وجود خصلت ایثار در شهدای آتش‌نشان صفتی است که خداوند متعال در آیات قرآن به آن اشاره کرده است و در احادیث اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از آن به عنوان مقدّم شمردن دیگران نسبت به خود نام برده شده است.
عقیق: ویژگی ایثار از جمله مفاهیمی است که وابسته به شرایط مکانی و زمانی خاصی
است که در کنار مفهوم شهادت و شهادتطلبی خصلت بسیاری از خوبان درگاه الهی
از انبیاء و اولیاء و اوصیا و تابعان آنهاست تا جایی که در راه ارزشهای
معنوی جان خویش را فدا میکردند. حال این ارزش ممکن بود در ازای کمک به یک
شخص خاص و یا دفاع از حریم معارف خداوند باشد که در هر صورت کسب رضایت
خداوند متعال نهفته است.
در ماجرای اخیر شهادت جانگداز آتش‌نشان
کشورمان به حق میتوان گفت چنین خصلتی دیده شد. این بزرگواران با در نظر
گرفتن وجدان کاری و رضایت الهی دل به آتش زدند تا جان هموطنان خود را نجات
دهند تا جایی که در این مسیر جان خود را از دست دادند که موجبات تأثر و حزن
جامعه را ایجاد کرد. به همین مناسبت لازم دانستیم درباره ویژگی ایثار در
آیات و روایات قرآن مطالبی را عرضه کنیم تا به بخشی از عظمت ماجرای این
شهدای گرانقدر پی ببریم.
آیهای که میتوان درباره مضمون ایثار به
آن اشاره کرد، آیات اول سوره دهر است. خداوند در این آیات ماجرایی را مبنی
بر بخشیدن سهمیه افطاری به مسکین و یتیم و اسیر توسط پنج تن آلعبا(ع) مطرح
میکند. خداوند در آیات 8 و 9 سوره انسان از زبان اهل بیت(ع) میفرماید: «وَیُطْعِمُونَ
الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا؛ إِنَّمَا
نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَلَا
شُکُورًا؛ و به [پاس] دوستى [خدا] بینوا و یتیم و اسیر را خوراک
مىدادند، ما براى خشنودى خداست که به شما خورانیم و پاداش و سپاسى از
شما نمى‌خواهیم.»
بر اساس آنچه در تفاسیر وجود دارد، شأن نزول این
آیات مربوط به ماجرای پنج تن آلعبا(ع) است که خلاصه جریان این است که این
بزرگواران به مدت سه روز روزه نذری میگیرند و طی همین مدت هنگام افطار
مسکن و یتیم و اسیر جلوی درب خانه میآمدند و تقاضای غذا میکردند و
اهلبیت عصمت و طهارت(ع) تمام طعام خود را به آنها میدادند.
همچنین بر اساس این آیات یکی از موضوعاتی که جلوهگر است، بحث ایثار و از
خود گذشتگی است. این مسأله تقریباً نزدیک به این مطلبی است که در روایت
منسوب به امام صادق(ع) آمده است. در حدیثی از حضرت درباره صدقه پرسیدند و
حضرت در پاسخ با اشاره به آیه9 سوره حشر فرمودند: «قالَ: جُهدُ المُقِلِّ، أ ما سَمِعتَ قَولَ اللّه ِ عز و جل وَ «یُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَ لَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌهل تَرى هاهُنا فَضلاً»؟
(کافی، ج7، ص250) از حضرت سؤال شد کدام صدقه برتر است، فرمودند: همان
صدقهای که شخص قلیلالمال طاقت ادای آن را داشته باشد. آیا قول خداوند
متعال را نشنیدهای که فرمود: «و دیگران را بر خود مقدم میدارند اگرچه خود
گرفتار احتیاج باشند. آیا در موضوع صدقه افضل از این به نظرت میآید؟»
همچنین امام حسن عسگری(ع) نزدیک به این مضمون فرمودند: «شیعَةُ عَلِیٍّ علیه السلام هُمُ الَّذینَ یُؤثِرونَ إخوانَهُم عَلى أنفُسِهِم و لَو کانَ بِهِم خَصاصَةٌ؛
شیعیان على علیه‌السلام آن کسانى‌اند که برادرانشان را بر خودشان مقدّم
مى‌دارند، هرچند در خود آنها نیازى ضرورى باشد. (تفسیر منسوب به امام حسن
عسگری(ع))
نکته دیگری که در این آیات سوره انسان«دهر» نهفته است،
در نظر گرفتن خداوند است. در آیه207 خداوند میفرماید عدهای در راه رضایت
خداوند جان خویش را فدا میکنند و در این آیات اهلبیت(ع) به تعبیر قرآن
برای «وجه الله» طعام خود را به مسکین و یتیم و اسیر دادند و اینگونه ایثار
خود را در مسیر الهی نشان دادند. منبع:تسنیم