محمد رضا زائری گفت: دیرپاترین و مهم‌ترین و پرسابقه‌ترین جزء جامعه مدنی شیعی هیات‌های مذهبی هستند که باید زمینه‌ساز سبک زندگی دینی باشند.
عقیق:یکی از
کارکردهای اصلی هیئت های مذهبی اثرگذاری بر سبک زندگی و تاثیر عینی و عملی
بر زندگی مردم در جامعه اسلامی است. اما در این میان آنچه از آن به عنوان
سبک زندگی دینی یاد می شود چگونه می تواند در بستر هیئات مذهبی به جامعه
القا شود؟ در ادامه پاسخ های حجت الاسلام محمدرضا زائری را در مورد سبک زندگی دینی و نقش هیئت های مذهبی در نهادینه ساختن آن می خوانیم؛
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ما در حالی
سخن از سبک زندگی اهل بیتی می کنیم که از طرفی امیرالمومنین می‌فرمایند
شما نمی‌توانید مثل من باشید لذا آن تلقی صحیحی که از سبک زندگی اهل بیتی
می‌توان داشت چیست، گفت: نکته ای که فرمودید به نظرم یکی از بحث‌های مهم
موضوع سبک زندگی دینی است. از یک طرف مبنای قرآنی و باورهای دینی ما،
پیامبر و اهل بیت را به عنوان الگو معرفی می‌کنند: لکم فی رسول‌الله اسوه
حسنه، از طرف دیگر امیرالمومنین می‌فرماید: «أَلاَ وَإِنَّ إِمَامَکُمْ
قَدِ اکْتَفَی مِنْ دُنْیَاهُ بِطِمْرَیْهِ، وَمِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَیْهِ.
أَلاَ وَإِنَّکُمْ لاَ تَقْدِرُونَ عَلَی ذلِکَ» شما مرد این میدان نیستید
که از من تبعیت کنید. جمع بین این دو به این معنا است که از یک طرف پیامبر
اکرم و خاندان او امیرالمومنین و فاطمه زهرا(س) نقطه غایت و هدف و مقصد
ما هستند اما بر حسب مراتب ما با آن نقطه هدف تعریف می‌شویم. کسی عینا
نمی‌تواند مثل امیرالمومنین عمل کند و در این شکی نیست. اما امیرالمومنین
بلافاصله فرمود: «وَلکِنْ أَعِینُونی بِوَرَعٍ وَاجْتِهَادٍ وَعِفَّهٍ
وَسَدَادٍ» شما در این مسیر حرکت کنید.
حجت الاسلام زائری ادامه داد: سبک زندگی اهل بیتی حرکت در مسیری است که
غایت و هدف، اهل بیت هستند. به این معنا هیچ بانویی حجاب فاطمه زهرا(س) را
نمی‌تواند مراعات کند اما باید در مسیر عفت و حیایی که غایت آن خورشید روشن
کننده آن مسیر یعنی وجود فاطمه زهرا است قدم بردارد. هیچ مردی در مسیر
ساده‌زیستی نمی‌تواند مثل امیرالمومنین عمل کند اما باید در مسیری که
خورشید روشن کننده آن امیرالمومنین است عمل کند. به این ترتیب من به عنوان
کارمند جزء یک اداره در یک شهرستان هم می‌توانم در آن مسیر قرار بگیرم. به
این معنا اقتضای رفتار من به عنوان یک پاسدار مدافع حرم در سوریه یا
نماینده مجلس دهم در مجلس شورای اسلامی یا یه عنوان یک روحانی در مسجد محل
هر کدام می‌تواند به اقتضای موقعیت ما متفاوت باشد اما مسیر و غایت یکی
باشد.
وی در پاسخ به این سوال که هیات‌های عزاداری به عنوان یک رسانه‌ای که در
این بخش باید عمل کند و در فرهنگ عمومی تاثیرگذار باشند، در موضوع سبک
زندگی چگونه می توانند عمل کنند، گفت: آن کانونی که باید این مسیر را تبیین
کند و من را برای ادای وظیفه خودم و شناخت وظیفه مصداقی خودم و التزام
به آن وظیفه آماده کند هیات‌های مذهبی هستند. در زندگی دینی ما و در
جامعه شیعی ما هیچ کانونی به اثرگذاری و گستردگی و قدمت کانون‌های مذهبی
نداریم. دیرپاترین و مهم‌ترین و پرسابقه‌ترین اجزای جامعه مدنی شیعی هم
هیات‌های مذهبی هستند که باید زمینه‌ساز سبک زندگی دینی باشند. در طول
تاریخ هم همین اتفاق افتاده‌است. در طول تاریخ هم آن چیزی که زندگی دینی ما
را در جامعه دینی شکل داده است همین هیات‌های مذهبی بودند.
