوری که افراد به واسطه قرارگیری در این حریمهای مقدس و با عمل به آموزههای دینی راحتتر به قلههای معرفتی دست پیدا میکنند.
به عنوان نمونه حضرت رسول اکرم(ص) ضمن روایتی به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «یا على یک ساعت خدمت کردن در خانه از عبادت هزار ساله و هزار حج و هزار عمره بهتر است؛ خدمت کردن به عیال از آزاد کردن هزار بنده و هزار جهاد و عیادت هزار بیمار و شرکت در هزار نماز جمعه و شرکت در هزار تشییع جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار برهنه، گرفتن هزار اسیر در راه خدا بهتر است.» (جامع الأخبار ص: 103-102)
همکاری در خانواده مساوی با بیشترین ثمرات معنوی
نکتهای که در این روایت جلب توجه می‌کند این است که همان طور که مطرح شد، خداوند متعال قوانینحاکم
بر خانواده را نسبت به سایر حریمها و ساحتهای اجتماعی ارتقا داده است و
افراد با کوچکترین فعل در این محیط به بیشترین ثمرات معنوی و مادی دست
مییابند.
از این جهت خود اهلبیت عصمت و طهارت(ع) التزام زیادی به اخلاقیات در خانواده داشتند و همواره همدیگر را مورد مهر و محبت قرار میدادند. امام على علیهالسلام در روایت مشهوری فرمودند:
«به خدا سوگند که هرگز بر فاطمه(س) غضب و او را به کارى مجبور نکردم تا آنکه خداوند عزوجل او را به نزد خود برد و او نیز مرا خشمگین نکرد و هرگز برخلاف خواست من عمل نکرد و من هرگاه به او نگاه میکردم، غصهها و اندوههایم برطرف میشد.»
«فَوَ اللّهِ ما اَغْضَبْتُها و لا اَکْرَهْتُها عَلى اَمْرٍ حَتّى قَبَضَهَا اللّهُ عَزَّوَجَلَّاِلَیْهِ و لا اَغضَبَتْنى و لا عَصَتْ لى اَمرا و لَقَد کُنْتُ اَ نْظُرُ اِلَیْها فَتَنکَشِفُ عَنِّى الهُمومُ وَالاَحزانُ» (کشف الغمّة ، ج 1، ص363 )
موسی(ع) پس از تشکیل خانواده کلیم الله شد
از سوی دیگر خداوند متعال این موضوع را به صورت غیر مستقیم در آیات قرآن
مورد توجه قرار داده است که با دقت در آنها به اهمیت مسأله خانواده و رشد
معنوی در این فضای مقدس میتوان پی برد. به عنوان نمونه خداوند تکلم خود با
حضرت موسی(ع) را بلافاصله بعد از مسأله ازدواج ایشان مطرح می‌کند. در
آیات29 و 30 سوره قصص خداوند می‌فرماید:
« و چون موسى آن مدّت(وعده به شعیب ع) را به پایان رسانید و همسرش را [همراه] برد، آتشى را از دور در کنار طور مشاهده کرد، به خانواده خود گفت: «[اینجا] بمانید، که من [از دور] آتشى دیدم، شاید خبرى از آن یا شعلهای آتش برایتان بیاورم، باشد که خود را گرم کنید.» پس چون به آن [آتش] رسید، از جانب راستِ وادى، در آن جایگاه مبارک، از آن درخت ندا آمد که: «اى موسى، منم، من، خداوند، پروردگار جهانیان »
فَلَمَّا قَضى مُوسَى الْأَجَلَ وَ سارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جانِبِ الطُّورِ ناراً قالَ لِأَهْلِهِ امْکُثُوا إِنِّی آنَسْتُ ناراً لَعَلِّی آتیکُمْ مِنْها بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّکُمْ تَصْطَلُونَ (29) فَلَمَّا أَتاها نُودِیَ مِنْ شاطِئِ الْوادِ الْأَیْمَنِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ یا مُوسى إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمین؛(30)
بر اساس این آیات میتوان اوج رشد موسی(ع) در درجات فضل را بعد از تشکیل خانواده دانست که خداوند به صورت غیر مستقیم به این امر مهم اشاره می‌کند. همچنین اهتمام دیگر پیامبران و رسولان الهی به امر ازدواج و تشکیل خانواده و اخلاقورزی این بزرگواران در این محیط مقدس را میتوان در همین راستا بررسی کرد.
بنابر آنچه گفته شد میتوان به نتایج زیر دست یافت:
1ـ خداوند قوانین درون خانواده را برای رشد آسانتر انسانها قرار داده است.
2ـ تشکیل خانواده، اخلاقورزی و ایجاد فضای محبت، صفا و صمیمیت در آن را فرصتی برای رشد بدانیم.
3ـ خداوند بهترین خوبان بشریت را به امر ازدواج دعوت کرد، بنابراین یکی از مهمترین قلق رشدشان اهتمام به امر خانواده بود.