درختان، از نعمت های پرارزش و حیات بخشی هستند که خداوند برای انسان آفریده است تا همواره از فایده های گوناگون و بسیار آن استفاده کنند و پیوسته به یاد او باشند. درختان، جزئی از منابع طبیعی و ملی و متعلق به محیط زیستی هستند که همه افراد در آن زندگی می کنند. تک تک افراد از این سرمایه های طبیعت بهره دارند و از آن سود می برند. آنها هر لحظه از هوای لطیف و پاکیزه ای که درختان به وجود می آورند، استفاده می کنند و این تنها یکی از سودمندی های بسیار درختان است.
در فضیلت درختكاري روايات فراواني به نحو اطلاق از معصومین علیهم السلام وجود دارد. در یکی از این روایات آمده است اگر كسي درخت تشنه را سيراب بكند گويا مؤمن را سيراب كرده است.
تأکید بر رواج سنت حسنه درختکاری
اگر سنت بگذارید كه در یک هفته مثلاً در طليعۀ بهار كه گياهان دارند از خواب بيدار مي شوند، درختكاري انجام شود و اين را سنت قرار بدهید، اين مخالف با هيچ دليلي نيست يك، با اطلاقات هم موافق است؛ دو، قصد ورود هم كه ندارید اين سه، اگر اين سه ضلع فراهم شد سنّت حسنه می شود؛ كسي به اين قصد نمي رود كه ـ معاذ الله ـ بگويد در اسلام مستحب است كه فلان تاريخ، فلان هفته انسان درختكاري بكند، اين را كه نمي گويد؛ بلکه مي گويد چون درختكاري مستحب است و سيراب كردن نهال بر طبق اطلاقات مستحب است ما اين هفته را درختکاری مي كنيم. (تفسير سوره نحل جلسه 26)
درختكاري از مقدس ترين اعمال است
شايسته است مسلمانان نسبت به کاشتن و حفظ درخت کوتاهي نکنند، زيرا درختان در سالم سازي و پاكيزگي هوا تأثير ويژه دارند. اهتمام اسلام به درختکاري و افشاندن دانه يا كاشتن شاخه ثمربخش، كاملاً در متون ديني مشاهده مي‌شود؛ به گونه اي كه گاهي كاشتن درخت در رديف بهترين و مقدس ترين كارهاي خير قرار مي گيرد.
در اسلام، هم دربارۀ نگهداري درخت و آبياري آن دستور رسيده و هم از قطع آن نهي شده است. پيامبر گرامي صلوات الله علیه و آله فرمود: هر كس درخت طلح و سدر [درخت نيازمند به آب] را سيراب کند، گويا انسانِ مؤمنِ تشنه را سيراب کرده است.
اهمیت درختکاری در کلام معصومین (ع)
اهميت درختكاري چنان است که رسول خدا صلوات الله علیه و آله درباره آن فرمود: اگر نهالي در دست يكي از شماست و در آستانه برپايي قيامت به اندازه كاشتن آن فرصت دارد، آن را بكارد.
همچنین امام صادق علیه السلام مي‌فرمايد: اميرمؤمنان علیه السلام با خود بارهاي هسته خرما را حمل مي كرد. پرسيدند: اي ابوالحسن! چه چيزي همراه داري؟ فرمود: اگر خدا بخواهد درخت خرماست، پس آن ها را كاشت و هسته اي را فرو نگذاشت.
ويژگي ها و آثار درختكاري
امام صادق علیه السلام مي فرمايد: كشاورزي و درختكاري كنيد. به خدا سوگند كاري حلال تر و پاكيزه تر از آن نيست. همچنین رسول خدا صلوات الله علیه وآله مي فرمايد: اگر مسلماني درختي بكارد و پرنده، انسان يا حيواني از ميوه آن بخورد برايش صدقه به شمار مي آيد.
در حدیث دیگری آن حضرت مي فرمايند: پنج گروه اند كه در گورهايشان به سر مي برند؛ ليكن ثواب و پاداش كارهايشان به ديوان و نامه عملشان جاري مي شود... [يكي از آن ها] کسی است كه نخلي نشانده است.
حفظ درختان و جلوگیری از قطع آن
از امام صادق علیه السلام چنين آمده است: درخت هاي ثمردهنده را قطع نکنيد که [اگر چنين کنيد] خدا سخت بر شما عذاب فرو مي ريزد. همچنين از اميرمؤمنان علیه السلام نقل شده است: از عوامل افزايش عمر رها كردن آزار ديگران، احترام به پيران، صله رحم و اينکه از بريدن درخت سبز پرهيز شود، مگر براي ضرورت؛ چنان كه از امام صادق علیه السلام نقل شده است: بريدن درخت خرما روا نيست؛ همچنين حفظ درخت براي مناطق كم درخت و بياباني را، سودمند‌تر معرفي كرده، فرمودند: قطع درخت (سدر) در مناطق بياباني روا نيست، چرا که درخت در آن مناطق کم است.
از امام رضا علیه السلام نيز نقل است كه قطع درخت (در صورت نياز) با تبديل و جايگزيني، مانعي ندارد و فرمودند: امام کاظم علیه السلام درخت سدري را قطع کرد و درخت انگوري به جاي آن کاشت.