عقیق:حجت الاسلام و المسلمین سهرابی رئیس ستاد استهلال استان قم و عضو پژوهشگاه معارج، در یادداشتی به وضعیت رویت هلال ماه جمادی الاولی 1438 پرداخته است. قبل از بیان وضعیت رؤیت پذیری هلال جمادی الاولی 1438(در روزهای9 و 10بهمن 1395)، به طور خلاصه نکاتی یادآوری می شود تا ارقام و نقشه هایی که در ادامه می آیند، روشن تر گردد: * جدایی زاویه ای ماه و خورشید: زاویه ای که رأس آن، چشم ناظر است و دو ضلع آن از مرکز دو جرم سماوی ماه و خورشید می گذرد. * مکث ماه: در روز آخر ماه قمری، مدتی که طول می کشد تا پس از غروب خورشید، ماه غروب کند، مدت مکث ماه یا مکث هلال نامیده می شود. * ارتفاع هلال: کمترین جدایی زاویه ای ماه از لبۀ افق است. * اختلاف سمت ماه و خورشید: زاويه ای است که رأس آن چشم ناظر و دو ضلع آن از دو نقطۀ محل عمود ماه و خورشيد بر روی افق می گذرد. به عبارت دیگر، مقدار جدایی زاویه ای دو نقطۀ برخورد عمود ماه و خورشيد بر روی افق، اختلاف سمت ماه و خورشید است. از دید ناظر، اگر ماه در سمت راست خورشید واقع شود، مقدار اختلاف سمت ماه و خورشید با علامت مثبت و در صورتی که در سمت چپ خورشید قرار گیرد، با علامت منفی نشان داده می شود. * در نقشۀ رؤیت هلال که در پی می آید، چگونگی رؤیت پذیری هلال در مناطق متعارف زمین از نظر اوقات شرعی (مناطقی که در آنجا وضعیت اوقات شرعی عادی است)، به طور تقریبی نشان داده شده است. مفهوم رنگ های به کار رفته برای نواحی مختلف چنین است: برای نقطۀ مرکزی پهنۀ ایران (به ترتیب با طول و عرض جغرافیایی حدود 53/7 و 32/4 درجه) در غروب روز9بهمن1395 (29 ربیع الثانی 1438) جدایی زاویه ای ماه و خورشید، 6/1 درجه است که بنابراین، این هلال در ایران و بیشتر مناطق زمین قابل رؤیت نخواهد بود. اما در غروب 10بهمن(30 ربیع الثانی 1438)برای نقطۀ مرکزی ایران، جدایی زاویه ای ماه و خورشید، 18/0 درجه، مکث ماه 90 دقیقه، ارتفاع هلال16/3 درجه و اختلاف سمت ماه و خورشید 5/7- درجه است. همچنین نقشه های مناطق رؤیتپذیری هلال برای روزهای 9 و10بهمن، به ترتیب مطابق شکل های زیر است: نتیجه: در غروب روز شنبه 9 بهمن 1395، رؤیت هلال جمادی الاولی(29ربیع الثانی 1438) تقریباً از ناحیۀ مرکزی قارۀ آفریقا آغاز می شود و به سوی مناطق غربی آن گسترش می یابد؛ اما قبل از آن در مناطق شرقی آن قابل رؤیت نیست. درغروب روز یکشنبه10 بهمن 1395، این هلال در اکثر مناطق جهان از جمله همۀ ایران به آسانی رؤیت پذیر است و بنابراین، روز دوشنبه11 دی، با توجه به مسئلۀ نقش مناطق هم افق و قریب افق، در نواحی ما (ایران و مناطق اطراف آن) اول جمادی الاولی خواهد بود. منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی جوادی آملی