نفس زیارت قبور معصومین(ع) بالاخص سید و سالار شهیدان از مصادیق تعظیم و بزرگداشت شعائر الهی و از جلوه های محبت و دوستی با اهل بیت و از موارد عمل به آیه مودت است. و با زیارت سیدالشهدا گناهان زائر محو و عمرش طولانی و روزیش زیاد و غم و اندوهش برطرف می‌شود.
سنت قدیمی پیاده روی اربعین که پس از به درک واصل شدن دیکتاتور عراق، چند سالی است که جان تازه یافته است، اگر آسیب شناسی فرهنگی نشود، قطعا آثار منفی در پی خواهد داشت چرا که هر پدیده ای را آفتی تهدید می‌کند. به نظر می‌رسد که اگر ظرفیت این سنت زیارتی بستری برای انجام کار فرهنگی شود، قطعا اثرات و برکات آن بیش از چیزی خواهد شد، که امروزه دارد. یکی از ملزمات جلوگیری از این آسیب‌های فرهنگی مشورت و دستور عملی گرفتن از بزرگان دینی بالاخص مراجع تقلید است.
آیت الله سیستانی در یکی از رهنمودهایشان در مورد پیاده‌روی اربعین به چند شاخصه‌ی مهم اشاره فرمودند که می‌توان از این امور برای درک معنوی بیشتر از این سفر زیارتی استفاده کرد.
۱ـ نماز
یکی از شاخصه‌های بسیار مهم در دین اسلام که قبولی باقی اعمال وابسته به قبولی این عمل شمرده شده، نماز است. به طوری که امام حسین (علیه السلام) در شب عاشورا وقتی به ابالفضل العباس (علیه السلام) فرمودند امشب را فرصت بگیر، یکی از امور و دلایل این فرصت را نماز و تلاوت قرآن بیان می‌فرمایند.
همچنین در روز عاشورا در وسط میدان کارزار می‌بینیم که حضرت جنگ را تعطیل و به نماز اول وقت می‌پردازند.
بر همین اساس زائرین پیاده روی سیدالشهدا نیز باید این امر الهی را مهم شمرده و در اعتلای معنویت این زیارت در طول مسیر با بیان اذکار و زیارات مختلف از ادعیه‌ی موجود در مفاتیح الجنان و همچنین در اول وقت، اوقات نماز این فریضه‌ی الهی را قدر بدانند.
۲ـ اخلاص
اخلاص از جمله اموری است که در دین اسلام بسیار روی آن تاکید و سفارش شده است، لذا زائرین سیدالشهدا (ع) توجه داشته باشند، که خداوند متعال نعمتی همتای اخلاصِ در عقیده و گفتار و رفتار را به کسی عنایت نفرموده است و عمل تهی از اخلاص با پایان زندگی دنیوی تمام می‌شود، در حالی که عمل مخلصانه، هم در این دنیا و هم پس از آن، جاودان و مبارک خواهد ماند.
لذا باید توجه داشت که مرز میان عمل با اخلاص و ریا بسیار باریک و تمییز آن نیز بسیارحساس است، لذا زائرین پیاده روی در این ایام باید نیت و هدف خود را فقط برای خداوند و ثواب این عمل قرار دهند.
امام خمینی (ره) در یک بیان بسیار زیبا باریک بودن مرز میان ریا و اخلاص را اینطور بیان می‌فرمایند:
«اتفاق افتد که شخص ریا کار خودش هم ملتفت نیست که ریا در اعمال او رخنه کرده و اعمالش ریایی و ناچیز است، زیرا که مکاید شیطان و نفس به قدری دقیق و باریک است و صراط انسانیت به طوری نازک و تاریک است که تا انسان موشکافی کامل نکند نمی فهمد چه کاره است. خودش گمان می کند کارهایش برای خداست، ولی برای شیطان است».
اینکه زائر اباعبدالله(علیه السلام) که با جان و دل سختی‌های این مسیر را به جان می‌خرد که حتی حاضر است در این راه جان ناقابل خود را فدا کند، نشان از خلوص نیت و کار برای خداست، اما در این میان نباشد کاری یا چیزی در نظر بگیرد که این اخلاص و پاکی دل را با غیر خدا مخلوط کند و زیارتی را که می تواند ذخیره‌ای برای آخرت خود داشته باشد، به این دنیا بسنده کرده و از بین ببرد.
۳ـ حجاب
نکته‌ی سومی که حضرت آیت الله سیستانی بدان اشاره می‌فرمایند، بحث رعایت حجاب و متانت و وزانت و سنگینی خواهران شرکت کننده در این زیارت و پیاده روی است. البته خواهران مشتاق در این امر با الگوگرفتن از حضرت زینب(س) که در بدترین حالات حجاب و متانت خود را فراموش نکردند، این اسلحه‌ی مهم را پاس داشته و گرامی می‌دارند، شاید بتوان معنای حجاب را در این قسمت توسعه داد، چون معمولا خواهران گرامی در این سفر معنوی از پوشش کامل برخوردار هستند، لذا معنای وسیع‌تر حجاب در این قسمت، حفظ چشم از نامحرم و رعایت شئونات اسلامی در زمانی که در روز اربعین تجمع بیشتر شده و برخوردها و تداخل خواهران و برادران بیشتر می‌شود اشاره کرد.
در نتیجه برای اینکه بتوانیم از این سفر معنوی پیاده روی اربعین استفاده‌ی بیشتری ببریم، نکاتی را که مرجع عالیقدر حضرت آیت الله سیستانی سفارش فرمودند، نماز و اخلاص و حفظ حجاب را بیشتر توجه و رعایت کنیم.
منبع:مهر