دانشجویان دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه امام حسین(ع) میهمانان ویژه این نشست با موضوع «دستاوردهای فرهنگی انقلاب اسلامی» بودند.

فرشاد مهدی‌پور مدیر مسئول و سردبیر روزنامه صبح نو و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دارای مدرک دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی در ابتدای این نشست گفت: من متولد فروردین ۵۷ هستم و تنها ۱۰ ماه از انقلاب اسلامی بزرگتر هستم، من نمی‌دانم در زمان پهلوی چه گذشت اما شور و حال جنگ را به خوبی دریافتم و از آن مهم‌تر دهه فجر برایم یکی از جذاب‌ترین خاطرات کودکی است و بخشی از حیات فرهنگی ما با دهه فجر گره خورده بود، دلهره ما برای نمایش، سرود، کاغذ دیواری و ... که متاسفانه این انرژی مثبت ماندگار نبود و حلاوت آن ایام در جانِ ما جاودان نشد. این اتفاق هم به سادگی نیافتاد. 

وی افزود: نظام شاهنشاهی بسیار قدیمی ۲۲ بهمن ۵۷ فروریخت؛ نظام شاهنشاهی محفل و مدخل و ارتباط بین ایل و دربار. اصلا نام سلسله‌ها رو ببینید متوجه می‌شوید که همه آنها از ایل گرفته شده‌اند. ایل‌هایی که به شاهنشاهی می‌رسیدند، دربار را می‌گرفتند، ایل بعدی می‌آمد و علیه او قیام می‌کرد و دوباره این چرخه تکرار می‌شد.

سردبیر روزنامه «صبح نو» ادامه داد: این اتفاق همچنان ادامه داشت تا زمانی که منور الفکرها وارد شدند. برای اولین بار در تاریخ ایران «سید ضیاالدین طباطبایی» یک روشن فکر، یک روزنامه‌نگار است که در یک کودتای سیاسی به قدرت رسید. به واسطه رضا خانی که انگلیسی‌ها برای سرکوب قیام میرزاکوچک‌خان جنگلی او را علم کردند چرا که خودش شمالی است و با فیزیک و آب و هوای آنجا آشناست. رضا خان برجسته می‌شود. سیدضیا طباطبایی تنها ۹۹ روز می تواند نخست وزیر بماند. رضاخان به صورت طبیعی شاهنشاه ایران می‌شود. پهلوی ها دیگر ایل نیستند پس به دنبال جعل تاریخ می‌روند. فروغی که مترجم اصلی فلسفه اروپایی به فارسی است اولین نخست وزیر پهلوی است. دیکتاتوری دو دهه‌ای رضا خان شروع می‌شود، اول و آخر و وسط این دوره هم به دست منورالفکرهاست. بعد از ساقط شدن رضاخان، پسرش را می‌گذارند به جای او و باز هم فروغی نخست وزیر می‌شود. 

وی ادامه داد: می‌گویند مدرنیته در زمان قاجار وارد شد، چه کسانی این کار را کردند؟ میرزا صالح شیرازی را می‌فرستیم تا طب یاد بگیرد، چاپ یاد می‌گیرد و همه آن منور الفکرها فراماسونر می‌شوند. ما هیچ درکی از فراماسونری در ایران نداریم. در حالی که آنها یک بدنه ریشه دار تاریخی هستند که می‌توانست همه دیروز و امروز ما را جعل کند. چه کسانی عضو فراماسونری هستند؟ نخبگان جامعه ما وارد این جریان شدند و انجمن معارف به راه انداختند. وزارت معارف و حتی نظام آموزش عالی ما بر اساس یک تفکر فراماسونر شکل می‌گیرد. شاهی که ایل ندارد و به مدد جریان روشنفکری خودش را تثبیت می‌کند، می رود سراغ تاریخ سازی. در اینجا شما نقش فوزیه زن اول شاه را می‌بینید، زن دوم و حتی زن سوم شاه که فرح است. شما همین اواخر دیده‌اید که مستند «شهبانو» ساخته می‌شود، از تهران تا قاهره ساخته می‌شود تا چهره فرهنگی حکومت شاهنشاهی احیا شود و فرح دیبا می‌شود نماینده فرهنگی حکومت شاهنشاهی. 

وی در پایان بخش نخست سخنان خود گفت: اگر بتوانیم این دوره را به خوبی بشناسیم می توانیم درک کنیم که امروز در زمینه فرهنگی به چه دستاوردهایی رسیده‌ایم باید یک بار دیگر تاریخمان را مرور کنیم تا ببینیم چه کرده‌ایم.

