من از کودکی هر وقت که داستان مسلم را شنیده ام، سر و گردن گرفته ام و سینه ام از عزت مسلم پر از رفعت و مناعت گردیده. آدمی و این قدر محکم و سرافراز ؟! راستی که تو در کدام آسمان ریشه داری که این قدر سرفرازی؟!  این استقامت بدون این ریشه های محکم ممکن نیست.این تطبیق برای ما آموزنده است،  

 

گرچه تحلیل از این که چگونه مسلم با نامه‌ی حسین علیه السلام و مأموریت ارزیابی نیروها وارد شهر شد چگونه بر مختار وارد شد و چگونه به هانی رسید و چگونه اموال و اسلحه جمع آوری کرد و برای حسین علیه السلام بیعت نمود؟ و چرا بدون توجه به نفوذی های ابن زیاد باقی ماند و چرا در دستگاه این زیاد نفوذ نکرد و چرا او را به فتک و ترور نابود نساخت و چرا با شریک همراه نشد و چرا از شهر خارج نشد و خود به حسین علیه السلام نپیوست و چرا محاصره ی کوفه را ولو به تنهایی به بیرون راه نداد و چرا ماند و همچون کوهی از بالای دارالاماره به زمین افتاد؟

 

 این تطبیق مهم است، گرچه تحلیل این چگونگی ها و چرایی ها شیرین است و با این تحلیل، شبه‌های ضعف مسلم در برابر این زیادی اساس می شود.ابن زیاد هنگامی که در شرایطی مناسب تر از شرایط مسلم بود و فقط از شام بریده شده بود، نتوانست در برابر گروه های پراکنده ی توابین دوام بیاورد، فرار کرد و به خانه ی مسعود رفت و لباس خانواده‌ی او را پوشید و امان خواست و حتی روزی را در برابر دشمن دوام نیاورد و حتی شمشیری نکشید.