تزكيه يكی از اين واژه‌ها است كه با خود مجموعه‌ای از اهداف رسالت را حمل می‌كند. در معنای لغوی آن، واژه‌شناسان مطالب بسياری را ذكر كرده‌اند.
مهمترین عامل تزکیه بشر توفیق الهی است
حجت‌الاسلام محمدنورپور، امام جمعه آذرشهر در گفت‌وگویی در آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: مهمترین عامل تزکیه بشر توفیق الهی و فراهم کردن اسباب از جانب خداوند است که اگر فضل و رحمت خداوند در این مورد وجود نداشته باشد هیچ انسانی قادر به تزکیه خود نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: تزکیه نفس و تطهیر آن از آلودگی‌ها آثار و فوائد فراوانی برای فرد و جامعه‌ای که فرد در آن زندگی می‌کند دارد که در درجه اول این فوائد به خود تزکیه کننده باز می‌شود.
حجت‌الاسلام نورپور، پیامبران را از عوامل عمده تزکیه انسان‌ها دانست و ادامه داد: پیامبران، امامان و دیگر رهبران الهی با آشنا کردن انسان‌ها با معارف دین، از عوامل عمده تزکیه انسان‌ها به شمار می‌روند.
امام جمعه آذرشهر، ادامه داد: قرآن کریم ظاهری دارد و باطنی و دست یابی به معانی ظاهری قرآن برای غالب انسان‌ها میسر است اما به معانی باطنی قرآن جز پاکدلان دست نخواهند یافت.
حجت‌الاسلام نورپور با اشاره به جایگاه مومنانی که در تزکیه سربلند شده‌اند، تاکید کرد: پاداش مؤمنانی که قلوب خود را از آلودگی‌ها تزکیه نموده و اعمال صالح انجام دهند درجات بالای بهشت و زندگی دائمی در آن است و علاوه بر این که این گونه افراد از آتش جهنم مبرا بوده و از ناحیه آن ضرری نخواهند دید.
از آثار تزکیه نفس، تصفیه دل است
حجت‌الاسلام یونس کیانی، امام جمعه ترکمانچای در گفت‌وگویی اظهار کرد: تزکیه نفس از رذائل اخلاقی و شهوات نفسانی به دلیل آثار و فوائدی که برای انسان دارد، مورد توجه تمام ملت‌ها و ادیان الهی بوده و آنان برای تحصیل این امر از روش‌های گوناگونی بهره می‌جسته اند.
وی،افزود: تزکیه در اصل به معنی نمو و رشد دادن است، پس این واژه به معنی تطهیر و پاک کردن آمده است.
وی خاطرنشان کرد: قرآن کتابی است که عمل به آن انسان را از تاریکی‌ها به سوی نور و روشنایی هدایت می‌کند و باعث می‌شود انسان از آلودگی‌های جهالت، شرک و گناه پاک شده و نفس خود را تطهیر نماید.
حجت‌الاسلام کیانی، با اشاره به نقش پذیرش دین الهی در تزکیه ادامه داد: پذیرش دین الهی و انجام اعمال نیک از عوامل تزکیه در نگاه قرآن است عمل صالح اختصاص به کاری خاص نداشته بلکه انسان هر کاری را خالصانه و به قصد تقرب به خدا انجام دهد موجب دور شدن از آلودگی‌ها و تزکیه نفس خواهد شد.
امام جمعه ترکمانچای، با اشاره به فرموده امام محمد باقر(ع) اذعان داشت: امام محمد باقر(ع)می‌فرمایند: "محبوبترین کار نزد خدا، آن است که انسان بر آن مداومت کند هر چند اندک و ناچیز باشد".
وی وضو را از اعمال طهارت ظاهری دانست و یادآور شد: سه عمل وضو، غسل و تیمم نیز علاوه بر این که موجب طهارت ظاهری است طینت و باطن مؤمن را نیز از آلودگی‌های گناه و صفات ناپسند پاک می‌شوند.