در ادامه مهدی مفیدنژاد محقق و کارشناس ارشد حوزه فرهنگی از دریچه دیگری وارد بحث شد و گفت: یک سوال مهم مطرح است و آن هم اینکه «چرا به موضوع انقلاب اسلامی از دریچه جامعه شناسی کمتر نگاه می‌شود، تفاوتی که بین انقلاب اسلامی و انقلاب‌های دیگر در جای جای دنیا وجود دارد، منحصر به فرد است. ما باید در مقوله انقلاب اسلامی عینک همیشگی‌مان را کنار بگذاریم و همانطور که دیگر انقلاب‌ها را بررسی می‌کنیم، به انقلاب اسلامی بنگریم. 

وی افزود: اینگونه جلسات کمک می‌کند تا گام مثبتی به این سمت برداریم. انقلاب اسلامی خوشبختانه امروز به جایی رسیده که جریان مقابل او این روزها به شدت در حال جریان سازی و احیا کردن خویش است در حالی که در کشور خودمان به واسطه اتفاقاتی حتی بخشی از مدیران ما با دیدن چند نقطه ضعف، خودشان دست به تخریب دستاوردهای انقلاب می‌زنند. 

مفید نژاد اضافه کرد: عالی‌ترین مقام‌های فرهنگی ما همیشه منفعل بودند. شورای عالی انقلاب فرهنگی در چند سال اخیر کدام جریان اصلی فرهنگی را مدیریت کرده است؟ آسیب‌های اجتماعی در جامعه ما به حدی رشد کرده است که خود مقام معظم رهبری وارد می‌شود و برخی از مدیران فرهنگی خدا را شکر می‌کردند که «دیگر خیالمان راحت شد، رهبری خودشان مدیریت را به دست گرفتند.» این که خدا را شکر کردن ندارد، شرمندگی دارد. از این نقطه به خودمان هرم وارونه بزنیم. چرا در این نقطه هستیم؟ 

این محقق تاکید کرد: هنوز مرکز علوم دانشگاهی ما «سمت» کتاب‌هایی در حوزه اجتماعی منتشر می‌کند که همگی ترجمه هستند، نه تالیف. 

وی در پایان سخنان خود تاکید کرد: نبود یک اتحادگفتمانی از ابتدای انقلاب اسلامی که یک بخشی از آن ناکارآمدی است و بخش دیگری از آن نفوذ است و بخش دیگری عدم تبعیت از افراد بالادستی و ولی فقیه است باعث شده ما به نقطه مطلب نرسیم. متاسفانه هر دولتی با یک دغدغه، رویکرد و سیاست خاص خودش آمده و در نهایت باعث شده ما یک گفتمان واحد برای اداره کشورمان نداشته باشیم و همین باعث به وجود آمدن مهم‌ترین چالش‌های ما در حوزه فرهنگ شده است.

مهدی‌پور در بخش دوم سخنان خود یادآور شد: مسئله فرهنگی یک مسئله دامنه دار است. به سادگی نمی‌توانیم آن را تعریف کنیم. ما تازه داریم بعضی از مسائلی که به وجود آمده است را می‌فهمیم. به این دلیل که یک عقبه دانشی فعال برای حل مسئله نداریم.

وی افزود: وقتی به سنت تفکر در غرب نگاه می‌کنیم، ۴۰۰ سال سابقه تفکر متصل و بی‌واسطه وجود دارد. انقلاب ۱۷۸۹ نتیجه یک دوره طولانی تاریخی از مواسلات دانشمندان و دربار است. در ایران هم جریانی داریم ۱۰۰ سال تئوریزه کننده جریان شاهنشاهی است و همه آن هم ترجمه است. این جریان به جای آنکه مسئله را حل کند، خودش تبدیل به مسئله شده است. 

این استاد دانشگاه در ادامه به دانشگاه به عنوان یک مسئله فرهنگ اشاره کرد و گفت: در دانشگاه‌های ما هنوز این جریان ترجمه شده غیر اورجینال وجود دارد و حوزه به واسطه اینکه همیشه در حاشیه بوده نمی‌تواند چنان که باید عرض اندام کند. ما تا قبل از دوره صفوی تفکرات شیعی منسجمی هم نداریم، و همه چهره‌های مذهبی ما خارج از چارچوب سیاست و حکومت شکل می‌گیرند. تازه ۳۰۰ سال قبل بود که ما توانستیم حول محور تشیع مردم را یک دست کنیم. سفرنامه‌های قاجار را که می‌بینیم، همه کسانی که از ایران به پاریس رفته‌اند، از هر قشری که بودند، هیچ گزارش منفی از آنچه در غرب می‌گذرد منتشر نکرده‌اند، آخوندی داریم که امام جمعه تهران است، به لندن می‌رود و سفرنامه‌ای می‌نویسد به نام «بهشت شداد». جریانی که باید سال‌ها غرب را می‌دیده، نگاه درستی نداشته است.

پرسش و پاسخ دانشجویان قسمت پایانی این نشست بود. 

سلسله نشست‌های «روز روشنایی» با موضوع بررسی تحولات ناشی از انقلاب اسلامی ایران به همت مرکز مطالعات سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در ۱۵ فرهنگسرای سطح پایتخت برپا