حجت الاسلام زائری ادامه داد: از کام نوزاد را با تربت برداشتن بگیرید تا
زیارت عاشورا خواندن سر جنازه و موقع دفن آن. از عروسی بگیرید تا عزا. از
زندگی فردی بگیرید تا زندگی اجتماعی. به طور طبیعی این اتفاق در هیات‌های
مذهبی می‌افتاده است. الان به این دلیل کمرنگ‌تر است یا خیلی محسوس نیست
چون سرعت تحولات اجتماعی بالا رفته است و رقابت‌ها شدیدتر شده
است، رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی پررنگ‌تر شده است، تغییرات سبک زندگی
محسوس‌تر است.
این کارشناس دینی گفت: ما از خانه‌های بزرگ قدیم در روستاها و شهرهای کوچک
به سمت آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی با اقتضائات خاص خودش آمده‌ایم. از
هیات‌های کانونی کوچک به سمت هیات‌های متمرکز بزرگ آمده‌ایم. البته این
موضوع بحث ما نیست و فقط دارم اشاره می‌کنم. همین‌جا هم در هیات‌های بزرگ
اگر نگاه کنید می‌بینید در حاشیه یک هیات بسیار بزرگ و مشهور غرفه‌هایی
زده‌اند و محصولات تولید شده حوزه سبک زندگی را عرضه می‌کنند و باز هم آن
اثرگذاری هیات توسط سخنران، مداح، قاری قبل از برنامه، شاعری که به عنوان
مهمان دعوت شده است و حواشی آن از جمله دکوراسیون و پارچه مشکی و پیراهن
عزا گرفته تا پذیرایی بعد از مراسم هیات باز همچنان قابل مطالعه و ردگیری
است.
زائری ادامه داد: بزرگترین نکته‌ای که در این جا مطرح است توجه به تولید
محصول و کالا است. در شرایط زندگی جدید راه انتقال سبک زندگی، کالا و محصول
ملموس و محسوسی است که در زندگی روزمره استفاده شود و هیات‌ها می‌توانند
در این زمینه نقش داشته باشند که این تولید کالا هم می‌تواند کارکرد
اقتصادی داشته باشد برای تامین هزینه‌های هیات و هم می‌تواند مسیری باشد
برای انتقال آن ارزش‌ها و مدل سبک زندگی دینی به ذهن مخاطب. البته این
موضوع یک بحث مستقل است و خود بخش تولید کالا بحث مستقلی است و نمونه‌هایی
برای آن وجود دارد. کاری که خودمان در محصولات مهیا انجام دادیم و
نمونه‌های مشابه که سراغ داریم و الان دارد تولید می‌شود و اثرگذار است در
این حوزه قابل مطالعه است.
وی افزود: رابطه کالا و محصول با فرهنگ یک رابطه‌ی دوطرفه است. یعنی یک
تعامل و یک نوع رفت و برگشت بین این دو مقوله صورت می‌گیرد. از یک طرف
حوزه‌ی فرهنگ، ارزش‌ها، گرایش‌ها، سلیقه‌ها، باورها داری خروجی یک محصول
هستند و از طرف دیگ خود این محصول گرایش‌ها، علائق و باورها را تقویت
می‌کند و جهت می‌دهد.
حجت الاسلام زائری در پایان اظهار داشت: به طور طبیعی وقتی شما یک نفر را
در خیابان ببینید در ایام محرم پیراهن مشکی پوشیده است یا پرچمی به ماشین
خود زده است یا شیشه‌های ماشین را گل‌اندود گرده است و یا حسین نوشته است،
این روی حس و حضور شما اثر دارد. در مترو وقتی شما نشسته‌اید و می‌بینید
کنار شما کسی کارتی درمیاورد و یا روی موبایلش زیارت عاشورا می‌خواند روی
شما اثر دارد. از آن طرف باور و گرایش درونی شما است که باعث می‌شود آن
زیارت عاشورا را قرائت کنید. این‌ها همه یک رابطه متقابل و دوطرفه دارد.